آتوسا ایران‌مهر، شهروندخبرنگار، تهران
در فرهنگ فارسی «عمید»، لژیونر به شخصی یا بازیکنی گفته می‌شود که در باشگاهی غیر از باشگاه خودش بازی کند.
اما واژه لژیونر برگرفته از ادبیات فرانسه است که به سربازان برجسته رم گفته می‌شد. سربازانی که پیش از سن ۴۵ سالگی توسط ارتش روم برای اعزام به ممالک تازه تصرف شده یا بخش‌هایی که در تسخیر این امپراطوری بود، ولی ساکنانش سر ناسازگاری می‌گذاشتند، اعزام می‌شدند. وظیفه آن‌ها از برقراری نظم، تا القای فرهنگ روم به مردم و حتی کمک در ساخت‌وساز بود.
لژیونرهایی که در فوتبال ایران می‌شناسیم، پرتعداد هستند؛ همگی مرد. آیا تا امروز با زنان لژیونر فوتبال ایران آشنا شده‌اید؟
زنان، از تیم مردان تا حجاب اجباری
زنانی که بیش از نیم قرن پیش، برای نخستین بار در بازی‌های محلات به‌عنوان دروازه‌بان و گاهی بازیکن، وارد بازی مردان می‌شدند، نسل اول تاریخ فوتبال زنان ایران هستند. زنانی که آن روزها فقط نقش بازیکن کمکی در تیم‌های مردان را داشتند.
پس از انقلاب و از اوایل دهه ۱۳۸۰ با صدور اجازه توسط مراجع تقلید، زنان اجازه بازی در چمن را به دست آوردند. اما سی سال قبل از آن فتوا، باشگاه‌های فوتبال ایران، تیم‌های اختصاصی زنان داشتند؛ تاج، پرسپولیس، هما و دارایی.
در ایران، رسانه‌های حکومتی البته القا می‌کنند که زنان ورزشکار در ایران مشکلی با پوشش ندارند. واقعیت این است که هر ورزشی لباسی مخصوص و قانونی دارد که تحرک ورزشکار در آن راحت‌تر و سریع‌تر است. اما زنان ورزشکار در ایران با البسه‌ای متفاوت از همه دنیا و با وجود لایه‌های اضافی، از این امکان بی‌بهره‌اند.
این موضوع در کشورهای اروپایی اهمیت ویژه‌ای دارد و یکی از دلایل انتقال نیافتن زنان فوتبالیست به لیگ‌های بین‌المللی همین معضل حجاب اجباری در زمین فوتبال است.
اولین لژیونر فوتبال زنان کیست؟
موضوع لژیونر شدن اولین بار توسط «بیان محمودی» مطرح شد. خودش گفته بود سال ۱۳۸۶ زمانی كه بازی‌های دانشجويان جهان در ميلان برگزار می‌شد، با پیشنهاد اینتر میلان مواجه شده است: «مسئولان اينتر بعد از ديدن بازی، از من خواستند در اين تيم بازی كنم، اما به دليل بحث حجاب پيشنهاد‌شان را نپذيرفتم. چند وقت پيش دوباره با ایمیل پیشنهادشان را تکرار کردند. از آن‌ها خواستم تا مشكل حجابم را حل كنند، اما نشد.»
مرداد ۱۳۹۸ خبرگزاری‌ها انتقال «گلنوش خسروی» به تیم «کوناک اسپور» ترکیه را با تیتر «اولین لژیونر فوتبال زنان» منتشر کردند.
گلنوش خسروی را می‌توان جوان‌ترین لژیونر فوتبال زنان دانست؛ آن زمان ۱۸ ساله بود. اما عنوان اولین لژیونر به او تعلق ندارد.
«شبنم باماتی»، اولین لژیونر فوتبال زنان ایران است. متولد ۱۳۷۰ که اواخر دهه ۱۳۸۰ بازیکن تیم ملی زنان ایران بود. شبنم سال ۱۳۹۰ به تیم «واسولاند» در دسته دوم سوئد رفت، اما چون رسانه‌های ایران در آن زمان به این موضوعات نمی‌پرداختند، برخی رسانه‌ها به اشتباه گلنوش خسروی را اولین لژیونر فوتبال زنان ایران معرفی می‌کنند.
سوپرلیگ زنان ترکیه در اولین سال شکل‌گیری مجددش پس از سال‌ها عدم فعالیت، از چند بازیکن خارجی برای ارتقای سطح لیگ خودش استفاده کرد و یکی از این بازیکنان گلنوش خسروی بود.
خانم خسروی که آن زمان بازیکن تیم ملی جوانان و ذوب آهن اصفهان بود، به گفته اهالی فوتبال توسط «سعید آذری» مدیرعامل وقت ذوب آهن راهی ترکیه شد. انتقالی که چندان موفقیت‌آمیز نبود. گلنوش خسروی تنها یک بار در ترکیب اصلی تیمش قرار گرفت و در سایر مسابقات فقط دقایق پایانی به میدان می‌رفت. به این ترتیب فصل بعد هیچ تیمی از ترکیه خواهان او نبود و به ایران بازگشت.
اما از این لحظه به بعد با انتشار اخبار غلط در سایت «ورزش سه»، گلنوش همواره در معرض انتخاب از سوی چند تیم اروپایی قرار داشت. انتقالی که هیچ‌گاه صورت نگرفت و خود گلنوش خسروی، مدرک تحصیلی را بهانهای برای عدم پیوستن به تیم‌های اروپایی خواند. ورزش سه هم که گاهی اخبار نقل و انتقالاتش چه در فوتبال مردان و برگرفته از تخیلات است، نوشت: «خسروی فارغ از پیشنهاد ادامه همکاری باشگاه کوناک اسپور، با چند پیشنهاد اروپایی هم مواجه شده بود، اما برای صدور روادید نیز نیازمند اخذ مدرک دیپلم بود. مدرکی که به علت غیبت خسروی برای او صادر نشده و این مسئله باعث شد تا انتقالش به فوتبال اروپا منتفی شود.»
لژیونرهای لیگ عراق
اردیبهشت ۱۳۹۵ ترانسفر تعداد زیادی از فوتبالیست‌های زن ایرانی به لیگ فوتبال زنان عراق سر و صدا به پا کرد. فدراسیون فوتبال عراق آن سال برای اولین و آخرین بار، لیگ زنان را برگزار کرد. عراقی‌ها برای بالا بردن سطح کیفی و فنی، از بازیکنان ایرانی استفاده کردند.
در دور مقدماتی «سارا قمی»، «زمرد سلیمانی» و «فروغ موری» برای تیم زیروانی توپ زدند. تیمی که از طرف ارتش عراق حمایت مالی می‌شد.
«کوهستان خسروی» هم به گاز شمال پیوست. در دور نهایی «زهرا قنبری»، «پروین فرهادی» و «افسانه اقبال» نیز به گاز شمال پیوستند. در نهایت این دو تیم به فینال رسیدند و گاز شمال با برتری یک بر صفر قهرمان اولین و تنها دوره لیگ برتر فوتبال زنان عراق شد. پس تا همین‌جا می‌توان فهمید که القائات ورزش سه در مورد «اولین لژیونر زن» بودن گلنوش خسروی، اشتباه بوده است.
تک گل آن فینال را زهرا قنبری به ثمر رساند. سارا قمی هم در ۴ بازی موفق شد ۹ گل به ثمر برساند و عنوان بهترین گلزن مسابقات را از آن خود کند. عنوانی که بارها در ایران به دست آورده بود.
بازیکنان ایرانی در این رقابت‌ها شش بازی انجام دادند، اما مبالغی به مراتب بیشتر از دستمزد «سالیانه» خود در ایران دریافت کردند.
نکته بسیار جالب در این باره پخش زنده تمام مسابقات لیگ عراق بود.مسئولان عالی‌رتبه سیاسی و نظامی عراق هم بازی‌های فینال را تماشا کردند و برخلاف لیگ ایران، محدودیت برای تماشای بازی‌ها وجود نداشت.
به یاد داشته باشید که ما در مورد لیگ عراق صحبت می‌کنیم؛ نه فوتبال ایتالیا یا لیگ زنان آمریکا.
اولین زوج لژیونر تاریخ فوتبال ایران
شهریور ۱۳۹۹ «یاسمن فرمان»، بازیکن سابق ملوان بندرانزلی به شارلروای بلژیک پیوست. تیمی که برای اولین فصل در لیگ زنان حضور داشت. «علی قلی‌زاده»، همسر فرمانی هم در تیم مردان این باشگاه بازی می‌کند.
این دو بازیکن اولین زوج فوتبالی ایران هستند که در یک تیم بازی می‌کنند. فرمانی عملکرد خارق‌العاده‌ای در شارلروا نداشت و به نظر می‌رسید به واسطه همسرش و زندگی در بلژیک در این تیم ماندگار شده است.
فرمانی با توافقی که انجام داده بود، به جای مقنعه از هدبند استفاده می‌کرد که فقط قسمتی از موی سرش را پوشانده بود. اما زیر شورت ورزشی خود، لِگ می‌پوشید تا پایش نمایان نباشد. در یکی از بازی‌ها به دلیل مغایرت رنگ لِگ با لباس، داور به او اجازه بازی نداد.
یاسمن فرمانی هم در پاسخی عجیب، این موضوع را به حجابش ربط داد و بهترین استفاده را از این موضوع برای خودش نزد مقامات جمهوری اسلامی کرد. یاسمن فرمانی گفت: «اگر می‌خواستم بدون پوشش بازی کنم، اول به خودم و بعد به کشور، فرهنگ، تمدن و دینم توهین کرده بودم. هیچ‌گاه بدون پوشش بازی نمی‌کنم، چرا که اگر این کار را به عنوان یک ایرانی انجام دهم، به دیگران اجازه می‌دهم که خیلی راحت درباره ایران صحبت کنند. در مرحله پلی‌آف داور گفت باید بدون پوشش بازی کنی که نپذیرفتم و روی نیمکت نشستم.»
اما تصمیم داور هیچ ارتباطی با موضوع حجاب نداشت.
اولین دروازه‌بان لژیونر فوتبال زنان
تیر ۱۴۰۰ خبر عضویت «مریم یکتایی» در تیم بشیکتاش ترکیه سروصدای زیادی به پا کرد. دلیلش این بود که او بهترین دروازه‌بان شاغل در ایران محسوب می‌شد.
بشیکتاش تنها تیم ترکیه است که در لیگ قهرمان زنان اروپا حاضر است. اما مریم پیش‌تر در سال ۲۰۱۷ به صربستان رفته بود و یک فصل در تیم ماسیناک نیش بازی کرد.
مریم یکتایی سابقه ۱۱ سال پوشیدن پیراهن تیم ملی را در رده‌های مختلف دارد. او آخرین بار فصل ۱۳۹۶-۱۳۹۷ در شهرداری بم بازی کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به ترکیه رفت.
در این مدت برای هیچ تیمی به زمین نرفت، اما تمرینات انفرادی را انجام می‌داد. تا اینکه در صفحه اینستاگرام خود خبر از عقد قرارداد با تیم زنان بشیکتاش داد. خبری که در سایت رسمی باشگاه بشیکتاش هم انعکاس یافت. یکتایی سابقه حضور در تیم‌های شنسا ساوه، عقاب مازندران، تیم ارومیه و تیم شهرداری بم را هم دارد.
مطالب مرتبط:
فرصتی که از فوتبال زنان ایران گرفته شد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر