اجرای «طرح هدفمندی یارانه‌ها» در پاییز ۱۳۸۹ آغاز شد اما نتیجه اجرای این طرح با پیش‌بینی‌ها منطبق نبود و شروع موج جدیدی از گرانی‌ها بود که نقطه عطفی در تاریخ جمهوری اسلامی به شمار می‌آید.
هدفمندی یارانه‌ها در قالب «طرح تحول اقتصادی»، در زمستان سال ۱۳۸۷ از سوی دولت نهم مطرح شد. در این فرایند، حذف تدریجی یارانه‌ها از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و برخی دیگر اقلام در دستور کار قرار گرفت و مقرر شد که بخشی از مبلغ یارانه‌های حذف شده به‌صورت نقدی به مردم و بخشی به بنگاه‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی کمک شود و بخشی دیگر را صرف عمران و آبادانی کنند.
سال ۱۳۸۹ اما دوران پرتلاطمی بود و همه نگران تبعات اجرای این قانون بودند. دولت هیچ عدد و رقمی درباره تأثیر اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در بخش‌های مختلف، اعم از صنعت و کشاورزی ارایه نمی‌کرد، فقط به این گفته بسنده می‌کرد که اجرای این قانون هیچ فشار و تورمی در پی نخواهد داشت.
صبح روز ۲۹ آذر ۱۳۸۹، دولت اعلام کرد قیمت بنزین آزاد از این پس لیتری ۷۰۰ تومان و قیمت «سی‌ان‌جی» مترمکعبی ۳۰۰تومان خواهد بود. قیمت گازوییل آزاد هم در این اطلاعیه لیتری ۳۵۰ تومان اعلام شد.
دولت با اجرای این طرح قصد داشت مانع افزایش قیمتها شود و طرح تثبیت قیمتها را هم در دستور کار خود قرار داده بود. اما به تدریج صدای تولید‌کنندگان درآمد و آنها خواستار افزایش قیمت شدند.
بسیاری از اصناف تولیدی طی چند ماه درخواست‌های متعددی به منظور افزایش قیمت به دولت ارایه کردند تا مقدمات غیررسمی این افزایش برای سال ۱۳۹۰ را فراهم کرده باشند.
«حمید غوابش»، دبیر وقت «انجمن شركت‌های هواپیمایی» در همان ایام با اشاره به این‌كه نرخ سوخت هواپیما ۴۰۰ تومان اعلام شده اما هنوز به اجرا در نیامده است، گفته بود: «افزایش ۳۰ درصدی قیمت سوخت می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های عملیاتی شود.»
بهمن ماه همین سال بانك مركزی در گزارشی، متوسط قیمت خرده فروشی برخی از مواد خوراكی در تهران در هفته منتهی به اول بهمن ۱۳۸۹ را اعلام كرد. این گزارش که از سوی بانک مرکزی دولت محمود احمدی‌نژاد منتشر شد، مدعی کاهش قیمت بسیاری از اقلام خوراکی بود.
«ایسنا» در همین ماه در گزارشی، به آثار اجرای این طرح پرداخت و نوشت: «پس از هدفمندسازی یارانه‌ها، انتظار می‌رفت كه نانوایی‌های یارانه‌ای كه با افزایش نرخ نان، سود بیشتر به دست می‌آورند، نان‌های بهتر و با كیفیت‌تری بپزند. اما در عین ناباوری می‌بینیم كه در بسیاری از چنین نانوایی‌هایی اگر كیفیت نان به بهانه گلایه از وضعیت اقتصادی كمتر نشده باشد، ذره‌ای نیز بهبود نیافته است.»
سال ۱۳۹۰ پیش‌لرزه‌های بحران اقتصادی کاملا محسوس بود. قیمت گوشت گوسفند در مرز ۲۰ هزار تومان بود و گوشت گوساله حدود ۱۴ هزار تومان. دولت تصمیم گرفت برای کنترل قیمتها، گوشت گوساله پاکستانی وارد کند که هر کیلوی آن در آن زمان هشت هزار و ۹۰۰ تومان قیمت داشت.
فروردین ماه همین سال بود که نشانه‌های گران شدن سایر کالاها نمایان شد و رییس سازمان بازرگانی تهران هشدار داد که فروش موز با قیمت بالای هر کیلو هزار و ۳۰۰ تومان گران‌فروشی است.
«فخرالدین حیدری»، نماینده وقت سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی هم در همین رابطه در مجلس به مقام‌های دولتی تذکر داد که افزایش بهای گاز مصرفی، مردم را نگران کرده است.
حیدری گفته بود: «متاسفانه افزایش ناگهانی بسیار نامعقول و غیرقانونی قیمت گاز نگرانی شدید در بین مردم به وجود آورده است كه این اقدام دولت جای تعجب و تأسف دارد.»
قیمتها در این سال روز به روز رو به افزایش بودند اما مقام‌های دولت محمود احمدی‌نژاد هم‌چنان تاکید داشتند که گرانی در کار نیست و قیمتها همگی ثابت مانده‌اند.
نرخ دلار امریکا در سال ۱۳۹۱ در بازار آزاد با رکوردی کم‌سابقه، نزدیک به چهار هزار تومان رسید که منشأ نگرانی‌های اقتصادی مردم شد و سال بعد این افزایش تاثیر خود را در نرخ کالاها و خدمات نشان داد.
با بروز شوک ارزی، «مرکز مبادله دارندگان و متقاضیان ارز» در سوم مهر سال۱۳۹۱ در وزارت صنعت، معدن و تجارت افتتاح شد؛ مرکزی که به‌نظر می‌رسد در نهایت به هیچ‌کدام از اهداف خود برای جلوگیری از نوسانات شدید نرخ ارز و از بین‌بردن رانت و سفته‌بازی در بازار ارز نرسید.
در این سال غذای دانشجویی سه نرخی شد تا حتی در سلف دانشگاه هم بچه پولدارها از کم بضاعت‌ها تفکیک شوند.
طبق مصوبه‌ای که دولت اعلام کرد، در سال ۱۳۹۱ علاوه بر غذای ۴۸۵ تومانی، دو غذای دیگر با قیمت بالاتر و پایین‌تر هم درنظر گرفته شد تا منوی موجود برای دانشجویان رنگین‌تر از قبل باشد.
«محمود بهمنی» دهم خرداد همین سال در گفت‌وگویی با ایسنا اعلام کرد که قیمت طلا و دلار رو به کاهش است و مردم «الکی» پولشان را دور نریزند و اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها هیچ تأثیری روی قیمتها نخواهد گذاشت.
زمانی که بهمنی این حرف‌ها را زد، دلار حدود هزار و ۳۰۰ تومان بود اما هفت ماه بعد، در دی‌ماه همان سال، دلار سه هزار و ۳۰۰را رد کرد و سکه به بالای یک‌میلیون تومان رسید.
با وجود شروع التهابات ارزی در اواخر سال ۱۳۹۰، در بهار همین سال بازار مسکن هنوز آرام بود.
براساس آمارهای بانک مرکزی، در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ به‌طور میانگین هزار و ۵۷۹ معامله با میانگین قیمت دو تا سه میلیون تومان برای هر مترمربع انجام شده بود. در واقع، قیمت میانگین مسکن هنوز از تورم جامعه پایین‌تر بود. اما رفته‌رفته، ارز بازار مسکن را هم ملتهب کرد و میانگین قیمتها در کلانشهری مثل تهران به متری چهار میلیون تومان هم رسید.
«ابوالفضل صومعلو»، معاون وقت وزیر راه و شهرسازی در سال ۱۳۹۱ گفته بود: «بالاترین قیمت مسکن در منطقه یک و با رقم میانگین متری هفت میلیون تومان بوده است.»
این در حالی است که گزارش‌های میدانی خبرنگاران در آن سال‌ها نشان دهنده این است که در همین منطقه، خانه‌هایی با نرخ متری ۱۲تا ۱۵ میلیون تومان هم معامله شده بودند.
در همین سال بود که مدیرعامل وقت شرکت فرودگاه‌های کشور پیش‌بینی کرد تعداد مسافران و پروازها در پی افزایش نرخ بلیت هواپیماها، ۲۰ درصد کاهش یابد.
آبان ماه سال ۱۳۹۱، هر شانه تخم‌مرغ در سطح خرده‌فروشی شهر تهران به شانه‌ای هشت هزار و ۵۰۰ تومان رسیده بود اما مقام‌ها دلالان را مسوول این گرانی معرفی می‌کردند.
در این سال همه دنبال عامل گرانی‌ها می‌گشتند و در این میان، بورس متهم ردیف اول بود و دولتی‌ها تلاش داشتند پای خود را از این مهلکه بیرون بکشند.
در آبان همان سال، ایسنا از افزایش ۴۰ درصدی قیمت خشکبار از تولید تا مصرف در شهرهای مختلف ایران خبر داد.
مطالب مرتبط:
سالی که نان بربری ۲۵ ریال بود؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش اول)
کوپن، احتکار و سوپر مارکت؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش دوم)
سال‌هایی که ۳۳۳ لیتر بنزین هزار تومان بود؛خاطرات ۴۰ ساله قیمتها (بخش سوم)
تولد اینترنت و پخش سکه دو ریالی در عروسی‌ها؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش چهارم)
گوشت کیلویی ۵۳۵ تومان، مازراتی ۱۰۰میلیون؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش پنجم)
باغ‌وحش ارم ۳۰۰ تومان، خرید سربازی یک میلیون؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش ششم)
وثیقه چند میلیونی آزادی زندانی‌ها و تبلیغات انتخاباتی؛ خاطرات ۴۰ساله قیمتها(بخش هفتم)
دزدی مسلحانه برای یک میلیون و برادرکشی بر سر چهار هزار تومان؛خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش هشتم)
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر