صورت خونین کودکی که از کوه سقوط کرده، کودکانی آواره دشت و بیابان به دنبال دسترسی بهتر به اینترنت، حوادثی پرشمار مربوط به گوشیهای هوشمند و تلخ تر از همه خودکشی کودکانی که از داشتن تلفن و شرکت در آموزش آنلاین محروم بودند. اینها برخی از تصاویر و خبرهایی است که در ماههای گذشته منتشر شده است.
***
شواهد نشان میدهد میزان صدمات فیزیکی و حتی تلفات جانی که به کودکان دانشآموز برای اتصال آنها به اینترنت و شبکه شاد وارد میشود روز به روز در حال افزایش است.
تازهترین خبر در این زمینه مربوط به کودک دانشآموزی است که تصویر صورت خونآلودش در رسانههای اجتماعی دست به دست میشود. او برای دسترسی به اینترنت و استفاده از آموزش آنلاین بالای کوه رفته بود و سقوط کرد.
این دانشآموز ساکن روستای نوغاب حاجیآباد، در ۲۴ کیلومتری شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی است و حوالی ظهر شنبه ۱۷ آبان برای دانلود فیلم و عکسهای مرتبط با کلاس درس به ارتفاعات منطقه رفته بود. اما آنجا پایش لغزید و سقوط کرد.
با این حال «محمدعلی واقعی»، مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی، نیمی از ماجرا را تکذیب کرده است.
او به خبرگزاری ایرنا گفت بسیاری از روستاها در این استان از اینترنت بیبهره هستند اما دانشآموز یادشده زمانی به ارتفاعات رفته بود که ساعت تدریس آنلاین نبود.
اما خواهر این دانشآموز ادعای این مقام آموزش و پرورش را رد میکند. او به ایسنا گفت برادرش برای دانلود محتوای آموزشی به بالای کوه رفته بود.
به گفته او، این دانشآموز به همراه خانوادهاش برای برداشت زعفران به روستای دیگری به نام رومشتیک رفته بودند و «در روز اول حضور در این روستا، برادرم متوجه میشود که این روستا اینترنت ندارد. بنابراین همراه دوستش برای دانلود محتوای آموزشی به بالای کوه میرود که پایش میلغزد و چند متری سقوط و سرش آسیب میبیند.»
از قائن تا سرعین
این دانشآموز قائنی تنها کسی نیست که در این مدت و برای دستیابی به اینترنت دچار حادثه شد. روزانه تصاویر متعددی از دانشآموزان روستاهای مختلف ایران منتشر میشود که برای دستیابی به اینترنت ناچارند با وجود سرما به ارتفاعات بروند.
میتوان حدس زد که خبرها و تصاویر چنین کودکانی که در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر میشود بسیار کمتر از تعداد واقعی آنان باشد؛ با این حال همین تعداد راهیافته به رسانهها نیز پرشمار است:
کودکانی که از روستای دره بید (کیار) در استان چهارمحال و بختیاری ناچارند حدود ۲۰ کیلومتر از جادهای خطرناک را پیاده طی کنند تا در نزدیکی یک دره در آن حوالی به اینترنت و شبکه شاد متصل شوند.
کودکان روستای گل زمین، حوالی شهرستان آوج در استان قزوین، که برای استفاده از اینترنت خودشان را بالای تپهها میرسانند.
کودکان روستای خمی، حوالی بردسکن در استان خراسان رضوی، که برای دسترسی به اینترنت راه دشوار کوهها را در پیش میگیرند.
کودکان روستاهای کهران و یاسبلاغ کمیجان و اوجور سرعین، در استان اردبیل، که برای پیدا کردن آنتندهی بهتر ناچارند به زمینهای اطراف روستا بروند.
تصاویر و خبرهای این دانشآموزان به صورت فزایندهای در حال انتشار است؛ هرچند غالبا تکذیب مقامهای دولتی را به دنبال دارد.
فاجعه بندر دیر و خودکشی دانشآموزان
به نظر میرسد تعداد کودکانی که در ماههای اخیر به دلیل ناتوان بودن از شرکت در در ملاسهای مجازی اقدام به خودکشی کردهاند، بیش از موارد خبرساز بوده باشد.
یکی از معروفترین این موارد خودکشی «محمد موسویزاده»، دانشآموز ۱۱ ساله اهل دَیر در استان بوشهر بود که طبق اظهارات خانوادهاش، به علت نداشتن گوشی همراه برای انجام درس و مشقش زیر فشار شدید بود و در نهایت اقدام به خودکشی کرد.
این مورد را نیز مقامهای آموزش و پرورش استان بوشهر تکذیب کردند اما پدر و مادر بارها در مصاحبه با رسانهها گفتند که علت خودکشی فرزندشان نداشتن گوشی مناسب بوده و ادعای مسئولان آموزش و پرورش درباره گوشی اهدایی به او نیز صحت ندارد.
پس از این دانشآموز دَیری، خبرهای دیگر نیز از دانشآموزانی که به دلیل مشابه اقدام به خودکشی کردند منتشر شد. از جمله خودکشی مرتضی، ۱۰ ساله، در یکی از روستاهای اطراف ایلام به خاطر فقر فزاینده، خودکشی مبینا، مهاجر افغانستانی ۱۰ ساله، ساکن محله حاجیآباد تهران و خودکشی پرستو، ۱۳ ساله، ساکن روستای حصار در استان آذربایجان غربی به علت فقر و نداشتن امکانات تحصیلی برخی از خبرها بودهاند.
اما در این میان چند دانشآموز دیگر نیز اقدام به خودکشی کردند که گفته میشد علت آن «چالش مومو» بوده است. مانی، دانشآموز ۱۱ ساله اهوازی بر اثر حمله قلبی جان باخت اما رسانهها گزارش دادند که او پیش از مرگ بارها درباره وحشت شدیدش از مومو حرف زده بود.
طاها، دانشآموز ۱۲ سالهای که خانوادهاش به تازگی به شهرک پرند تهران نقل مکان کرده بودند نیز در چالش موو خودکشی کرد.
حوادث طبیعی و غیرطبیعی در برابر دانشآموزان
دانشآموزانی که برای اتصال بهتر به اینترنت و دسترسی به محتویات آموزشی ناچارند به مناطق خلوت در ارتفاعات و بیرون از شهرها و روستاها بروند فقط با حوادث طبیعی همچون سقوط از کوه تهدید نمیشوند؛ دزدی و حمله مهاجمان نیز آنان را تهدید میکند.
«نعیمه کیاساری» اهل یکی از روستاهای حوالی آشخانه در خراسان شمالی به ایران وایر میگوید به سختی برای پسرش «سلمان» یک تلفن همراه تهیه کرده بود تا در کلاسهای آنلاین شرکت کند.
او میگوید پسرش ناچار بود برای دسترسی به اینترنت هر روز به بیابانهای اطراف برود اما یک روز در همین مسیر، یک نفر پس از درگیری تلفن همراه کودک را میدزدد.
این مادر میگوید: «با چوب به کمر و پاهای پسرم ضربه زده بود. سلمان که میدانست من با چه بیچارگی این تلفن را خریدهام تا آخرین لحظه در مقابل دزد مقاومت کرده بود و سخت کتک خورد. اما دزد با بیرحمی هر چه تمام کودک را به قصد کشت زده بود و وقتی او را رها کرد که تصور کرد بچه مرده است. اما خدا به ما رحم کرد و سلمان فقط بیهوش شده بود. وقتی یک رهگذر او را میبیند و به پلیس زنگ میزند و او را به بیمارستان منتقل میکنند تقریبا بیهوش بوده. حالا علاوه بر درد پسرم که تا ماهها نمیتواند سرپا بشود باید نگران دادن قسط گوشی دزدیده شده هم باشم. باید سعی کنم یک گوشی جدید هم برای فرزندم بخرم چون نمیخواهم از درس و مشقش بماند.»
نعیمه به ایران وایر میگوید آموزش و پرورش با وجودی که گفته بود کلاسها مجازی است اما زمان ثبت نام پسرش به اجبار مبلغ ده هزار تومان به عنوان بیمه حوادث دریافت کرد. «حالا که به آموزش و پرورش مراجعه کردهام که برای کمک به هزینههای درمانی پسرم به من کمک کنند میگویند دو میلیون تومان بیشتر نمیدهیم. تازه برای همین هم باید خوشحال باشی چون این اتفاق در ساعتی برایش پیش آمده که زمان مدرسه نبوده.»
هر دانشآموز هنگام ثبت نام در مدرسه به طور متوسط شش تا ده هزار تومان هزینه بیمه حوادث پرداخت میکند. به عبارتی، ۱۵ میلیون دانشآموز در ایران مجموعا بیش از یکصد میلیارد تومان به هزینه بیمه حوادث پرداخت میکنند. این بیمه از سال ۱۳۶۱ برای تمامی دانشآموزان اجباری است و با بیمه درمانی تفاوت دارد و مشمول حوادثی میشود که برای دانشآموزان رخ میدهد.
«محمدحسین آرمانی»، کارشناس بیمه ساکن ایران، میگوید با اینکه این مبلغ به شرکت بیمهگر داده میشود اما بیتردید آموزش و پرورش به عنوان واسطه سود میبرد.
به گفته این کارشناس، این بیمه شامل حوادث و همچنین خسارتهای غیرعمدی میشود. «به این معنی که اگر در محل آموزش، بین دو دانشآموز درگیری سهوی روی بدهد شرکت بیمه خسارت غیرعمد واردشده به دیگری را تا سقف معین پرداخت میکند.»
او همچنین توضیح میدهد که سقف معینی نیز برای موارد مختلفی همچون نقص عضو، آسیب و جرح، درمان سرپایی یا هزینه انتقال به بیمارستان وطی مراحل درمان پیشبینی شده است.
اما نعیمه کیاساری، اهل یکی از روستاهای حوالی آشخانه خراسان، میگوید پسرش با اینکه در آن زمان در مدرسه نبوده اما به شکل آنلاین در حال تحصیل بوده است. با این حال شرکت بیمه فقط حاضر شده است دو میلیون تومان پرداخت کند.
نعیمه میگوید با اینکه رسما گفته شد بیمه حوادث در سال جاری هفت هزار تومان است اما او مبلغ ده هزار تومان پرداخت کرد. ولی با وجود این، مدرسه و شرکت بیمه از فرزندش حمایت کافی نکرد.
در سالیان اخیر شرکت طرف قرارداد آموزش و پرورش «بیمه معلم» بوده است. این شرکت برای مرگ هر دانش آموز ده میلیون تومان غرامت پرداخت میکند. این بیمه مشمول نقص عضو و از کارافتادگی دانش آموزان نیز میشود و سقف بیمه از کارافتادگی و نقص عضو دانشآموزی صد میلیون تومان است.
به گفته «محمدحسین آرمانی»، کارشناس بیمه، این شرکت با اینکه درمان بیماریهای صعب العلاج یا خرید و پیوند کلیه را نیز پرداخت میکند اما مبالغ پرداختی به دانشآموز آسیب دیده آنقدر ناچیز و بیاهمیت است که عملا گره گشا و قابل توجه نیست: «مثلا برای درمان یا پیوند کلیه سه میلیون تومان به هر دانشآموز تعلق میگیرد که مبلغی غیر منطقی و ناچیز است.»
به گفته این کارشناس، بر خلاف اکثر کشورها، دانشآموزان در ایران نمیتوانند شرکت بیمه دیگری بجز شرکت تعیینشده از سوی آموزش و پرورش را انتخاب کنند.
دانشآموزانی که دچار حوادث و اتفاقات مرتبط با کلاسهای مجازی میشوند پشتیبان و حمایت کننده مالی ندارند. شرکت بیمه معلم حتی به خانواده دانشآموزی که خودکشی کرده یا به دلیل دیگری در طول دانشآموزی جان باخته باشد فقط مبلغ ده میلیون تومان پرداخت میکند که در وضعیت اقتصادی این روزهای ایران مبلغ چندانی به شمار نمیآید.
مطالب مرتبط:
اجبار آموزش و پرورش به استفاده از پیام رسانهای داخلی برای تدریس
ایران فقط ولنجک نیست؛ بازگشایی مدارس و مشکلات دانشآموزان محروم
داستان تلخ و واقعی فقر و خودکشی؛ کودکیهای نیمهتمام در سرزمین ما
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر