جمعه ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ ویدیوی مرد جوانی در شبکههای اجتماعی منتشر شد که در سالنی به سرعت راه میرفت و صدایش به اعتراض بلند شده بود که «اینجا بند یک زندان مرکزی قم است. هر روز یک نفر را میبرند و میکشند و کسی هم نمیتواند کاری بکند [...] من خودم هم زیر حکمام و امروز برادرم را بردند. مگر نمیگویند در محرم آدم نمیکشند؟»
فردای انتشار این ویدیو، خبرگزاریها اعلام کردند که برادر آن مرد جوان، به اسم «قرهلر» از اهالی همدان به اتهام «قتل عمد و مواد مخدر» اعدام شد.
آیا واقعا جمهوری اسلامی در ماه محرم و حتی ایام تاسوعا و عاشورا آدم نمیکشد؟
***
برگردیم به سال ۱۲۹۰ شمسی؛ همان روزی که هنوز هم در رسانههای رسمی حکومت اسلامی از آن یاد میشود. یعنی روزی که نیروهای روس ۸ نفر از مشروطهخواهان را در صبح روز عاشورا اعدام کردند. یکی از اعدامشدهها یک روحانی مشروطهخواه بود به اسم «ثقهالاسلام» که در تبریز و مقابل چشم عزاداران شهر، به دار آویخته شد. جمهوری اسلامی همچنان بر کشته شدن او در روز عاشورا و ماه محرم، یعنی مدتزمانی که در آن کشتن از نظر اسلام حرام است، میتازد. تکیه جمهوری اسلامی بر آیات قرآنی است که در گزارشهای رسانههای حکومتی مدام به چشم میخورد؛ هم آیات قرآنی و هم سخنان «روحالله خمینی» به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی.
«روحالله خمینی» گفته بود: «آفریدگار آسمانها و زمین در آیه ۳۶ سوره توبه تعداد ماههای سال را دوازده ماه معرفی کرده و فرموده است: همانا شماره ماهها در علم خدا دوازده ماه است که در کتاب تکوین، روزی که آسمانها و زمین را آفرید، تثبیت گرداند. از آن، چهار ماه، حرام است و آن دین قیم است که به مصالح عباد قیام دارد. پس در این چهار ماه بر خود ستم مکنید و با مشرکان، جمیع آنان، قتال کنید، چنان که آنان با شما، جمیع شما، جنگ میکنند و بدانید خدا همواره با پرهیزگاران است.»
بر اساس آیه ۱۹۴ در سوره بقره چهار ماه ذیقعده، ذیحجه، محرم و رجب در تقویم هجری قمری به نام ماههای «حرام» شناخته میشوند. در این چهار ماه -بهجز برای دفاع- جنگ کنار گذاشته میشود و دیه افزایش مییابد؛ یعنی پولی که در قبال کشتهشده پرداخت میشود.
«جواد اکبرین»، روزنامهنگار و دینپژوه در همین رابطه به «ایرانوایر» میگوید: «قتل و قتال، یعنی کشتن و جنگ را در ۴ ماه از سال حرام کردهاند با این حکمت که اگر نمیشود جلوی مرگ و جنگ را گرفت. حداقل ۴ ماه دست نگه دارند بلکه در این آرامش فرصتی برای گفتوگو با صلح یا مذاکره برای مهار قتل و قتال فراهم شود؛ ولی کسانی که از اعدام دفاع میکنند توجیهشان این است که اعدام، قتل عادی نیست، بلکه قتل مجاز و موجه است و با همین توجیه دلیلی برای صبر کردن نمیبینند؛ در حالیکه مخالفان اعدام و قصاص در ماههای حرام میگویند همان حکمت اینجا هم جاری است، دست نگه دارید بلکه راهی برای نجات فراهم شود.»
آیا جمهوری اسلامی برای اعدام در ماههای حرام دست نگه داشت؟
گویاترین و رسمیترین نمونه، اظهارات آیتالله «حسینعلی منتظری»، قائممقام بنیانگذار جمهوری اسلامی است. وقتی هیات مرگ کشتارجمعی سال ۱۳۶۷ برای پاسخگویی نزد او رفته بودند. آیتالله منتظری در خاطرات خود هم نوشته است: «اول محرم شد من آقای نیری که قاضی شرع اوین و آقای اشراقی که دادستان بود و آقای رئیسی معاون دادستان و آقای پورمحمدی که نماینده اطلاعات بود را خواستم و گفتم الان محرم است حداقل در محرم از اعدامها دست نگه دارید، آقای نیری گفت، ما تا الان هفتصد و پنجاه نفر را در تهران اعدام کرده ایم، دویست نفر را هم به عنوان سر موضع از بقیه جدا کرده ایم، کلک اینها را هم بکنیم بعد هر چه بفرمایید.»
در اعدامهای تابستان ۱۳۶۷ بیش از ۴ هزار زندانی سیاسی که اغلب یا در حال سپری کردن محکومیت خود بودند یا دوران محکومیتشان به پایان رسیده بود، طی دو ماه در یک کشتار جمعی به قتل رسیدند.
اما پیش از آن هم، از ابتدای دهه شصت در ایام تاسوعا و عاشورا طناب بر دار بود.
در خاطرات اغلب زندانیان سیاسی دهه ۶۰ روایتهایی از اعدام نه تنها در ماه محرم که حتی در ایام تاسوعا و عاشورا آمده است. زندانیان سیاسی که سالهای ۶۰ و ۶۱ را در زندانهای ایران گذراندهاند، روایت کردهاند که زندانبانها میگفتند کشتن «کافرها» در ماه محرم و ایام تاسوعا و عاشورا ثواب بیشتری دارد.
تنها در یک نمونه میتوان از اعدام همزمان دو زندانی سیاسی یاد کرد که در ایام تاسوعا عاشورا به حکم مقامات جمهوری اسلامی کشته شدند. آبان ۱۳۶۱ و ایام تاسوعا و عاشورا بود؛ درست روز اعدام «فریدون اعظمی» و «داوود مدائن».
فریدون اعظمی زندانی سیاسی و از اعضای رهبری سازمان پیکار بود که به واسطه فعالیت سیاسی، بین سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۵ در زندانهای حکومت پهلوی زندانی حبس بود. نیمهشب ۱۶دیماه ۱۳۶۰ فریدون اعظمی بازداشت شد. بعد از بازداشت او را به بند «سههزار» یا همان زندان کمیته مشترک منتقل کردند و تا مرداد ماه ۱۳۶۱ همانجا بود و
بعد از آن به زندان اوین منتقل شد. او از اهالی خرمآباد و فارغالتحصیل دانشگاه «جندی شاپور» بود. یکی از هزاران قربان دادگاههای چند دقیقهای زندانیان سیاسی دهه ۶۰ که به خاطر عضویت در سازمانهای چپ، با اتهام «ارتداد» و با عنوان «ملحد» اعدام شد.
«داود مدائن»، متولد سال ۱۳۳۲ در تهران و از مخالفان حکومت پهلوی بود. نخستین بار در مرداد ۱۳۵۲ توسط ساواک دستگیر شد. اعلامیهها و کتابهایش سندی برای محکومیت او به سه سال حبس بود و تا سال ۱۳۵۶ در زندان ماند. فعالیتهای سیاسی او پس از انقلاب علیه حکومت جمهوری اسلامی ادامه یافت تا آنکه در ۲۴ مرداد ۱۳۵۹ بازداشت شد. او را در کمیته مشترک و اوین حبس کردند. داوود مدائن در دوران بازداشت بسیار شکنجه شد و سرانجام در آبان ۱۳۶۱ و روزهای تاسوعا و عاشورا حکم اعدام او را اجرا کردند. خانواده این زندانی سیاسی تا یک سال بعد از کشته شدن فرزندشان خبری از او نداشتند و به آنها گفته شده بود که داود مدائن ممنوعازملاقات است.
عاشورای ۸۸؛ خودروی نیروهای انتظامی شهروند معترض کشت
عاشورای امسال، سیزده سال میگذرد از آن روزی که خودروی نیروهای انتظامی از روی پیکر شهروندان معترض عبور کردند و آنها را به قتل رساندند. آیا کسی به اتهام آدمکشی آنهم در روز عاشورا، محاکمه شد؟
مردم معترض به نتیجه انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۸ از خیابان «حافظ» به سمت چهارراه «ولیعصر» سرازیر شده بودند و فریاد میزدند: «این ماه، ماه خون است؛ یزید سرنگون است.»
اما به قول معترضان «یزید زمانه» بر مسند ماند و طبق اعلام رسانههای رسمی جمهوری اسلامی ۹ نفر کشته شدند. «سیدعلی موسوی حبیبی»، «شهرام فرجزاده»، «امیرارشد تاجمیر»، «مصطفی کریمبیگی»، «شاهرخ رحمانی»، «مهدی فرهادیراد»، «شبنم سهرابی»، «محمدعلی راسخینیا»، «جهانبخت پازوکی» اسامی آنهایی است که جمهوری اسلامی رسما قتل ایشان را اعلام کرد.
تنها به دو نمونه اشاره کنیم. «شهرام فرجزاده» همان جوانی است که تصویر رد شدن خودروی نیروی انتظامی از روی پیکرش، در یاد بسیاری از آنهایی که سال ۸۸ را زندگی کردهاند، باقی مانده است.
«شهناز اکملی»، مادر مصطفی بارها درباره از دست دادن فرزندش گفته است: «خیلیها فکر میکنند مصطفی از پل افتاده است. اما مصطفی را روز عاشورا با یک تیر توی پیشانی از سمت چپ زدند. من وقتی جنازه مصطفی را دیدم، پشت سر نداشت.»
ماه محرم؛ میزبان اعدامشدههایی از کودک تا معترض
به «زینب سکانوند» اشاره کنیم؛ کودکهمسری که در سن ۱۵ سالگی ازدواج کرد و در سن ۱۷ سالگی به اتهام قتل همسرش به زندان افتاد و در ماه محرم، او را به دار کشیدند. حکایت زندگی مشترک این کودکهمسر ، روایتهایی مملو از زندگی زناشویی در بستر خشونتخانگی است. او در جریان بازجوییهایش بارها گفته بود که از سوی برادر شوهرش چندین بار مورد تجاوز قرار گرفته است.
مقامات قضایی با وجود ابهامات بسیار در این پرونده، زینب سکانوند را در ۲۲ محرم سال ۱۳۹۷ در زندان مرکزی ارومیه، اعدام کردند. همزمان با او، دو مرد نیز به نامهای «سلمان خان علیلو» و «حسن حاجیلو» در همین زندان اعدام شدند.
شاید از مشهورترین پروندههای اعدام طی سالهای اخیر، بتوان به اعدام «نوید افکاری» پرداخت؛ همانکسی که در فایل صوتی بازمانده از او گفته است به دنبال گردنی برای طنابهایشان هستند.
«نوید افکاری»، از قهرمانان کشتی ایران را هم در ماه محرم بر دار کشیدند. پرونده او یکی از جنجالیترین پروندههای جمهوری اسلامی است که در سطح بینالمللی سروصدا کرد و حتی ورزشکاران بینالمللی خواستار لغو اعدام او شدند. اما اقتدار جمهوری اسلامی که از روز نخست روی کار آمدن، به طناب دار بود و گردنهایی برای آویخته شدن، از قتل او هم نگذشت.
حالا، طبق اطلاع «ایرانوایر» تا لحظه تنظیم این گزارش و مصادف با ماه محرم و ایام عاشورا دو زندانی دیگر به نامهای «مهدی شاهپسند» و «حسین زیاری» از متهمان مواد مخدر برای اجرای حکم به سلول انفرادی منتقل شدهاند.
به زندان قم برگردیم؛ یکی از زندانیان سیاسی سابق که در دهه ۸۰ در زندان قم حبس بود، به «ایران وایر» گفت که طی دوران زندان، او را به شکل تنبیهی به همین بند منتقل کرده بودند؛ یعنی بند جرایم مربوط به مواد مخدر: «به جرات میگویم هر روز صبح از این بند عدهای برای بدرقه اعدامیها میرفتند. این مساله، موضوعی جدید نیست. من از سال ۱۳۸۰ برایتان میگویم. الان سال ۱۴۰۱ هستیم. همان موقع هم در ماه محرم و ایام تاسوعا و عاشورا اعدام میکردند؛ هنوز هم اعدام میکنند.»
آن چیزی که اعدام را بر اساس مبانی مذهبی، در ماههای حرام، حلال میکرد جنگ بود. آیا میتوان به صراحت نتیجه گرفت که جمهوری اسلامی را با هرآنچه خود نمیخواهد سر جنگ است؟ به گفته فعالان حقوق بشر، اعدام ابزاری برای اقتدارنمایی و به اصطلاح قدارهکشی است تا به آنجا که حتی از اصول مورد باور خود نیز، به قیمت جان انسان میگذرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر