«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش سه ماهه اخیر فعالیتهای اتمی ایران را آماده کرده و به هیات مدیره آژانس داده است تا در جلسه هفته آینده درباره آن تصمیمگیری شود.
این گزارش حاوی بیشترین ابهامات درباره برنامه اتمی ایران از زمان به دست آمدن توافق هستهای «برجام» در پنج سال گذشته است و احتمال دارد شروع بحرانی تازه بر سر غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی ایران باشد.
هیات مدیره یا شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی از روز ۲۶ خرداد ۱۳۹۹ به مدت چهار روز تشکیل جلسه میدهد و به موضوع ایران هم رسیدگی میکند.
گزارش گروسی از چه موضوعاتی ابراز نگرانی جدی کرده است؟
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در گزارش اخیر خود دوباره به شورای حکام اطلاع داده که جمهوری اسلامی دسترسی بازرسان آژانس به دو مرکز اتمی را از چهار ماه پیش مسدود کرده و مانع بررسی آنها توسط نمایندگان این نهاد شده است. مطابق توافق دوجانبه ایران و آژانس و توافق ایران با گروه ۱+۵ که امریکا از آن خارج شده، ایران موظف به تامین دسترسی بازرسان آژانس به مراکزی است که آنها درخواست میکنند.
در گزارش آژانس همچنین گفته شده که جمهوری اسلامی ایران نزدیک به یک سال است از پاسخ به بخشی از سوالات درباره استفاده از مواد هستهای و رادیواکتیو که مربوط به بازه زمانی ۲۰ سال پیش تاکنون میشود، خودداری کرده و مانع رفع ابهام بازرسان شده است.
آژانس سوالات مختلفی درباره ابعاد برنامه اتمی ایران دارد که جمهوری اسلامی ایران به تازگی درباره آزمایش با مواد اتمی یا آزمایش با دستگاههای مربوطه به چند سوال پاسخ داده و به گفته گزارش آژانس، جزییات قابل توجهی ارایه کرده است.
آژانس با بررسی این جزییات، متوجه تلاش جدی ایران در زمینه آزمایش با مواد هستهای در ۲۰ سال پیش شده است.
آژانس میگوید ایران مواد رادیواکتیوی را که با آنها آزمایش کرده، به این نهاد اعلام نکرده بود اما هیچ شواهدی در دست نیست که هم اکنون همچنان به این کار مشغول نباشد. مدیرکل از این وضعیت «ابراز نگرانی جدی» کرده است.
گزارش درباره اجرای برجام چه میگوید؟
رافائل گروسی در گزارش تازه خود تعهدات ایران بر مبنای توافق برجام را هم بررسی کرده و مواد تخلف از آن را به صورت مکتوب به هیات مدیره آژانس داده است.
این گزارش میگوید ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص چهارونیم درصد که قرار بود بیشتر از ۳۰۰ کیلوگرم نباشد، اکنون به رقم چشمگیر هزار و۵۷۲ کیلوگرم رسیده است. این میزان حدود سه ماه پیش نصف ذخایر کنونی بوده است.
همچنین آژانس گفته ایران به طور رسمی اطلاع داده است که یک زنجیره دیگر از ماشینهای غنیسازی اورانیوم در تاسیسات اتمی نطنز نصب میکند که برخلاف تعهدات این کشور در توافق برجام است. این کار میتواند توان غنیسازی اورانیوم ایران را افزایش دهد.
نکات بحرانزا در گزارش مدیرکل چیست؟
گزارش مدیرکل آژانس حاوی سه نکته است که میتواند بحران تازه اتمی را شکل دهد. در این گزارش، به ناپدید شدن یک صفحه اورانیوم طبیعی در اوایل دهه ۱۳۸۰ خورشیدی در یک مرکز اعلام نشده اتمی اشاره دارد. مدیرکل آژانس گفته این مرکز تقریبا ویران شده است. احتمالا اشاره او به مرکز «پارچین» در شرق تهران است.
سوال آژانس از ایران این است که این صفحه فلزی از اورانیوم طبیعی چه شده و اکنون کجا است؟
سوال دیگری که آژانس از ایران دارد، درباره مواد استفاده شده رادیواکتیو و ذخایر احتمالی است که در یک آزمایش نوترونی در اوایل دهه ۸۰ خورشیدی به کار گرفته شده است. آژانس میگوید ایران احتمالا پاکسازی محل این آزمایش را از بهار سال گذشته آغاز کرده است.
صفحه فلزی گم شده و آزمایش نوترونی هر دو در ساخت سلاح اتمی کاربرد دارند.
درصورتی که ایران ابهام مدیرکل آژانس را رفع نکند، احتمال تشکیل پرونده مشابه پرونده «ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی» (پیامدی) وجود دارد. این پرونده قدیمی با کمک دولت «باراک اوباما»، رییسجمهوری وقت امریکا بسته شده اما اکنون دوباره در معرض گشودن است.
آژانس چه تصمیمی میگیرد؟
مدیرکل آژانس تصمیم گیرنده نهایی نیست. وظیفه او، مطلع کردن ۳۵ عضو شورای حکام و سپس دیگر دولتهای عضو است. او گزارش کار خود را درباره ایران باید به شورای امنیت سازمان ملل متحد هم برساند اما پیش از آن، شورای حکام از محتوای گزارش اطلاع پیدا خواهند کرد.
اعضای شورای حکام از دوشنبه ۲۶ خرداد به مدت چهار روز در وین جلسه خواهند داشت و بر سر گزارشی که مدیرکل داده است، برای اقدام بعدی خود تصمیم میگیرند.
اعضای هیات مدیره آژانس تا همین جا هم به دلیل نقض پروتکل الحاقی، توافقنامه پادمان و توافق برجام، میتوانند موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند.
در صورتی که موضوعی به شورای امنیت برود، ایالات متحده در مقایسه با شورای حکام، قدرت بسیار وسیعتری در آن دارد و با توجه به عزمی که برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران دارد، میتواند روند آن را تسریع کند.
مطالب مرتبط:
گزارش جدید رافائل گروسی از فعالیتهای اتمی ایران؛ تخلف از پروتکل الحاقی، نقض برجام
ظریف این بار از احتمال بازگشت امریکا به برجام انتقاد کرد
گلابیهایی که روی درخت برجام ماندند و گندیدند؛ اثرات اقتصادی جواد ظریف
پیشنهاد سرلشکر مجمع تشخیص مصلحت: پیوند زدن ترور سلیمانی به برجام
ژنرال دو ستاره جمهوری اسلامی قضاوت درستی درباره شکست برجام دارد؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر