دورهمی شب یلدا چقدر آب می‌خورد؟

زهره خسروانی، شهروند خبرنگار، کرج 

«علی‌رضا» ۳۲ ساله است و کارمند یک شرکت خصوصی که در زمینهٔ کامپیوتر فعالیت می‌کند. او امسال نامزد کرده و مادرش گفته است که طبق رسم و رسومی که از قدیم بوده، باید برای عروس جدید «شب‌چره» تهیه کنند و به خانه آن‌ها بروند: «وقتی نامزد کردیم، همه به من آفرین می‌گفتند. می‌گفتند توی این دوره و زمانه، ازدواج کردن کار خیلی بزرگی است و خیلی جرات می‌خواهد. من آن وقت فکر می‌کردم شوخی است. اما این که وقتی یک ظرف کوچک آجیل شب یلدا و تنقلات به همراه یک سبد میوه حدود ۷۰۰ هزار تومان برایم تمام شد، دیدم حرف‌های دیگران خیلی هم شوخی نیست. حقوق من سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است که این ماه حدود یک چهارم آن فقط برای خرید شب یلدا خرج شد.»

«مصطفی احمدی»، رییس اتحادیه خشکبار و آجیل فروشان به اتاق اصناف گفته است: «آجیل شب یلدا امسال گران نمی‌شود چون مشکل و کمبودی در اقلام خشکبار نداریم.»

با این حال، علی‌رضا و مادرش که برای خرید آجیل به بازار رفته، معتقدند قیمت‌ها نسبت به سال گذشته چند برابر شده‌اند: «بادام هندی کیلویی ۲۰۵ هزار تومان است و من نیم کیلو خریدم. نیم کیلو هم پسته احمدآقایی خریدم که قیمت آن کیلویی ۱۸۰هزار تومان بود. نیم کیلو هم بادام زمینی کیلویی ۷۰هزار تومان خریدم برای این که آجیل به آجیل شیرین و آجیل شب یلدا تبدیل شود. نیم کیلو هم گردو خریدم که کیلویی ۱۷۰هزار تومان بود. نیم کیلو کشمش سبز هم خریدم کیلویی ۵۸هزار تومان. نیم کیلو انجیر خشک کیلویی ۱۵۰هزار تومان بود که به همراه یک بسته سوهان لقمه‌‌ای و یک بسته گز و یک جعبه شیرینی‌تر، در مجموع ۵۵۷هزار تومان پول دادم و از مغازه خارج شدم.»

او به خاطر دارد که اسفند سال گذشته که برای ایام نوروز آجیل خریده‌اند، پسته احمدآقایی کیلویی ۱۲۰ هزار تومان بوده است و بادام هندی کیلویی ۱۵۰ هزار تومان.

علی‌رضا ۱۵۴ هزار تومان هم بابت خرید میوه پرداخت کرده است: «خرمالو، انار، سیب، انگور، خیار و یک عدد هندوانه و یک آناناس هم گرفتم. یک سبد میوه درست کردیم که با خودمان ببریم.»

می‌خندد و می‌گوید: «خدا را شکر خواهرم هنرمند است وگرنه در پیج‌های اینستاگرام دیدم برای تزیین شب یلدایی عروس، کلی هزینه می‌گیرند. باور کنید من قبل از این که مادرم بگوید چنین رسمی هست، روحم هم خبر نداشت که برای عروس شب‌چره می‌برند.»

آقای «نوروزی» ۷۳ سال دارد و به قول خودش، بزرگ خانواده نوروزی است و هرسال در شب یلدا حدود ۳۵ تا ۴۰ نفر در خانه‌‌اش میهمان هستند: «بزرگ‌تریم، جوان‌ترها جمع می‌شوند، ما هم لذتش را می‌بریم. بچه‌ها و نوه‌ها، خواهرها و برادرهای خودم و همسرم و خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها همه جمع می‌شوند خانه ما. خیلی از فامیل همین یک شب در سال هم‌دیگر را می‌بینند و خیلی خوش می‌گذرد.»

با این حال، او هر سال گران شدن آجیل و خشکبار و میوه و تورم را بیش از گذشته حس می‌کند: «قبلا یک میز را پر می‌کردیم با میوه و نوبرانه و آجیل شیرین و آجیل مغز و انواع شیرینی و... هر سال که گران‌تر شد، یک قلم را حذف کردیم. امسال هم سفره‌مان خیلی ساده است؛ همان انار و هندوانه و مقداری آجیل شیرین که جزو رسومات است، می‌گذاریم.»

او در مورد افزایش قیمت‌های امسال می‌گوید: «در مورد آجیل که قیمت‌ها سر به فلک کشیده‌اند. البته واقعا هیچ وقت هم قانون خاصی نداشته است.»
می‌خندد و ادامه می‌دهد: «من حداقل ۲۰ سال است که در شب یلدا و عید نوروز خرید آجیل دارم. آن‌هایی که جنس تازه و درست و حسابی دست مردم می‌دهند، قیمت محصولات‌شان بالا است. آجیل مانده و پستهٔ دربسته هم که دیگر فرقی نمی‌کند قیمتش بالا باشد یا پایین، آبروی آدم را پیش میهمان می‌برد. قیمت میوه هم سرسام‌آور است. انار ساوه که بهترین آن سال گذشته کیلویی چهار هزار تومان تا چهار هزار و ۵۰۰ تومان بود، امسال کیلویی هشت هزار تومان است. به نظر من افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت یک محصول که در کشور تولید می‌شود، خیلی عجیب است. کاش مسوولان برای گران شدن محصولات حداقل منطق داشتند. گرانی که برای ما طبیعی‌ترین اتفاق ممکن است و همه چیز هر سال در حال گران شدن است؛ مثلا هندوانه پارسال کیلویی دو هزار و ۵۰۰ تومان بود، امسال سه کیلویی ۱۰هزار تومان شده است.»

«حسین آقا» در منطقهٔ ۱۲ تهران یک مغازه کوچک فروش خشکبار دارد. او می‌گوید: «مشتری‌های من اکثرا محلی هستند و این روزها مدام می‌گویند حسین آقا پسته را گران کردی؟ حسین آقا بادام را هم گران کردی؟ من هم حرص می‌خورم و می‌گویم والله بابای من باغ پسته ندارد که بخواهم گرانش کنم، من هر چه قدر بخرم، با یک سود معقول که خرج و دخل خودم و این مغازه جور در بیاید، به شما می‌فروشم.»

وقتی از حسین آقا درباره این که اجناس از سال گذشته چه قدر گران شده‌اند می‌پرسیم، دفترش را از ته کشو در می‌آورد و فروش بهمن و اسفند ۱۳۹۷ را از روی دفتر می‌خواند: «بادام هندی ۱۳۴ هزار تومان بوده، اتیکت روی بادام هندی‌های مغازه ۱۹۰ هزار تومان است. پسته کیلویی ۱۲۰هزار تومان بوده است که حالا ۱۶۰ هزار تومان قیمت دارد. بادام زمینی ۳۳ هزار تومان بوده که حالا ۶۳ هزار تومان است. گردو ۱۲۴ هزار تومان بوده که الان ۱۶۰ هزار تومان است. انجیر خشک ۱۱۷ هزار تومان قیمت داشته که حالا اتیکت روی آن ۱۴۰ هزار تومان است.»

قیمت‌های فروش حسین آقا حدود ۱۰ درصد از قیمتی که علی‌رضا برای خرید آجیل پرداخته، پایین‌تر است. حسین آقا می‌گوید: «حتما از مغازه بزرگ‌تر که اجاره بیشتری دارد، خریده است وگرنه جنس‌های من درجه یک هستند.»

مادر علی‌رضا به او گفته مد شده است برای نوعروس یک تکه طلا هم در اولین شب یلدا می‌برند: «بازار پر شده از انگشترها و گردن‌بندها و دست‌بندهایی که شکل انار هستند. مادرم می‌گفت یک انگشتر یا یک تکه طلای کوچک هم به عنوان هدیه به نوعروس بخریم. ولی راستش هر جور فکر کردم، دیدم با طلای گرمی ۴۵۵ هزارتومان تومان، یک انگشتر دو گرمی هم بخواهم بخرم، باید یک میلیون تومان پول بدهم و آن وقت دیگر اصلا دخل و خرجم جور در نمی‌آید.»

مطالب مرتبط:
حذف بسیاری از اقلام ضروری از سبد خرید خانواده‌های کارگران
اقتصاد مقاومتی بر شانه مردم
همه در بیم‌ و امید جنگ؛ چرا ما باید نگران اقتصاد و جامعه ایران باشیم؟