وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز پیک ششم کرونا را رسما اعلام کرد. اُمیکرون با چند هفته تاخیر، حالا به گفته مسوولان، به سویه غالب کشور تبدیل شده است. در حالی که پیش از این اعلام شده بود این گونه جهش یافته با توجه به واکسیناسیون دیرهنگام در کشور و وجود آنتیبادی کافی در بدن ایرانیان، مانند کشورهای دیگر عمل نخواهد کرد.
پس از پیک پنجم کرونا در ایران، مسوولان چندین ماه واردات واکسن را متوقف کردند و تصمیم به بازگشایی حضوری تدریجی مدارس و دانشگاهها گرفته شد.
این روزها اما بازگشت دوباره رنگ قرمز به نقشه وضعیت کرونایی کشور و هشدار در خصوص افزایش تصاعدی مبتلایان را میتوان سرآغاز پیک ششم دانست.
این که چرا تزریق واکسن در ایران و جهان نتوانست از ابتلا به اُمیکرون جلوگیری کند، سوالی است که مخالفان واکسیناسیون آن را سندی بر ادعای خود میدانند و برخی موافقان را از اقدام برای تزریق دوز سوم واکسن بازداشته است. با این حال، چرا جامعه جهانی بر دریافت دوز سوم واکسن تاکید دارد؟
***
دلیل استقبال کم از دوز سوم واکسن در ایران چیست؟
یکی از اعضای کمیته علمی ستاد ملی کرونا با اشاره به شیوع تصاعدی سویه اُمیکرون در کشور به «ایرانوایر» گفت در حال حاضر مهمترین کار، تزریق دوز سوم یا همان بوستر واکسن کرونا است.
او که به دلیل محدودیتهای اعمال شده و تذکرهای مکرر از سوی نهادهای بالا دست جمهوری اسلامی تمایلی به فاش شدن نامش نداشت، ادامه داد: «اتفاقی که در حال حاضر رخ داده، این است که اُمیکرون تاثیر دوز اول و دوم واکسن را صفر کرده است و به گونهای ما برگشتهایم به خانه اول خودمان.»
براساس آمارها، در حال حاضر ۱۷ درصد جمعیت واجد شرایط واکسیناسیون در ایران که حدود ۱۳ میلیون نفر میشوند، دوز سوم را دریافت کردهاند. این در حالی است که بالغ بر ۵۳ میلیون نفر تا کنون دو دوز واکسن گرفتهاند؛ به عبارت دیگر، جمعی حدود ۴۰ میلیون نفر به دلایل مختلف در حال حاضر دوز سوم را دریافت نکردهاند. این عدد را میتوان در کنار حدود شش میلیون نفری که تا کنون یک دوز واکسن هم نزدهاند، قرار داد.
این در حالی است که آمار دقیقی از افراد زیر ۱۸ سالی که واکسن کرونا را دریافت کردهاند، ارایه نشده است.
عضو کمیته علمی ستاد مدیریت کرونا در خصوص اختلاف فاحش میان افرادی که دو دوز ابتدایی را تزریق کرده اما برای دوز سوم اقدام نکردهاند، توضیح داد: «یکی از مواردی که باعث چنین اختلافی شده، وجود افرادی است که به طور کلی مخالف دریافت واکسن هستند. میدانیم که این افراد مبنای علمی برای ادعای خود ندارند اما نباید فراموش کرد که تریبونهای بزرگی در اختیار آنها است. بخش دوم نیز مربوط به افرادی است که به موضوع واکسن به شکل سلیقهای نگاه میکنند. برخی واکسنها را نمیپسندند که البته این به دلیل عدم آگاهی آنها از نوع واکسن است.»
به گفته او، تحقیقات اخیر ستاد اجرایی فرمان امام نشان دادهاند که واکسنهای داخلی ایمنی مناسبی ایجاد میکنند اما اطلاع رسانی درستی انجام نشده است.
او معتقد است وزارت بهداشت اطلاعات را در اختیار شهروندان قرار نداده است که این خود باعث عدم تمایل آنها به دریافت واکسن میشود.
طی روزهای اخیر، ستاد اجرایی فرمان امام که سازنده واکسن «کوو ایران برکت» است، نتایج مطالعاتی را در خصوص «تاثیرگذاری چهار واکسن «برکت»، «سینوفارم»، «اسپوتنیک» و «آسترازنکا» منتشر کرد. براساس این مطالعات، واکسن برکت بیش از سایر واکسنها در پیشگیری از مرگ، بستری و تست مثبت کووید-۱۹ موفق عمل میکند. این در حالی است که تاکنون سازمان جهانی بهداشت این واکسن را تایید نکرده است.
طی هفتههای اخیر، واکسن آسترازنکا برای افرادی که حتی دوز اول را از همین واکسن دریافت کرده بودند، موجود نبود. برخی شهروندان نسبت به نبود این نوع واکسن در مراکز واکسیناسیون اعتراض داشتند. این مشکل طی روزهای اخیر با محمولههای اهدایی واکسن آسترازنکا از دیگر کشورها مرتفع شد.
جمهوری اسلامی در حال حاضر بر تزریق واکسنهای تولید داخل و واکسنهای تولید مشترک خود با کشورهایی چون کوبا و استرالیا تاکید دارد.
آیا دریافت دوز سوم مانع از ابتلا به اُمیکرون میشود؟
سویه اُمیکرون بر اساس گزارشها، حدود دو هفته طول کشید تا به سویه غالب در کشورهای مختلف تبدیل شود. این در حالی است که بخش غالب مردم بسیاری از این کشورها، از جمله امریکا و فرانسه، هر دو دوز واکسن خود را دریافت کرده بودند.
همچنین واکسیناسیون دوز سوم نیز در این کشورها نسبت به کشوری مانند ایران در جایگاه بالاتری قرار داشت. با این حال، افزایش موارد مبتلا به سویه اُمیکرون این سوال را به وجود آورده که آیا این ویروس جهش یافته کرونا در مقابل واکسن مقاوم است؟
از سازمان جهانی بهداشت گرفته تا متخصصان اپیدمیولوژی و ویروسشناسی، همگی بر این باورند که در حال حاضر تزریق دوز سوم ضرورت دارد اما چرا؟
عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا در ادامه گفتوگو با «ایرانوایر» گفت نیاز بود که در زمان شیوع نوع «دلتا» ویروس کرونا (تابستان ۱۴۰۰)، با هدف مقابله با سویههای جدید، تغییراتی در واکسن ایجاد شود.
به گفته او، شکل گرفتن سویه اُمیکرون در جهان را میتوان تیر آخر دانست: «در حال حاضر وضعیت به جایی رسیده است که دریافت دوز بوستر از نان شب نیز واجبتر است.»
او در خصوص ضرورت بهروز رسانی واکسنها توضیح داد: «از زمان شیوع سویه دلتا، انسان باید باهوشتر از این عمل میکرد و واکسنهایی با ترکیب جدید را میساخت. منظور از ترکیب جدید در اینجا، ساخت واکسنی است که علیه وریانتهای جدید موثر باشد.»
این عضو ستاد مقابله با کرونا معتقد است تداوم ساخت واکسنهای گذشته بدون هیچ تغییری در ترکیبات آن، کار هوشمندانهای نبوده است: «تاثیر دو دوز ابتدایی واکسن در مقابل اُمیکرون بسیار کم است و دوز سوم نیز آنچنان که انتظار میرود، نمیتواند ایمنیبخش باشد. اما ما در ایران در مرحلهای هستیم که علاوه بر دوز بوستر که تاکید میکنم باید بزنیم، باید پروتکلها را نیز جدی بگیریم؛ یعنی ماسک جدی گرفته شود، اصناف و شهروندان فاصلهها را رعایت کنند و ایزوله شهر به شهر به درستی انجام شود تا بتوانیم از پیک مربوط به اُمیکرون گذر کنیم. همانطور که گفتم، ما برگشتهایم به نقطه صفر.»
او گفت با توجه به آغاز دیرهنگام واکسیناسیون در ایران، دریافت دوز سوم نیز به تازگی شروع شده است و انتظار میرود استقبال شهروندان برای دریافت دوز سوم افزایش یابد.
تضاد تشویق برای دریافت دوز سوم در مقابل بازگشاییها
شیوع سویه اُمیکرون معادلات را در سراسر جهان به هم زد. در ایران چنان که گفته شد، تاخیر در واردات واکسن باعث شد شهروندان ایرانی شاهد فوت گسترده هموطنانشان در پیک پنجم باشند. در حال حاضر نیز آمارها میگویند ایران در تزریق دوز سوم، از کشورهای منطقه عقب است. در این بین، بازگشاییهای زودهنگام و اصرار به برگزاری حضوری مدارس و دانشگاهها نیز نگرانیهایی بسیاری به وجود آوردهاند.
«محمدرضا محبوبفر»، کارشناس و پژوهشگر حوزه سلامت ساکن تهران براساس مشاهدات خود در سطح شهر به «ایرانوایر» میگوید: «آنچه ما میبینیم، استفاده شهروندان و کسبه از ماسک به حداقل رسیده است؛ یعنی اگر ماسک روی صورت داشته باشند هم نمادین است و پروتکلها را جدی نمیگیرند. از طرفی با سرد شدن هوا و این روزها بارش برف در کشور، کسبهها در مغازهها یا کارگاهها را میبندند و به عبارتی، تهویه مناسب اصلا وجود ندارد. با آنچه من میبینم، قطعاً اُمیکرون میتواند تبدیل به یک فاجعه در کشور شود.»
او معتقد است با توجه به این که سویه اُمیکرون آنچنان که گفته شده است، خفیف نیست و عوارض طولانیمدت آن در افراد باقی خواهند ماند، نیاز است تا مدارس و دانشگاهها مجدداً غیرحضوری شوند.
محبوبفر معتقد است با توجه به عدم تمایل حدود شش میلیون نفر به دریافت واکسن و از سوی دیگر، جمعیت ۱۳ میلیونی دریافت کننده دوز سوم واکسن، به نظر میرسد واکسیناسیون در ایران را باید شکست خورده دانست.
پیش از این، «حمید سوری»، متخصص اپیدمیولوژی و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا به «ایرانوایر» گفته بود: «اساس این است برای طرحها، سطح خطر در ابتدا تعیین شود. در مرحله بعد حتما نیازمند نظام مراقبت باید باشیم؛ مثلا در مدارس، نظامی نیاز است که بتواند در زمان طغیان شیوع، به شکل سریع برای حفظ جان دانشآموزان عمل کند. این دو ضعف باعث میشوند که در بحبوحه شیوع اُمیکرون، ما در ستاد، نگرانیهایی از بازگشاییها، بهویژه مدارس داشته باشیم.»
پس از فروکش کردن پیک پنجم کرونا که همزمان با واکسیناسیون گسترده در ایران بود، مقامات جمهوری اسلامی برخلاف نظر متخصصان، در بازگشاییها تعجیل کردند. در حال حاضر با توجه به صدور دستور وزیر کشور مبنی بر حضوری شدن دانشگاهها و مدارس، به نظر نمیرسد دولت از تصمیم خود کوتاه بیاید. حال باید دید با توجه به میزان کم تزریق دوز سوم ایرانیان، سویه اُمیکرون وضعیت کرونایی کشور را به کجا خواهد رساند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر