سهشنبه ششم خرداد (۲۶ می) «محسن بهاروند»، معاون وزارت خارجه ایران برای پیگیری و بررسی مساله غرق شدن ۲۳ کارگر افغانستانی در مرز ایران، وارد کابل شد و با «محمد حنیف اتمر»، سرپرست وزارت خارجه این کشور دیدار و گفتوگو کرد. درحالیکه این مقامات در حال مذاکره بودند، هفتم خرداد (۲۷ می) کمیسیون مستقل حقوقبشر افغانستان گزارشی منتشر و اعلام کرد دستکم یک کودک ۱۲ ساله میان مهاجران افغانستانی بوده است که در رودخانه «هریرود» غرق شدهاند.
طبق گزارش کمیسیون مستقل حقوقبشر افغانستان به نقل از شاهدان عینی، خبر داده است که نیروهای مرزی ایران با شلیک گلوله و ضربوشتم آنها، مهاجران را مجبور کردهاند که خود را به رودخانه بیندازند. طبق گزارش «ایرانوایر» به گفته شاهدان عینی و نجاتیافتهگان، این اتفاق در دوازدهم اردیبهشت رخ داده است؛ هنگامیکه یک گروه ۵۷ نفری کارگران افغانستانی قصد سفر قاچاقی به ایران را داشتند پس از بازداشت توسط مرزبانهای ایرانی در منطقه موسوم به «دهانه ذوالفقار» در نزدیکی شهرستان «گلران» استان «هرات» مجبور شدند خود را به داخل رودخانه «هریرود» بیندازد.
بنا به گزارش کمیسیون مستقل حقوقبشر افغانستان، مهاجرانی که از این واقعه نجاتیافتهاند، اظهار داشتند که در ساعت ۲ صبح ۱۲ اردیبهشت، توسط نیروهای مرزی دستگیر و به پاسگاه مرزی «ابراهیمخانی» منتقل شدند. همچنین، نیروهای مرزبانی پس از ضربوشتم مهاجران آنها را مجبور کردهاند که علفهای اطراف پاسگاه را جمعآوری کنند. ساعت ۲ عصر اتوبوسی برای بردن مهاجران به پاسگاه میآید و از هر مهاجر مبلغ ۲۰ هزار تومان کرایه گرفته میشود و کنار رودخانه «هریرود» آنها را پیاده میکند و سپس آنها را مجبور به پریدن در این رودخانه میکند.
«عبدالوحید قتالی» استاندار «هرات» فردای انتشار این گزارش یعنی هشتم خرداد (۲۸ می) در نشست خبری مشترک با تعدادی از خانوادههای قربانی این واقعه اعلام کرد که «سه کودک» میان مهاجران بودهاند. خانوادههای قربانیان خواهان بررسی این مساله و تامین عدالت شدهاند.
این در حالی است که وزارت خارجه افغانستان پیش از انتشار این گزارش و برگزاری نشست خبری، در اعلامیهای هدف از سفر بهاروند و همراهانش را بررسی غرق شدن ۲۳ کارگر افغانستانی در نقاط مرزی این دو کشور همسایه عنوان کرده بود و براساس این اعلامیه اتمر در دیدارش با معاون وزارت خارجه ایران، تاکید کرده بود که باید هیات مشترک این دو کشور قضیه غرق شدن شهروندان افغانستانی در مرز ایران را مورد بررسی قرار دهند.
وزارت خارجه افغانستان در بخش از اعلامیهاش نوشته است: «آقای اتمر در مورد حادثه المناک ۱۳ ثور [خرداد]، مراحل مختلف تحقیقات هیات افغانستان پیرامون آن و اسناد و مدارک بهدستآمده صحبت نموده و خواهان توجه بیشتر دولت ایران به تحقیقات مشترک گردید.»
سرپرست وزارت خارجه افغانستان با ابراز نگرانی از تکرار چنین قضایا در آینده گفته بود که برای رسیدن به حقایق، رسیدگی قانونی به عاملان آن و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از وقوع چنین حوادث ناگوار در آینده که ممکن است بر روابط دو کشور دوست و همسایه تاثیرگذار باشد، باید این قضیه به شکل جدی تحت بررسی قرار گیرد.
پیشتر و پس از خبری شدن وقوع این واقعه، مرکز اطلاعرسانی مرزبانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در بیانیهای اعلام کرده بود که در بررسیهای صورت گرفته، مشخص شد چنین موضوعی در مرزهای مشترک ایران و افغانستان رخ نداده است و صحت ندارد؛ اما پس از واکنشهای گسترده دولت و شهروندان افغانستانی، بالاخره هیات مشترک برای بررسی آن تشکیل شد.
در پی سفر هیات ایرانی، وزارت خارجه افغانستان با انتشار اعلامیهای تصریح کرد: «آقای محسن بهاروند، با ابراز تاثر عمیق در مورد حادثه، وقوع آن را به شدیدترین الفاظ محکوم نمود. ایشان با اشاره به روابط برادرانه و حسنه دو ملت و دولت، افزود که این عمل بههیچوجه برای مردم و دولت ایران قابلقبول نبوده است.»
اما «محسن بهاروند» پس از این سفر به افغانستان در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا گفت: «مرزبانان و دیپلماتهای ما تحقیقات جدی درباره اتفاقی که ۱۳ اردیبهشتماه در مرز افغانستان و ایران نزدیک رودخانه هریرود افتاده بود، انجام دادند. تحقیقات ما دال بر این است که بههیچوجه، مرزبانان ایرانی دخالتی در این کار نداشتهاند.»
به گفته او ایران و افغانستان در «سه مورد» باهم توافق کردهاند: «نخست مدارکی را که افغانها در این مصاحبهها ضبط کردهاند، بررسی کنیم. اگر از نظر ما نیز مشخص شد که مدرک دال بر تخلف است، ما آن را به مراجع مربوطه خواهیم سپرد که مورد رسیدگی قرار گیرد. در مرحله دوم همکاری مشترکی خواهیم کرد که در آینده جلو این اتفاقات گرفته شود. به این معنی که جلو قاچاق انسان و ترددهای غیرقانونی را بگیریم و سپس در مرحله سوم سعی میکنیم تردد اتباع افغانستان به جمهوری اسلامی ایران را به شکل قانونی درآوریم.»
در اعلامیه وزارت خارجه افغانستان تصریح شده است که اسناد و مدارک موردنظر وزارت خارجه ایران، به آنها تحویل داده شده است.
این در حالی است که «بهاروند» در سفر به افغانستان از تعهد تهران مبنی بر بررسی این قضیه اعلام کرد که جمهوری اسلامی متعهد است تا این حادثه را همراه با هیات افغانستان تا تامین عدالت بررسی و تعقیب کند؛ اما برخی از شهروندان افغانستانی، دولت ایران را به کوتاهی و بیتوجهی متهم میکنند و میگویند تهران در برابر چنین قضایا که برای مهاجران در این کشور اتفاق میافتد، بیتفاوت است.
اگرچه قرار است که هیات تحقیقاتی تهران و کابل همزمان این پرونده را بررسی کنند اما تاکنون مقامهای جمهوری اسلامی همواره این اتفاق را انکار کردهاند. هنوز نتایج و روند بررسی از سوی هیات مشترک اعلام نشده است و حتی مقابل وجود کودکان در میان مهاجران غرقشده هم سکوت کردهاند.
از سوی دیگر، معاون وزارت خارجه ایران گفته است: «ما تلاش میکنیم مسیر رفتوآمد افغانها را به شکل قانونی درآوریم که از مشکلات در آینده جلوگیری شود. همچنین با قاچاقچیان باید بهصورت مشترک مبارزه کنیم که این خود یک روند است و نیاز به زمان دارد.» درحالیکه هر روز در مسیر قاچاق میان دو کشور، افغانستانیهای بسیاری در تلاش هستند که به ایران بروند یا از ایران به افغانستان بازگردند.
مطالب مرتبط:
غرق شدن مهاجران افغانستانی در هریرود؛ به کجا باید شکایت کرد؟
افزایش ناامنی پناهجویان ایرانی در پی واقعه هریرود علیه مهاجران افغانستانی در مرز ایران
شاهدان عینی: ماموران مرزی ایران همسفران افغانستانیمان را غرق کردند
فعالان مدنی هرات: عاملان قتل مهاجران افغانستانی محاکمه شوند
مهاجران افغانستانی؛ انتظار برای پایان دوران کرونا و بازگشت به ایران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر