در پی انتشار فایل صوتی «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران در گفتوگو با «سعید لیلاز»، روزنامهنگار و تحلیلگر اقتصادی، صبح روز نهم اردیبهشت ۱۴۰۰ «حسامالدین آشنا»، مشاور رسانهای ریيسجمهوری و ریيس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری از سمت خود در این مرکز کناره گرفت. در همین حال، «علی ربیعی»، سخنگوی دولت با حکم «حسن روحانی» به ریاست این مرکز منصوب شد.
پس از انتشار فایل صوتی ظریف، نگاهها به سمت حسامالدین آشنا چرخید. او رییس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری است که مصاحبه برای آن مرکز انجام شده بود و گفته میشود قرار نبوده است علنی شود. بعد از انتشار فایل، پیشبینی میشد که دولت با حسامالدین آشنا برخورد کند. امروز صبح خبرهایی مبنی بر برکناری او رسید و حالا هم زمزمههای بازداشت و چهبسا محاکمه او بلند شده است.
در این میان، برخی خبرگزاریها هم از ممنوعالخروجی چندین نفر خبر داده و برخی دیگر هم گفتهاند افراد دیگری در افشای این فایل صوتی دخیل هستند.
***
از همان ابتدای افشای فایل صوتی ظریف، نام حسامالدین آشنا به عنوان کسی که در انتشار این فایل نقش داشته است، مطرح شده بود. گفته میشود که این فایل صوتی، مصاحبهای بوده برای مرکز پژوهشهای استراتژیک ریاستجمهوری و قرار نبوده است که منتشر شود. حالا چند روز پس از انتشار این فایل و فشار نهادهای مختلفی مثل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بیت رهبری و نمایندگان مجلس به دولت، حسن روحانی جایگزینی برای آشنا در مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری منصوب کرد.
این اولین قدم دولت در مدیریت نهادهای امنیتی و سیاسی و همچنین افکار عمومی در قبال افشای فایلی است که در آن مسایل مهمی از زبان وزیر امور خارجه ایران مطرح شده است؛ مثل رابطه سپاه و دولت، اطلاعاتی درباره سپاه، اختلافات میان وزیر امور خارجه و «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی «قدس» سپاه پاسداران که ترور شد و همچنین اطلاع دولت از اسقاط هواپیمای اوکراینی و کشتن ۱۷۶ مسافر آن با موشکهای سپاه.
معلوم نیست اقدامات دولت به همین انتصاب و برکناری یا استعفای آشنا ختم میشود و رضایت نهادهای امنیتی و وابسته به رهبر جمهوری اسلامی، مجلس شورای اسلامی و بسیج به دست آید یا حسمالدین آشنا و حتی ظریف باید منتظر اتفاقات دیگری باشند.
بسیاری از احتمال بازداشت و محاکمه آشنا و استیضاح ظریف سخن میگویند. حتی گفته شده است که در صورت بازداشت آشنا، نهاد بازداشتکننده، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی خواهد بود و دولت پیشدستی میکند تا مشاور رسانهای آن به دست اطلاعات سپاه پاسداران نیفتد و اطلاعات دیگری افشا نشود؛ به ویژه که وزارت اطلاعات ماموریت یافته بود موضوع این فایل صوتی را پیگیری کند و در دستگاه قضایی هم پرونده تشکیل داده است.
آیا افراد دیگری هم با برخوردهای امنیتی مواجه خواهند شد؟
همزمان با انتشار این فایل صوتی، خبرنگار پارلمانی «فارس»، خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران، در توییتر خود نوشته بود که این پروژه با مبلغ سه میلیارد تومان به برخی مشاوران دولت سپرده شده بود. این خبرنگار همانزمان نوشت که علاوه بر حسامالدین آشنا، نام پنج چهره مشهور دیگر که به این فایل دسترسی دارند، مطرح است که برخی از آنها سابقه محکومیت امنیتی هم دارند و به گزارش این خبرگزاری، دستگاههای امنیتی پیشتر به ظریف هشدار داده بودند.
در عینحال، برخی خبرگزاریها به نقل از منبعی مطلع در قوه قضاییه خبر دادند که ۱۵ نفر از عوامل مرتبط با این فایل صوتی از سوی دستگاه قضایی ممنوعالخروج شدهاند.
«علی القاصی»، دادستان تهران صبح نهم اردیبهشت ۱۴۰۰ ضمن اعلام اینکه هنوز کسی در این رابطه بازداشت نشده است، گفت: «کسانیکه در فرآیند تهیه و تولید این فایل صوتی و انتشار غیرمجاز آن به افراد غیرصلاحیتدار و انتشار آن در رسانههای ضد انقلاب نقش داشتند، در حد قصور و تقصیر و جرم ارتکابی برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.»
به گفته او، به دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی دستور داده شده است تا علل انتشار این فایل صوتی و عوامل انتشار آن را شناسایی و معرفی کنند.
پس از انتشار این فایل صوتی، مقامات جمهوری اسلامی و برخی رسانههای وابسته به نهادهای امنیتی و دولت و حتی گروهی از روزنامهنگاران مرتبط با این خبرگزاریها به دنبال درز دهنده این سند میگشتند؛ محتوای صحبتهای ظریف که مدرکی بر گمانهزنیهای بسیاری از سیاسیون بود. انتشار این فایل، به ویژه در رسانههای خارج از ایران هم نشانهای بر منافذ موجود در بدنه جمهوری اسلامی توصیف میشود که هر نوع اطلاعاتی ممکن است در اختیار افکار عمومی و رسانهها قرار گیرد.
حتی سعید لیلاز، مصاحبهکننده با ظریف هم در اولین واکنش پس از انتشار این گفتوگو، گفته بود: «میخواهم ببینم آیا دستگاه اطلاعاتی کشور عرضه دارد این شخص را پیدا کند یا مثل ماجرای نطنز، بعد از اینکه پوکید، میخواهد اسم طرف را رسانهای کند.»
فشارها از سوی نهادهای مختلف به دولت، چه مجلسیان و چه بسیجیان همزمان، پیش رفت تا بالاخره حسامالدین آشنا برکنار شد. با این که این خبر از سوی دولت به عنوان «استعفا» مطرح شد اما گمانههایی مبنی بر برکناری او به گوش میرسد. دلایل افرادی که این موضوع را مطرح میکنند، تجربه تاریخ است. طبق تجربه، ارایه استعفا از سوی مقامات جمهوری اسلامی بعید به نظر میرسد و در حکم انتصاب علی ربیعی هم خلاف روال سابق، ضمن اعلام جانشین، تشکری از منصوب پیشین، یعنی آشنا نشده است. اما به نظر میرسد که این اقدام دولت نه پایانی برای آشنا باشد و نه حتی برای دولت. این در حالی است که یک روز پیش از این برکناری یا استعفا، «مجتبی زارعی»، ریيس بسیج استادان دانشگاهها در نامهای سرگشاده به حسامالدین آشنا، خواستار کنارهگیری وی و تعطیلی مرکز استراتژیک ریاستجمهوری تا روشن شدن ماجرای افشای فایل صوتی شده بود.
همان طور که «حسینعلی حاجی دلیگانی»، عضو هیات رییسه مجلس ضمن این که خواستار ورود قوه قضاییه به این مساله شده بود، تاکید داشت که حتی پس از پایان عمر دولت کنونی، پاسخگویی حسامالدین آشنا در این زمینه پایان نمیپذیرد و باید پاسخگوی این موضوع باشد.
در عینحال، «تسنیم»، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران و برخی دیگر از رسانهها نیز از شکایت تعدادی از نمایندگان از روحانی و ظریف و همچنین طرح استیضاح وزیر امورخارجه خبر دادهاند.
«ابوالفضل عمویی»، سخنگوی «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی» مجلس نیز در گفتوگو با خبرگزاری قوه قضاییه اعلام کرده است این کمیسیون طی نامهای خواستار حضور محمدجواد ظریف در اولین جلسه پیش رو شده است که توضیحات درباره فایل درز پیدا کرده است و پاسخگویی به تعدادی سوال درباره عملکرد وزارت امور خارجه در دستور کار آن قرار دارد.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که افشای این فایل صوتی میتواند پایان دوران سیاسی ظریف باشد. البته معلوم نیست دولت هم چنین نظری داشته باشد. اما پیشتر، «ایرانوایر» در گزارشی اختصاصی خبر داده بود که محمدجواد ظریف فایل صوتی دیگری را که پیشتر از او درباره شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی منتشر شده بود، تایید کرده است. اختلافات میان مجلس و ظریف، دلخوریهای ظریف از ساخت سریال «گاندو» با حمایت سپاه که در این فایل صوتی هم به آن اشاره شده است، موضعگیریهای دوگانه رهبر جمهوری اسلامی در قبال او و نارضایتی «علی خامنهای» و اصولگرایان از پیشبرد مذاکرات هستهای حالا با انتشار این فایل صوتی جدید که به زعم بسیاری، با منافع ملی جمهوری اسلامی در تضاد است، امیدی برای ادامه حیات سیاسی ظریف باقی نمیگذارد.
«حسین شریعتمداری»، نماینده علی خامنهای در روزنامه کیهان پس از افشای فایل صوتی ظریف نوشته بود که این فایل محرمانه نبوده و از سوی دولت و با خودسوزی ظریف و برای انتشار تهیه شده است؛ فایلی که شریعتمداری آن را «بیانیه پوزش دولت از امریکا و خداحافظی در پایان دوره ۸ ساله» دولت دوازدهم خواند و آن را پیام دولت به امریکا برآورد کرد که بگویند سپاه پاسداران مانع از «جلب نظر» امریکا شده است.
معلوم نیست دولت برای حفظ ظریف تلاشی کند یا خیر. در عینحال هم معلوم نیست ظریف پس از جنجالهای اخیر چه جایگاهی در آینده سیاسی جمهوری اسلامی داشته باشد. اگرچه حامیان دولت معتقدند درز این فایل برای کارشکنی در مذاکرات هستهای وین انجام شده است تا ظریف و دولت را زمین بزنند.
مطالب مرتبط:
خشم سپاه، کینه روسیه؛ آثار مصاحبه ظریف بر آینده او
اعتراف دیرهنگام ظریف؛ وزارت خارجه در خدمت سپاه قدس
افشای یک فایل صوتی از جواد ظریف درباره احتمال عمدی بودن سرنگونی هواپیمای اوکراینی
ظریف فایل صوتی منسوب به خود را جعلی خواند اما محتوای آن را رد نکرد
جواب حامد اسماعیلیون به ظریف: به ما مربوط نیست بعد از گفتن حقیقت چه میشود
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر