باقر ابراهیمی
تصور شیوع ویروس کرونا در کمپ‌های پناه‌جویی برای خود پناه‌جویان هم هراسناک است. جمعیتی چند هزارنفری که با حداقل امکانات در محیطی آلوده و پرازدحام روز و شب می‌گذرانند. آن‌هم در شرایطی که در روزگار پیشاکرونا هم اقلام بهداشتی و درمانی کافی در اختیارشان نبود. یکی از پناه‌جویان که حالا از کادر همراه پزشکان کمپ موریا، واقع در جزیره لس‌بوس کشور یونان است، می‌گوید هر روز صدها نفر مقابل چادرهای پزشکان صف می‌بندند تا بلکه مطمئن شوند خودشان یا فرزندانشان به ویروس کرونا آلوده نشده‌اند.
کمپ موریا با ظرفیت کم‌تر چهار هزار نفر، بیش از ۲۰ هزار پناه‌جو را در خود جای داده است.
ویروس کرونا در یک قدمی پناه‌جویان این کمپ به سر می‌برد. تنها یک مورد آلوده می‌تواند باعث مرگ‌ومیر هزاران انسانی شود که در جست‌وجوی امنیت و آینده‌ای بهتر، خطر مرگ از سر گذرانده‌اند. آن‌ها با گذشتن از دریا، خود را از ترکیه به جزیره لس‌بوس رسانده‌اند و بسیاری ماه‌ها و بلکه سال‌ها است که در انتظار روشن شدن وضعیتشان به سر می‌برند. نبود بهداشت و صف‌های طولانی غذا بدون رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، دلهره شیوع این ویروس را به دل‌های پناه‌جویان این کمپ هم راه داده است.
یکی از کارکنان کمپ موریا که در بخش خدمات بهداشتی این کمپ فعالیت دارد در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» می‌گوید که روزانه هزاران نفر برای معاینه صف می‌کشند و ترس و نگرانی از مبتلا شدن به ویروس کرونا را می‌توان در چهره‌های آفتاب‌سوخته و چشم‌های نا‌امیدشان به‌وضوح مشاهده کرد. به گفته پزشکان این کمپ برای تمامی بیماران و بیماری‌ها «نوشیدن مکرر آب‌معدنی» توصیه می‌کنند: «فرقی نمی‌کند بیماری سردرد، سرماخوردگی یا بیماریهای تنفسی و ریوی باشد.»
او ادامه می‌دهد: «هشت یا نه پزشک از کشورهای مختلف مثل آلمان، بلژیک و آمریکا در داخل کمپ هستند که هرکدام مترجم‌های داوطلب به همراه دارند. آن‌ها فقط تب، لرزش، گلو دردی، سرماخوردگی و از این قبیل بیماری‌ها را مداوا می‌کند. تجهیزاتی ندارند و از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر مشغول هستند و برای هر مریضی فقط یک نوع قرص و نوشیدن آب‌معدنی تجویز می‌شود.»
به گفته او روزانه صدها نفر برای بیماریهای مختلف در آنجا صف می‌کشند تا نگرانی‌شان را از نداشتن ویروس کرونا برطرف کنند. پناه‌جویان که به‌محض متوجه شدن علایم بیماری و سرماخوردگی بیم و وحشت از مبتلا شدن به ویروس کرونا آن‌ها را به انتظار در صف‌های طولانی می‌کشاند. البته گفته می‌شود که تاکنون موردی از ابتلا به این ویروس میان پناه‌جویان کمپ موریا گزارش نشده است یا اگر موردی هم بوده، خبری نشده است.
در بیرون کمپ موریا نیز چادر پزشکان بدون مرز وجود دارد اما به گفته منبع «ایران‌وایر» آن‌ها بیشتر به کودکان زیر هشت سال خدمات ارائه می‌کنند و این خدمات شامل بخش روحی و روانی نیز می‌شود: «درصورتی‌که بیماری کودکان حاد نباشد و امکان مداوای آن‌ها وجود داشته باشد توسط همین پزشکان درمان می‌شوند اما اگر مشکلشان بیشتر باشد، به بیمارستان بزرگ مرکز جزیره انتقال داده می‌شوند.»
هیچ‌کدام از پزشکان از تجهیزات کامل برخوردار نیستند، گفته می‌شود که اگر علایم ابتلا به ویروس کرونا میان پناه‌جویان جزیره جدی باشد آن‌ها را از جزیره خارج و به بیمارستان‌های زمین اصلی یونان منتقل می‌کنند.
پناه دادن هزاران نفر در چادرها و کانکس‌های که با فاصله‌های بسیار نزدیک هستند احتمال رخنه کردن ویروس کرونا را بیشتر می‌کند اما آنچه نگرانی بیشتر در پی دارد، صف‌های طولانی پناه‌جویان برای گرفتن غذا و خدمات درمانی است. آن‌ها ساعت‌ها بدون رعایت هیچ‌گونه فاصله‌گذاری کنار هم انتظار می‌کشند.
هیچ‌گونه اقلام بهداشتی از سوی دولت یونان برای حفاظت پناه‌جویان مقابل ویروس کرونا توزیع نشده است. بلکه تولید و توزیع ماسک در کمپ موریا، از سوی یک انجمن خیریه صورت می‌گیرد که در بیرون از کمپ فعالیت دارد: «یک انجمن خیریه در بیرون کمپ فعالیت دارد. آن‌ها برای کسانی که بیماریهای مثل دیابت دارند غذا تهیه می‌کنند. در همان‌جا خیاطی و شهربازی برای کودکان هست. زنانی که خیاطی بلد هستند می‌توانند در آنجا ماسک برای پناه‌جویان درست کنند و در خیمه‌ها و کانکس‌ها تقسیم می‌کنند.»
باوجوداین، اما بسیاری از پناه‌جویان از ماسک استفاده نمی‌کنند، تصاویر که «ایران‌وایر» در اختیار دارد، در همین ایام شیوع ویروس کرونا است که نشان می‌دهد در داخل کمپ موریا زندگی همانند روزهای عادی جریان دارد. توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت گویا در اینجا صدای ناآشنایی است که نه امکاناتی برای آن در نظر گرفته شده و به گوش کسی می‌رسد. به‌عنوان‌مثال، صف‌های طولانی و به هم فشرده دریافت غذا می‌تواند به‌راحتی ویروس را میان پناه‌جویان جابه‌جا کند.
منبع «ایران‌وایر» توضیح می‌دهد که پیش‌تر، برای تقسیم غذا هر پناه‌جو شماره مخصوص داشت، اما پس از «فساد اداری و فروخته شدن بخشی از غذا توسط نماینده پناه‌جویان در تبانی با رانندگان حامل غذا» سیستم توزیع غذا تغییر کرد: «قبلا شماره بود. هر کس سر شماره خود غذا دریافت می‌کرد؛ اما چند نفر از نماینده‌های افغانستانی پناه‌جویان با راننده‌های یونانی تبانی کردند و پس از دریافت غذا، آن‌ها را به پناه‌جویان می‌فروختند. پلیس آن‌ها را بازداشت کرد و صف غذا آزاد شد.»
به روایت پناه‌جویان ساکن این کمپ، بیشتر درگیری‌ها و دعواهایی که گاه به مرگ ختم می‌شود، در همین صف‌های غذا اتفاق میفتد.
درگیری‌های بی‌پایان پناه‌جویان با یکدیگر چالش دیگری در این کمپ است: «داخل کمپ شبانه خیلی جنگ می‌شود. هر هفته دو یا سه نفر چاقو می‌خورند. پلیس اصلا توجه نمی‌کند و می‌گوید مهاجر که مهاجر را بکشد ما کاری نداریم، انگار دو قوم بین خود جنگ می‌کند. چند شب پیش یک شهروند افغانستانی را یک افغانستانی دیگر با زدن چاقو در شکمش زده کشت.»
هرچند دولت یونان و برخی از کشورهای اروپایی برای حل این موضوع و کاستن از ازدحام مهاجران روند انتقال کودکان بی‌سرپرست را آغاز کرده‌اند اما یافته‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهد که هنوز وضعیت نگران‌کننده است و هزاران پناه‌جو در معرض مبتلا شدن به بیماری کوید ۱۹ قرار دارند. در آخرین توافق میان کشورهای شمال و غرب اروپا قرار شده است که حدود هزار و ۵۰۰ کودک پناه‌جوی بی‌سرپرست از کمپ‌های پناه‌جویان در جزایر یونان به کشورهای دیگر منتقل شود؛ اما هنوز تعداد اندکی از آن‌ها شانس خلاص شدن از این جزیره‌ها را داشته‌اند.
در هفته قبل برای ۱۵۰۰ پناه‌جو از سوی دولت یونان بلیت انتقال به آتن، پایتخت یونان توزیع شده است که گفته می‌شود در روزهای گذشته تنها ۴۰۰ نفر آن‌ها که همگی از میان خانواده‌ها بودند منتقل شده‌اند. البته هیچ‌کدام از پناه‌جویان کمپ موریا چشم‌اندازی ندارند که پس از رسیدن به آتن چه آینده‌ای در انتظار آن‌ها است. بسیاری از پناه‌جویان با تجربه پرخشونت و تلخ جزایر، خیال ماندگاری در یونان ندارند و به فکر رفتن به سمت اروپای غربی هستند.
اما منبع «ایران‌وایر» می‌گوید که انگار قرار نیست کمپ موریا به طول کامل تخلیه شود و به‌احتمال‌زیاد از میان ده‌ها هزار پناه‌جو، تعداد کمی منتقل خواهند شد. دولت یونان پیش‌تر در پی فشارهای بین‌المللی گفته بود که درصدد است کمپ موریا را تخلیه کند و به‌جای آن کمپ‌های بسته یا همان بازداشتگاه ایجاد کند. او حتی پیشنهاد داده بود برای کاهش جمعیت پناه‌جویان در جزیره لس‌بوس، دورتادور این جزیره را حصارکشی کنند. مساله‌ای که باعث انتقاد نهادهای حقوق بشری شده بود که هم نقض حق پناهندگی محسوب می‌شود و هم جان هزاران نفر را در دریا به خطر خواهد انداخت.
معلوم نیست جهان تا چه زمانی با ویروس کرونا دست‌به‌گریبان خواهد بود، اما همان‌طور که بارها سازمان صلیب سرخ اعلام کرده است، پناه‌جویان و مهاجران آسیب‌پذیرترین قشری هستند که از این مساله در رنج خواهند بود. آن‌ها همواره آخرین اولویت امکانات هستند، آن‌هم بدون داشتن چشم‌اندازی روشن به آینده‌ای که برای رسیدن به آن، جان خود را به خطر انداخته‌اند.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: info@iranwire.com
مطالب مرتبط:
پناه‌جویان و کرونا؛ سرگردان در مرزها؛ مبتلا در کمپ‌ها
از شایعه تا فاجعه کرونا میان پناه‌جویان در مرزهای مختلف
روزگار کرونا؛ افزایش دزدی و درگیری در کمپ پناه‌جویان موریا؛ یک نوجوان کشته شد
آتش‌سوزی در کمپ موریا؛ دست‌کم یک کودک سوخت
گاز اشک‌آور و باطوم؛ پاسخ اعتراضات پناه‌جویان کمپ موریا در یونان
بلاتکلیفی، آزار جنسی، تجاوز، اقدام به خودکشی؛ گوشه‌ای از زندگی زنان در کمپ پناه‌جویی موریا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر