بحران شیوع ویروس کرونا در ایران از ابتدای اسفند سال گذشته به طور رسمی و عمومی از سوی دولت جمهوری اسلامی اعلام شد. نخستین مبتلایان ویروس کرونا بر اساس اعلام مقامات، دو شهروند ساکن قم بودند. اعلام خبر شیوع ویروس در قم به عنوان نخستین شهر آلوده به ویروس کرونا، با مرگ این دو نفر هم‌زمان شد و همین موضوع به گسترش انتقادها از اطلاع‌رسانی دیرهنگام جمهوری اسلامی در این مورد منجر شد.
براساس نظر متخصصان، بیماری کووید ۱۹، تقریبا دو هفته در بدن فرد مبتلا نهفته است و با حساب چند روز درگیری دو شهروند کشته شده در قم با علایم بیماری، یعنی احتمالا ویروس کرونا حدود یک ماه قبل از اعلام رسمی در ایران منتشر شده بود.
به عقیده کارشناسان، کم‌کاری جمهوری اسلامی در اطلاع‌رسانی زمان شیوع ویروس در ایران، نقش پررنگی در تبدیل ایران به یکی از ده کشور اول آلوده به بیماری کووید ۱۹ در جهان داشته است. اطلاع‌رسانی غیرشفاف در مورد تعداد مبتلایان هم یکی دیگر از انتقادهایی است که هنوز به دولت جمهوری اسلامی وارد می‌شود.
وزارت بهداشت ایران، روز دوشنبه ۱۸ فروردین اعلام کرد که شمار مبتلایان به ویروس کرونا در کشور، به ۶٠ هزار و ۵٠٠ نفر رسیده و تا کنون ٣٧٣٩ نفر در اثر ابتلا به این ویروس، جان خود را از دست داده‌اند. جامعه مدنی داخل و خارج از ایران در برابر این بحران چگونه عمل کرده است؟
برای پاسخ به این پرسش نخست باید دید ضعف‌های حکومت در مقابله با ایران بیشتر در چه حوزه‌هایی بوده است. کمبود تخت‌های بیمارستانی، کمبود شدید وسایل پزشکی و بهداشتی، از جمله دستگاه «ونتیلاتور» در بیمارستان‌ها و ماسک و دستکش هم در مراکز درمانی و هم و در میان مردم از مهم‌ترین انتقادهای مردم در این مورد است.
مقاومت دولت در برابر خواست قرنطینه شهرها و استان‌ها و تعطیل نکردن ادارات و کارخانه‌های دولتی و غیردولتی، اعتراض دیگری بوده که از سوی نهادهای مدنی مختلف مطرح شده است.
با وجود تعطیل نشدن مشاغل دولتی و غیردولتی و ممنوع نشدن مسافرت بین‌شهری، کمپین‌های اجتماعی مختلف مثل کمپین «در خانه می‌مانیم» از سوی هنرمندان و ورزشکاران کمک کرد تا تردد شهروندان در شهرها و جاده‌ها به طور محسوسی کاهش پیدا کند.
از سوی دیگر، سازمان‌های مردم‌نهاد و شخصیت‌های مشهور خارج و داخل کشور در این مدت فعالیت چشم‌گیری در جمع‌آوری کمک برای جبران کمبود وسایل بهداشتی بازی کرده‌اند.
کمپین نفس، نهاد مدنی متشکل از فعالان اقتصادی بخش خصوصی داخل ایران، تا امروز موفق شده چند تن ماسک و دستکش، دستگاه تنفس مصنوعی و دیگر اقلام بهداشتی را با کمک اعضای خود جمع‌آوری کند.
کمک‌های نهادهای مدنی حوزه سلامت که از آن‌ها با عنوان «خیرین سلامت» یاد می‌شود هم نقش پررنگی در جبران کمبود شدید اقلام بهداشتی مردم و بیمارستان‌ها در دوران مبارزه با بحران کرونا در ایران داشته است.
در استان کردستان، علاوه بر تهیه اقلام بهداشتی، قرنطینه شهرها به دست مردم و نهادهای مدنی امکان پذیر شده است.
«انجمن سبز چیا» یکی از این انجمن‌ها است که این روزها کار ضدعفونی کردن محیط‌های عمومی در روستاها و شهرهای استان کردستان را برعهده گرفته است. این انجمن به طور تخصصی در حوزه محیط‌زیست فعال است.
در خارج از ایران هم نهادهای مدنی متعددی تلاش کردند کمک‌های نقدی و غیرنقدی خود را برای هم‌وطنان خود ارسال کنند.
«کمپین مادران علیه فقر»، «ستاد مردمی مبارزه با کرونا در ایران» و «کمپین ایران سلامت» تنها شماری از این کمپین‌ها هستند که ایرانیان خارج از کشور با استفاده از آن‌ها توانسته‌اند کمک‌های نقدی خود را برای هم‌وطنان خود در داخل کشور ارسال کنند.
با این حال هنوز مشکل تعطیل نشدن کار کارگران بخش خصوصی و دولتی، و کارمندان دولت حل نشده است. هر روز گزارش‌های زیادی از ابتلای کارگران و کارمندان به ویروس کرونا منتشر می‌شود. «ایران‌وایر» در طول بروز بحران کرونا در ایران، با استفاده از نظر حقوق‌دانان و فعالان کارگری، به کارگران و کارمندان برای درخواست حقوق خود از کارفرمایان مشاوره داده است.
به نظر یک فعال کارگری که با ایران‌وایر گفتگو کرد، استفاده از حق مرخصی استعلاجی، یکی از پایه‌ای‌ترین حقوق کارگران برای محافظت از ایمنی خود در برابر ابتلا به ویروس کرونا در محل کار است.
به گفته حقوقدان و مشاور ایران‌وایر هم، کارمندان دولت می‌توانند با استناد به توصیه‌های دولت به شهروندان در مورد ضرورت ماندن در خانه، از امکاناتی مثل گرفتن مرخصی استفاده کنند.
مریوان؛ فشار از دولت، حمایت از انجمن‌ها
شهر کوچک «مریوان» در استان کردستان را می‌توان نمونه تقریبا کاملی از خدمات‌رسانی نهادهای مدنی به مردم در برابر خدمات ضعیف نهادهای عمومی و دولتی به شمار آورد.
انجمن‌ها و کمیته‌های محلی در این شهر، بعد از فشار فرمانداری و شهرداری برای تعطیلی کسب‌وکارهای خصوصی، برای رساندن آذوقه و اقلام بهداشتی به مردم دست به کار شدند.
غیر از مغازه‌ها که در صورت فعالیت با تهدید پلمپ روبه‌رو هستند، حتی تاکسی‌ها هم در مریوان به گفته این فعال مدنی که با ایران‌وایر گفتگو کرد از زمان شیوع کرونا اجازه فعالیت ندارند. همه این فشارها در حالی بر مشاغل غیردولتی شهر وارد می‌شود که مرز «باشماق»، مرز ایران و عراق که از مریوان می گذرد، همچنان برای بازرگانی میان دو کشور باز است و رفت‌وآمدها مردم شهر را به خاطر شیوع بیشتر کرونا نگران کرده است.
اما نهادهای مدنی مریوان، نیازهای روزمره مردم را که این روزها بیشتر آن‌ها هم از درآمد خود محروم شده‌اند چطور تامین می‌کنند؟ از توزیع ماسک و دستکش میان کارگران شهرداری تا تهیه و توزیع مواد غذایی میان اقشار فقیر، همه از مسئولیت‌هایی است که انجمن «خانه انسان» در مریوان برعهده گرفته است.
انجمن «خانه انسان» در مریوان از دو سال پیش در حال امدادرسانی به خانواده‌های کم‌بضاعت در مریوان است و در روزهای شیوع کرونا این فعالیت را دو چندان کرده است.
«آرام فتحی»، فعال مدنی ساکن مریوان و عضو انجمن «خانه انسان» در مورد جزییات خدمات این انجمن به همشهریان خود می‌گوید: «در استان کردستان مسئولان شهرهای مختلف، بدون ارائه هر گونه خدمات به مردم، آن‌ها را از ادامه فعالیت شغلی خود محروم کرده‌اند. مردم با شدت بیشتری نسبت به قبل درگیر مشکلات معیشتی شده‌اند و انجمن ما این روزها تلاش می‌کند گوشه‌ای از این مشکلات را در حد توان خود پاسخ دهد. کارگران پاکبان شهرداری و کارگران پمپ بنزین‌ها بیشتر از بقیه همشهریان در خطر آلوده شدن به ویروس کرونا هستند. ما در گام نخست، با تهیه بسته‌های بهداشتی، از قبیل لباس‌های محافظ، ماسک و دستکش تلاش کردیم به این کارگران کمک کنیم.»
اقدام دیگر انجمن خانه انسان رساندن مواد غذایی به خانواده‌های تنگدست است: «انجمن ما پیش از فرا رسیدن عید نوروز، چند خانواده نیازمند را شناسایی کرد و توانست با استفاده از کمک‌های مردمی برخی مواد غذایی را به دست آن‌ها برساند. این کمک‌ها در مرحله اول پیش از فرا رسیدن نوروز و یک بار هم بعد از پایان آن به دست این خانواده‌ها رسید. توان ما برای کمک به این خانواده‌ها محدود است و هرچقدر کمک‌های مردمی افزایش یابد می‌توان جمعیت بیشتری را تحت پوشش خود قرار داد.»
آرام فتحی به ویژگی همه گیری بیماری کووید ۱۹ اشاره می‌کند و می‌گوید این ویژگی به طور ناخواسته کمک کرده تا مردم همبستگی بیشتری با هم داشته باشند و در نبود خدمات بهداشتی و اقتصادی مناسب دولت، به همدیگر برای عبور از بحران کمک کنند. به گفته او امروز مردم سلامت همشهریان را سلامت خود می‌دانند و فکر می‌کنند حفاظت از بهداشت خود، جز در سایه حمایت از همدیگر امکان‌پذیر نیست.
مطالب مرتبط:
یک پویش مردمی برای مقابله با کرونا در مریوان؛ از پخش محلول تا گندزدایی اماکن عمومی
زنان یک روستا در گیلان: ماسک و لباس می‌دوزیم، همدلی می‌تواند نجاتمان دهد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر