صدها پناهجوی ایرانی، سوری، افغانستانی و ملیتهای دیگر از ۲۷ فوریه شب به سمت مرزهای ترکیه با یونان و بلغارستان به راه افتادهاند. این اتفاق پس از کشته شدن ۳۳ سرباز ترک در حمله هوایی رخ داد که همان روز به مواضع نیروهای ترکیه و همپیمانانش در شمال غرب سوریه، در «ادلب» انجام شد. در پی کشته شدن این نیروها، «رجبطیب اردوغان»، رییسجمهوری ترکیه دستور داد که مرزها به روی پناهجویان به سمت اروپا باز شوند.
کشته شدن این نیروهای ترک، آمار تلفات نظامی ترکیه را در سال جاری به ۵۴ تن رسانده است. وزیر ارتباطات ترکیه در پاسخ هشدار داد که در تلافی این حمله، تاسیسات شناخته شده دولت سوریه، هدفهای مشروع نظامی خواهند بود.
ترکیه در تلافی، مواضع نیروهای سوری را بمباران کرد و انگار همگی نگران آغاز جنگی تمامعیار هستند. ترکیه تصمیم دیگری هم گرفت که به ناگهان تهدیدهای خود را در قبال اتحادیه اروپا توسط پناهجویان عملی کند. او یکشبه دستور داد که جلوی پناهجویان سوری را به سمت اروپا نخواهد گرفت و مرزهای این کشور باز شدند.
صدها نفر از پناهجویان و مهاجران که سالها در ترکیه چشمانتظار مشخص شدن تکلیف خود بودند اما شبانه، خانه و زندگیهای خود را رها کردند و به سمت شهر مرزی «ادرنه» به راه افتادند.
ترکیه گفته که هم مرز زمینی و هم دریایی باز است و پناهجویان میتوانند از ترکیه بروند. اما هیچ خبری میان آنها از تصمیم طرف مقابل، یعنی بلغارستان و یونان نبود. مسافران هم زندگیهای موقت خود را رها کردند و به امید رهایی از زندگی پناهجویی در ترکیه، راهی شدند.
«بیکو بوریسو»، نخستوزیر بلغارستان ۲۸ فوریه اعلام کرد که محافظت از مرزهای جنوب شرقی خود را با ترکیه افزایش خواهد داد: «ما از هجوم جمعیت اطلاع داریم. ما در شرایط کنترل حداکثری مرز هستیم.»
او همچنین خبر داد که از طریق تماس تلفنی، با رییسجمهوری ترکیه صحبت کرده است.
پناهجویانی که به سمت مرز بلغارستان حرکت کرده بودند، وقتی به دیوارها و درهای بسته خوردند، مسیرشان را به سمت یونان تغییر دادند. اما در یونان هم به حصار و مرزهای بسته رسیدند.
دولت یونان ۲۷ فوریه اعلام کرد که به خاطر شیوع ویروس کرونا، کنترل مرزهای خود را تشدید میکند. باز شدن مرزهای ترکیه هم واقعه دیگری بود که باعث شد نیروهای یونانی بیشتری در مرزهای یونان مستقر شوند.
در آخرین اظهار نظر، مقامی از دولت یونان در گفتوگو با خبرگزاری «رویترز» به صراحت اعلام کرد: «هیچ ورودی به کشور رخ نخواهد داد. اینها [مهاجران] نامتعارفی هستند که ما به آنها اجازه ورود نخواهیم داد. یونان محافظت از مرزهای زمینی و دریایی خود را به بیشترین درجه ممکن رسانده است.»
منبعی از پلیس یونان هم به خبرگزاری «آسوشیتدپرس» گفته است: «نیروهای مرزی دو برابر شدهاند و فرماندهان نظامی خواستار آمادگی بیشتر هستند.»
کمیسیون اتحادیه اروپا نیز ۲۸ فوریه اعلام کرد که ترکیه به شکل رسمی، تغییری در سیاستهای خود در قبال پناهجویان اعلام نکرده است.
سخنگوی اتحادیه اروپا در همین خصوص گفت: «میخواهم تاکید کنم که هیچگونه اطلاعی رسمی از سوی ترکیه درباره تغییر سیاستهایش در قبال پناهجویان، پناهندگان و مهاجران اعلام نشده است. بنابراین از دیدگاه ما، توافقنامهمان با ترکیه همچنان پابرجا است و انتظار داریم که ترکیه تعهدات خود را حفظ کند.»
در مقابل اما، در گروههای پناهجویان در شبکههای اجتماعی، ماجرایی دیگر در جریان است. آنها مدام یکدیگر را تشویق میکنند که به خیل جمعیت بپیوندند و بر این باور هستند: «اگر جمعیت ما بیشتر شود، اروپا ناچار میشود مرزهای خود را باز کند.»
همین تصور در آوریل سال گذشته باعث شد هزاران پناهجو تحت عنوان «کاروان امید» راهی مرزهای ترکیه و یونان شوند. در آن زمان هم دو ماه پیش از هجوم آنها به مرزها، اردوغان تهدید کرده بود که اگر اتحادیه اروپا به تعهدات خود پایبند نباشد، مرزها را به روی پناهجویان خواهد گشود.
به نظر میرسد با بالا گرفتن تنش میان ترکیه و سوریه، افزایش مشکلات اقتصادی و نظامی، محدودیتهای بیشتر علیه پناهجویان و ناچاری ترکیه به میزبانی از آنها، حالا اردوغان برگ برنده خود را زمین زده است. او بارها تهدید کرده بود که مرزهای ترکیه را روی پناهجویان باز میکند؛ هر بار به یک بهانهای.
اما اینبار، مرزهایش را باز کرده است و پناهجویان و مهاجران با کمک پلیس ترکیه به سمت مرزهای بلغارستان و یونان فرستاده شده و سرگردان ماندهاند.
شرایط پناهجویان در ترکیه در ماههای اخیر وخیمتر از قبل هم شده بود. ترکیه در اواخر سال ۲۰۱۹ به ناگهان بیمه پناهجویان را قطع و دلیل آن را «کسری بودجه» اعلام کرد.
از طرفی، پناهجویان در ترکیه از سال گذشته دیگر تحت پوشش سازمان ملل نیستند و تمامی امور آنها در اختیار اداره مهاجرت این کشور قرار گرفته است. در عینحال، نه اجازه کار دارند و نه میتوانند از شهرهایی که برای زندگیشان تعیین شده، بدون اجازه پلیس خارج شوند.
بعد از دستور اردوغان به باز شدن مرزها، اتفاق دیگری هم افتاد؛ طبق اخباری که چندین پناهجو به «ایرانوایر» دادهاند، در برخی از شهرها مثل «وان» و «اوشاک»، آنها وقتی برای تمدید مدارکشان به ادارههای مربوطه مراجعه کرده، پاسخ شنیدهاند که مدرکی تمدید نمیشود و نیازی به امضا نیست، مرزها باز است و میتوانند بروند. حتی تابلویی بر در یکی از دفاتر اخذ امضا نصب شده که روی آن نوشته شده است تا ماه ژوئن سال جاری، امضایی گرفته نمیشود.
حالا صدها نفر از پناهجویان سرگردان در مرزهای زمینی میان ترکیه و یونان ماندهاند. برخی از آنها به «ایرانوایر» گفتهاند که میخواستند به ترکیه بازگردند اما پلیس این کشور مانع آنها شده است. در عینحال، خبرهایی که از جزیرههای یونان میرسند، گویای انتقال پناهجویان و مهاجران به کمپ «موریا» هستند.
آنهایی که از طریق دریا به سمت یونان رفتهاند، در میانه مسیر توسط پلیسهای مرزی متوقف و به بدترین کمپ پناهجویی اروپا منتقل شدهاند؛ کمپی که با گنجایش سه هزار و ۶۰۰ نفر، بیش از ۲۳ پناهجو را در شرایط فعلی در خود جای داده است.
این در حالی است که درست پس از صدور دستور باز شدن مرزها، رسانههای ترکیه مدام از حرکت پناهجویان به سمت ترکیه خبر داده، ویدیو پخش کرده و با پناهجوها گفتوگو کردهاند. بسیاری از پناهجویان هم بیخبر از آنچه در انتظارشان است، با خوشحالی، فریاد رهایی سر دادهاند.
در عینحال، ویدیوهایی در شبکههای اجتماعی پخش شده که حاکی از باز شدن کمپها و زندانهایی است که پناهجویان را در خود جای داده بودند. پسر جوانی در یکی از این ویدیوها میگوید: «یک ماه است در ترکیه زندانی هستم. درها را باز کردند و به ما گفتند بروید.»
تمام فضای رسانهای در ترکیه حکایت از خروج مهاجران و پناهجویان دارد. در طرف مقابل اما گاز اشکآور، حصار و موریا انتظارشان را میکشد.
مذاکرات ادامه دارند، روسای جمهوری کشورهای مختلف در تماس مداوم با اردوغان هستند و دیدارها برنامهریزی شدهاند. ترکیه «ناتو» را به کمک طلبیده است و نشستهای اضطراری برگزار میشود. در این میان، صدها انسان، امید و آرزو، مردان و زنان تنها، کودکان، خانوادهها و زنان باردار هستند که میان اتحادیه اروپا و مرز زمینی ترکیه سرگردان ماندهاند. اگر هم از راه دریایی رفته باشند، موریا منتظر آنها است. اگرچه گروهی از پناهجویان هم که از مسیرهای پرازدحام حرکت نکرده و به جنگل زدهاند، به تعداد معدود توانستهاند خود را به خاک یونان برسانند. با این وجود، به نظر میرسد که کشورهای مختلف در حال راضی کردن ترکیه به خواستههایش هستند تا بلکه این کابوس اروپا از هجوم پناهجویان بیشتر، به واقعیت نبپیوندد.
شما هم میتوانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کردهاند و یا مرتکب خلاف شدهاند شکایت دارید، لطفاً شکایتهای خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: info@iranwire.com
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر