close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
پرسش و پاسخ حقوقی
جامعه مدنی
خبرنگاری

سوالات حقوقی

سوالات خود را از کارشناس ما بپرسید

پس از صدور حکم در دادگاه بدوی، چگونه می توان نسبت به آزادسازی وسایل توقیف شده اقدام کرد؟

اگر قاضی دادگاه وسایل توقیف شده را از آلات جرم ندانسته باشد، باید دستورات لازم را برای رفع توقیف صادر نماید. به عبارتی قاضی باید ضمن صدور حکم تکلیف اشیاء توقیف شده را مشخص نماید. چنانچه قاضی ضمن حکم نسبت به اشیا تعیین تکلیف نکرده باشد، این کار با مراجعه به شعبه صادر کننده رای انجام خواهد شد. قاضی دادگاه ضمن نامه ای به مرجعی که وسایل توقیف شده در اختیار اوست دستور خواهد داد که آن وسایل به مالک بازگردانده شود.

آیا دادگاه می تواند جلسات رسیدگی را غیرعلنی اعلام کند؟

اصل بر علنی بودن جلسات دادگاه است اما در مواقعی که قاضی تشخیص دهد علنی بودن به امنیت ملی یا اخلاق حسنه ضرر می رساند می تواند جلسه را غیر علنی برگزار نماید. برای برگزاری غیرعلنی جلسات دادگاه نیاز به دلیل موجه می باشد.

حکم غیابی چیست و چه اثراتی دارد؟

در جرایمی که جنبه حق اللهی ندارند مانند جرایم مطبوعاتی و یا سیاسی و امنیتی، اگر علی رغم ابلاغ وقت رسیدگی، متهم یا وکیل او به هر دلیلی در هیچ یک از جلسات رسیدگی در دادگاه شرکت نکنند و لایحه دفاعیه نیز نفرستند دادگاه رسیدگی کرده و اقدام به صدور حکم غیابی می کند. حکم غیابی اثراتی را دارد. از جمله اینکه متهم یا وکیل او می توانند ظرف ده روز پس از ابلاغ تقاضای واخواهی نمایند. در این صورت همان شعبه صادر کننده رای دوباره رسیدگی کرده و اقدام به صدور حکم می کند. لازم به ذکر است حق واخواهی سلب کننده حق تجدیدنظرخواهی نیست. یعنی متهم هم می تواند به رای غیابی تقاضای واخواهی کند و هم تجدید نظر.

چنانچه دلایلی علیه متهم از طریق استراق سمع از جمله شنود تلفن یا هک کردن ایمیل به دست آمده باشد، آیا بازپرس می تواند بدانها استناد کند؟ به عبارتی آیا کسب دلیل از طریق استراق سمع اعتبار قانونی دارد؟

به طور کلی اصل بر این است که جمع آوری دلایل باید از طرق قانونی و مشروع به عمل آید. با توجه به اینکه استراق سمع و امثالهم بدون مجوز قانونی ممنوع است لذا دلایل به دست آمده از این طریق فاقد اعتبار قانونی است. مجوز قانونی برای استراق سمع نیز باید بر اساس قوانین و در صورت ضرورت با ذکر دلایل صادر شود.

ضوابط حاکم بر سوالهای مقام قضایی دادسرا از متهم کدامند؟

سوالاتی که مقام قضایی در دادسرا از متهم می کند باید روشن و مفید باشد. همچنین سولات نباید موجب فریب یا اغفال و یا ترساندن متهم شود. به عنوان مثال بازپرس پرونده نمی تواند به متهم بگوید اگر اعتراف نکند با مجازات شدیدی مواجه خواهد شد و یا اینکه به دروغ و به قصد فریب متهم عنوان کند که دوستان و دیگر متهمان پرونده اعتراف نموده اند. همچنین سولات نباید تلقینی باشد. بدین معنی که بازپرس نمی تواند پاسخ را به متهم تلقین کند.

اگر احضاریه به متهم نرسیده باشد اما متهم به نحوی از زمان دادرسی مطلع شود آیا ملزم به حضور در دادگاه است؟

خیر چنین الزامی وجود ندارد.

اگر احضاریه به متهم نرسیده باشد اما متهم به نحوی از زمان دادرسی مطلع شود آیا ملزم به حضور در دادگاه است؟

اگر احضاریه به متهم نرسیده باشد اما متهم به نحوی از زمان دادرسی مطلع شود آیا ملزم به حضور در دادگاه است؟

آیا دادگاه می تواند بدون ابلاغ وقت رسیدگی اقدام به برگزاری محاکمه کند؟

خیر. دادگاه نمی تواند بدون ابلاغ وقت رسیدگی به متهم و وکیل او اقدام به برگزاری محاکمه کند.

سلام وقت بخیر! من در یک کارگاه ساخت لوازم خانه کارگر هستم. چند ماه پیش استخدام شدم. با کارفرما قرارداد بستیم اما ایشان قراردا را به من ندادند و همچنین سفته از من گرفتند. تا الان مشکلی پیش نیامده است ولی هفته پیش با یکی از کارگران اختلافش شد و ایشان را اخراج کرد. من می خواستم بدانم اگر مرا هم بعدا بخواهد اخراج کند و من قرارداد نداشته باشم می توانم حق و حقوقم را بگیرم؟ سوال دیگرم در مورد همکارم است. یکی از کارگران در اینجا به صورت آزمایشی به مدت شش ماه به کار گرفته شده است. می خواستم بدانم آیا کارفرما می تواند قبل از به پایان رسیدن مدت آزمایشی ایشان را اخراج کند؟

سلام! بر اساس قانون کار، کارفرما موظف است یک نسخه از قرارداد کار را به کارگر بدهد اما متاسفانه بعضی از کارفرماها این کار را نمی کنند. در این صورت در صورت حدوث اختلاف یعنی انکار کارفرما، کارگر می تواند از طریق شهود و یا طرق دیگری مشغول به کار بودن خود نزد کارفرما را اثبات کند. یعنی لزومی ندارد حتما کارگر قرارداد کار در دست داشته باشد تا دارای حقوقی باشد بلکه صرف مشغول شدن به کار دارای حقوق مصرح در قوانین خواهد بود اما به هر حال بهتر است از کارفرما بخواهید یک نسخه از قرارداد را به شما بدهد. در مورد سوال دیگرتان عرض شود که قانون کار مقرر کرده که کارفرما و کارگر می توانند قبل از تمام شدن مدت شش ماه رابطه کاری را قطع کنند اما اگر قطع رابطه از طرف کارفرما باشد ایشان موظف به پرداخت حقوق تمام مدت دوره آزمایشی است اما اگر کارگر قطع کند فقط حقوق مدتی که کار کرده است را می گیرد. بنابراین اگر کارفرما قبل از شش ماه دوستتان را اخراج کند باید حقوق شش ماه او را پرداخت کند. موفق باشید.

آیا مقامات قضایی دادسرا می توانند متهم را ممنوع الخروج کنند؟

بله. با توجه به اهمیت جرم و وجود دلایل کافی مقام قضایی می تواند متهم را از کشور ممنوع الخروج کند. مدت ممتوع الخروجی شش ماه خواهد بود و پس از شش ماه در صورت لزوم تمدید خواهد شد.

در دوره بازداشت موقت ، خانواده فرد بازداشت شده چطور بايد تقاضاى ملاقات را به اطلاع مقامات برسانند؟

بر اساس آیین نامه اجرایی سازمان زندانها ملاقات، یکی از حقوق زندانی است که هر هفته باید حداقل به مدت ۲۰ دقیقه به صورت کابینی صورت گیرد و ملاقات حضوری نیز تحت شرایطی امکان پذیر است. ملاقاتهای هفتگی معمولا با مراجعه مستقیم به زندان امکان پذیر است. قاضی ناظر زندان نیز می تواند اجازه ملاقات خارج از نوبت را صادر کند. در برخی از زندانهای ایران به دلایلی از جمله جمعیت زیاد، ملاقاتها دو هفته یکبار و یا بیشتر انجام می شود. در مورد مجرمین و متهمین سیاسی ملاقاتها با سختگیری بیشتری صورت می گیرد. بعضا مشاهده می شود که مسئولان زندان و یا قاضی ناظر زندان بدون وجود دلیل قانونی یک زندانی را از ملاقات محروم می کنند که این رفتار خلاف قانون است. پراکند: مطابق مقررات مرجع بازداشت کننده موظف است که بعد از مدت یک تا دو هفته بعد از بازداشت، با خانواده زندانی تماس گرفته و روزی را برای ملاقات تعیین کند. خانواده هفته ای یک بار حق ملاقات دارد. حال اگر چنین اتفاقی نیفتاد خانواده می تواند به مقام قضایی که پرونده زیر نظرش است مراجعه کرده و از وی درخواست کنند که به روند ملاقات ها نظارت داشته و ترتیبی دهد که خانواده بتواند زندانی را ملاقات کند.

آیا حضور هیات منصفه در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی و سیاسی ضروری است؟

بر اساس قوانین ایران رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی با حضور هیات منصفه انجام خواهد شد. با توجه به اینکه تاکنون تعریفی از جرایم سیاسی در قوانین ایران ارائه نشده و مصادیق آن مشخص نشده است در عمل رسیدگی به جرایم سیاسی بدون حضور هیات منصفه انجام می شود که این امر برخلاف قانون اساسی و عدالت است. اما در مورد رسیدگی به جرایم مطبوعاتی هیات منصفه حضور می یابد.

تکمیل پرونده و ارجاع آن به دادگاه در چه بازه زمانی باید صورت گیرد؟

گرچه زمان مشخصی برای این امر در قوانین تعیین نشده است اما قانون آیین دادرسی صراحتا ذکر کرده است که پرونده در کوتاهترین زمان ممکن باید مورد رسیدگی قرار گرفته و تحقیقات مقدماتی به صورت مستمر و به سرعت صورت پذیرد. همچنین تعطیلات نمی تواند مانع از انجام تحقیقات مقدماتی شود بنابرااین مقامات قضایی یا امنیتی نمی توانند به بهانه های مختلف تحقیقات را به درازا کشیده و متهم را در بازداشتگاه نگاه دارند.

در صورت صدور قرار وثیقه، میزان آن تحت چه ضوابطی باید مشخص شود؟

میزان وثیقه در صورتی که اتهام جنبه مالی داشته باشد نباید کمتر از مقدار مالی باشد که مورد شکایت قرار گرفته است. در جرایمی که جنبه مالی ندارند میزان وثیقه با توجه به شدت مجازات اتهام انتسابی تعیین می شود. به طور کلی ضابطه مشخصی در این زمینه وجود ندارد لکن تعیین میزان وثیقه باید معقول و با توجه حیثیت، وضعیت جسمی و اتهام انجام گیرد.

چنانچه میزان قرار وثیقه به حدی باشد که متهم نتواند آن را پرداخت کند تکلیف چیست؟

در صورت ناتوانی از پرداخت وثیقه متهم تا تودیع وثیقه بازداشت خواهد شد.

آیا می توان نزد مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده اقرارها و به طور کلی گفته هایی را که نزد ماموران امنیتی صورت پدیرفته است را انکار کرد؟

بله. می توان به غیر قانونی بودن روشهای اخذ اقرار اشاره کرده و اعترافات و اقرارهای خود را انکار نمود.

آیا متهم می تواند به سوالات بازپرس جواب نداده و سکوت کند؟

بله. متهم می تواند از پاسخ دادن به سوالات مقامات قضایی امتناع کرده و سکوت کند.

آیا ماموران امنیتی حق دستگیری افرادی که در تظاهراتها شرکت می کنند را دارند؟

برپایی تظاهراتها و راهپیماییها و شرکت در آنها به شرط آنکه مسلحانه نبوده و مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد و از حقوق شهروندان است. بنابرین مامورین نمی توانند افرادی را که در تظاهراتهای مسالمت آمیز هر چند در اعتراض به حکومت باشد شرکت می کنند را دستگیر کنند.

آیا شما هم سوالی برای مشاور ما دارید؟ آیا شما هم سوالی حقوقی دارید؟

تیم ما آماده کمک است، سوال خود را اینجا ارسال کنید.

بپرس