نکتهای که «محمدجواد ظریف» در یک مصاحبه تازه منتشرشده بیان کرده، بخشی از مشکلی است که برخی از دیگر مقامات جمهوری اسلامی ۳۰ سال پیش متوجه شده بودند و یکی از دلایل ایشان برای طرح ناکام ادغام سپاه و ارتش بود. این مصاحبه در هفتههای گذشته ضبط شده و به دلایل نامعلومی تاکنون منتشر نشده بود.
***
«اکبر هاشمی رفسنجانی» در کتاب زندگینامه خود گفته که سپاه قدس عملا بر وزارت خارجه احاطه دارد و این وزارتخانه بهخصوص در کشورهای حساس از جمله کشورهای منطقه بدون هماهنگی نمیتواند سفیر انتخاب کند. او تاکید کرده که اگر نیروی قدس سپاه پاسداران وجود نداشت، وزارت خارجه موثرتر و فعالتر بود.
فایل صوتی منتشر شده از محمدجواد ظریف نیز اعترافی به این موضوع است. موضوعی که پیش از این بارها نیز مطرح شده است. نکته متفاوت سخنان ظریف اما اشاره به ائتلاف نانوشته سپاه پاسداران و روسیه علیه برجام و کاهش تنش ایران با آمریکا و کشورهای منطقه است.
او همچنین بر خلاف افسانهسازیهای سپاه پاسداران اعلام می کند؛ «قاسم سلیمانی» نقشی در راضی کردن «پوتین» برای دخالت در سوریه نداشته و او پیش از آن تصمیمش را گرفته بود.
ظریف در این فایل صوتی میگوید که روسیه تمایلی به شکل گرفتن برجام نداشته و پس از شکل گرفتن این توافق با سفر قاسم سلیمانی به روسیه موافقت کرده است.
ظریف در مصاحبهای که بخشی از آن در «ایران اینترنشنال» منتشر شده، میگوید پس از حصول توافق برجام، رسانههای روسیه از «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه این کشور، انتقاد کردند که «چرا اجازه دادید ایران در دامن غرب بغلتد.»
به گفته ظریف، قاسم سلیمانی در بهمنماه ۱۳۹۳ درخواست سفر به روسیه کرد؛ اما روسیه در تیرماه ۱۳۹۴ وقتی که شرایط سوریه به نفع «بشار اسد» بوده با این سفر موافقت کرده است.
او این سفر را راستای «نابودی دستاورد وزارت امور خارجه» و با اراده روسیه دانسته است.
پیش از این برخی از چهره های سیاسی اصولگرا از جمله «حسین شیخالاسلام»، مشاور بینالملل رییس مجلس، گفته بود که قاسم سلیمانی پوتین را راضی کرده که در سوریه دخالت کند.
«مهدی سنایی»، سفیر ایران در روسیه، نیز پیش از این گفته بود که اِشراف سلیمانی به موضوع سوریه و اهمیت این موضوع باعث شد تا «روسیه هیچ مشاوری را امینتر از سردار سلیمانی نبیند.»
با این حال ظریف در این مصاحبه گفته که پوتین تصمیم به دخالت در سوریه را پیش از سفر قاسم سلیمانی گرفته بود. محتوای سخنان ظریف به این معنا است که دخالت روسیه در سوریه عملا نفعی نداشته و به زیان ایران نیز بوده است.
ظریف در این میان می گوید اتفاقاتی چون نوشتن شعار «اسراییل باید محو شود»، بر روی موشکهای سپاه پاسداران، حمله به سفارت عربستان سعودی و توقیف قایقهای آمریکایی برای بر هم زدن این توافق انجام شده است.
سخنانی شبیه به این را پیش از این «حسن روحانی» و یا «علی مطهری» نیز گفته بودند. روحانی روز ۱۵ اردیبهشت در مناظرههای انتخاباتی گفته بود: «شهرهای زیرزمینی (موشکی) نشان دادند تا برجام را به هم بزنند؛ روی موشک شعار نوشتند تا برجام را به هم بزنند.»
تفاوت سخنان ظریف اما مطرح کردن نقش روسیه در این میان است. او حضور روسیه در سوریه و اتفاقات مربوط به آن را در کنار اقدامات سپاه پاسداران برای بر هم زدن برجام قرار میدهد و این موضوع عملا سپاه پاسداران و روسیه را دو متهم اصلی برای بر هم زدن برجام معرفی میکند.
وزارت خارجه در خدمت میدان جنگ
ظریف در این مصاحبه همچنین میگوید که وزارت خارجه همواره در خدمت سپاه قدس بوده و قاسم سلیمانی پیش از هر مذاکره از او خواستههایی را مطرح می کرده، اما در مقابل به هیچیک از توصیههای وزیر خارجه توجه نکرده است.
ظریف در این مصاحبه گفته است: «من دیپلماسی را برای میدان هزینه کردم. هر زمان برای مذاکره میرفتم سردار سلیمانی به من میگفت این خاصیت و نکته (امتیاز) را بگیر. در مقابل مثلا من میگفتم از هواپیماهای ایران ایر برای سوریه (انتقال نیروها یا تجهیزات) استفاده نکن؛ اما او میگفت که هما امنتر از ماهان است.»
وزیر خارجه ایران تاکید کرده که برای نظام جمهوری اسلامی «میدان اهمیت داشته و دیپلماسی فدای میدان شده است.» او گفته است: «اگر اهداف میدان بر استراتژی کشور حاکم شود، (کشورهای دیگر) میتوانند ( با ایران) بازی کنند.»
عبارت میدان در سخنان ظریف را میتوان به معنای میدان جنگ دانست. جنگ جمهوری اسلامی با کشورهایی چون عربستان در منطقه و همچنین نبرد با آمریکا در همه حوزهها. به این معنا برای رهبر جمهوری اسلامی این جنگ و سپاه قدس اولویت دارد و دیگر نهادها باید در اختیار آن باشند. این موضوع البته نکته پنهانی نیست و در عمل نیز بارها ثابت شده است؛ از جمله غیبت ظریف در دیدار بشار اسد با خامنهای و روحانی که به استعفای او منجر شد. پس از این استعفا «اسماعیل قاآنی»، جانشین قاسم سلیمانی و فرمانده فعلی سپاه قدس ، گفت «آنها که باید بدانند» از سفر رهبر سوریه به ایران خبر داشتهاند و «آنهایی که نباید، نمیدانستند».
انتشار این فایل صوتی با نامه محمدجواد ظریف به رهبر جمهوری اسلامی همزمان شده است. بر اساس گزارشها ظریف در این نامه نوشته که قصد دارد مذاکرات اتمی را به نتیجه برساند و نامزد انتخابات ریاستجمهوری نخواهد شد.
معنای این نامه این میتواند باشد که مذاکرات وین تاثیری بر انتخابات ریاستجمهوری ندارد و خامنهای و نزدیکانش برای جلوگیری از این تاثیرگذاری مذاکرات وین را بر هم نزنند و بر سر راه آن مانع ایجاد نکنند.
در دورههای مختلف تمثیلهای مختلفی از نقش و شخصیت محمدجواد ظریف مطرح شده است.
«محمدمهدی راجی» در پایان مصاحبه با ظریف از او درباره شباهتها و تفاوتهایش با «حسینقلیخان صدرالسلطنه،» معروف به «حاجی واشینگتن»، نخستین سفیر ایران در ایالات متحده آمریکا، میپرسد و «غلامعلی حدادعادل»، «یادداشتهای روزانه محمدعلی فروغی» را به ظریف هدیه داده است.
مشکل اما اینجاست که آینده سیاسی ظریف مانند خود موضوع سیاست خارجی در جمهوری اسلامی بستگی زیادی به نظرات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، دارد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر