تحریم‌های ایالات متحده امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از جمله تحریم بانکی و معامله با دلار امریکا باعث شده است که کمک مالی از خارج از ایران به حساب‌های جمعیت هلال احمر ایران امکان‌پذیر نباشد. «علی اصغر پیوندی»، رییس جمعیت هلال احمر ایران گفته است که این تحریم‌ها باعث مسدود شدن حساب‌های بانکی این نهاد شده‌‌اند.
جمعیت هلال احمر ایران یک نهاد بشردوستانه است که به دلیل خدمات انسانی که می‌دهد، باید از هرگونه تحریم و تبعیض مصون باشد. این نهاد در همکاری با «کمیته بین‌المللی صلیب سرخ» قرار دارد که سازمانی بی‌طرف و مستقل به شمار میرود و تنها ماموریت بشردوستانۀ آن عبارت است از حمایت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ‌ها و حوادث غیرمترقبه.
طرح اولیه تشکیل صلیب سرخ برای کمک به قربانیان جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه بود اما ماموریت این نهاد در زمان صلح، شامل کمک به آسیب دیدگان شرایطی نظیر سیل، زلزله و دیگر حوادث غیرمترقبه طبیعی هم می‌شود.
در واقع، صلیب سرخ در مواقع حوادث ناگوار کمک‌های اولیه ارایه می‌دهد، از وقوع حوادث جانبی مثل خطر برق گرفتگی پس از سیل جلوگیری می‌کند و ماموریت دارد آب شرب سالم برای حادثه دیدگان تامین و امکانات اولیه و ضروری مثل سرپناه و خدمات پزشکی را برای آن‌هافراهم کند.
ممانعت از فعالیت یا اخلال در ماموریت این نهاد، خلاف مقررات بین‌المللی و حقوق بشردوستانه است.
حقوق بشردوستانه چه معنایی دارد؟
حقوق بشردوستانه به عنوان مقررات بین‌المللی و جهانشمول، به مجموعه قوانینی گفته می‌شود که به دلایل صرفا انسانی، به دنبال کاهش آلام و کمک به قربانیان شرایط خشونت بار است. این مقررات در زمان جنگ، شامل غیرنظامیان و اشخاصی می‌شود که در مبارزات مسلحانه شرکت ندارند. حتی نظامیانی که تسلیم یا دستگیر و یا زخمی و بیمار شده‌‌اند هم از این حقوق برخوردارند.
هدف حقوق بین‌المللی بشردوستانه، محدود کردن درد و رنج ایجاد شده توسط جنگ از طریق حمایت و کمک رسانی تا حد ممکن به قربانیان آن است. برای همین، در درگیری‌های نظامی، این مقررات فارغ از این که در جنگ چه طرفی حق دارد و چه طرفی متجاوز است، از دغدغه‌های بشردوستانه حمایت می‌کند و مفاد آن شامل حال همه طرفها است.
این مقررات همانند وظایف صلیب سرخ، محدود به زمانی نیست که یک درگیری نظامی رخ می‌دهد بلکه شامل مواقعی هم می‌شود که وضعیت خسارت بار گسترده‌‌ای همانند سیل و زلزله به وجود آمده است. برای حفاظت از کرامت انسان‌ها و حقوق بنیادین آنها، از جمله حق حیات و سلامت، صلیب سرخ با استناد به حقوق بشردوستانه، باید به دور از هرگونه تبعیض، قادر به خدمترسانی به افراد آسیب دیده یا آسیبپذیر باشد.
کشورهای تحریم شده و کمک‌های بشردوستانه
با توجه به این که در تعریف حقوق بشردوستانه، حتی نظامیان هم از این حقوق برخوردارند، واضح است که جوامع تحت تحریم اقتصادی نیز در زمان خسارت باید بدون هیچگونه تبعیضی از این حقوق بنیادین خود بر اساس حقوق بین‌المللی بشردوستانه برخوردار باشند. در واقع، هیچ موقعیتی وجود ندارد که انسان را از حقوق اساسی و بنیادین خود محروم کند.
سیل شدید و گسترده در بیش از۲۰ استان کشور و خسارت‌های شدید انسانی ناشی از آن عده زیادی از شهروندان ایرانی را درگیر کرده است. افراد در برخی از روستاها و مناطق به دلیل مسدود شدن راه‌ها، ساعت‌ها و حتی روزها است در خانه‌هایشان بدون دسترسی به غذا و آب آشامیدنی سالم، محبوس شده‌‌اند. به غیر از ده‌ها کشته، هزاران نفر به دلیل از دست دادن خانه و امکانات رفاهی خود و اسارت در سیلاب، بدون آب و غذا و امکانات بهداشتی در معرض بیماری‌های واگیردار ناشی از سیل قرار گرفتهاند.
امکانات امداد و نجات دولتی و توان کمکرسانی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و دیگر نهادهای داخلی پاسخگوی حجم گسترده نیازمندی‌های اضطراری نیست اما «اسحاق جهانگیری»، معاون اول رییس جمهوری ایران این کشور را ثروتمند خوانده و گفته است نیازی به دریافت کمک‌های خارجی نیست و توان داخلی جوابگوی وضعیت پیش آمده خواهد بود.
دولت‌ها وظیفه دارند و متعهدند که از شهروندان خود در برابر بلایای طبیعی محافظت کنند و در زمان خسارت، به کمک فوری و موثر آنها بشتابند. اما توان همه دولت‌ها همانند یکدیگر نیست و در مواردی بدون کمک‌های امدادی دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، کار نجات غیرممکن یا به قدری کند می‌شود که در نهایت غیرموثر است.
با توجه به ابعاد خسارات ناشی از سیل شدید در کشور و محدودیت‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در کمک رسانی به شهروندان، دریافت کمک‌های بین‌المللی ضروری به نظر می‌رسد. دریافت این کمکها در شرایط اضطراری، مایه سرافکندگی هیچ دولتی محسوب نمی‌شود بلکه درخواست به اجرا گذاشتن مقررات حقوق بشردوستانه با هدف کاهش رنج شهروندان است.
سازمان ملل در حال تنظیم پیشنویس مقررات تازه‌‌ای است که رد بی‌دلیل کمک‌های بین‌المللی در مواقع بحرانی مثل سیل از سوی دولتی که قادر به امدادرسانی کامل به شهروندانش نیست، موجب مسوولیت بین‌المللی این دولت شود؛ یعنی دولتی با رد کمک‌های بین‌المللی، شهروندانش را در موقعیتی قرار دهد که نجات جان آنها به خطر بیفتند یا امکان درمان آنها کاهش پیدا کند و یا حتی از تامین آب و غذای فوری برایشان ناتوان بماند. این شرایط کمابیش در ایران جریان دارد.
کمک دولت‌ها به سیل زدگان ایران به هیچ عنوان نقض تحریم‌های یک جانبه دولت امریکا محسوب نمی‌شود. دولت ایران هم می‌تواند با استقبال از کمک‌های بین‌المللی، دامنه تحریم‌ها را با دست خود وسیع‌تر نکند و مطابق وظایفش، از حقوق بنیادین شهروندان ایرانی در حق حیات، داشتن سلامتی جسم و روان و حق زندگی با کرامت در این شرایط اضطراری حمایت کند.
«محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران گفته است که تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران مانع از تامین وسایل امدادی، از جمله هلی کوپترهای نجات برای کمک به سیل زدگان شده است.
تحریم‌ها به شهروندان عادی صدمات اینچنینی هم وارد می‌کند اما سوالی که باید از دولت ایران پرسید، این است که چرا در زمان رفع تحریم‌های امریکا، با استفاده از فرصت و منابع مالی فراوانی که فراهم شده بود، تجهیزات امداد و نجات مورد نیاز کشور را تامین نکردند که یک اقدام ضروری و بسیار حیاتی محسوب می‌شده است؟
جمعیت هلال احمر و صلیب سرخ کشورها به دلایلی که گفته شد، غیرقابل تحریم هستند. اگر دولت ایران انگیزه‌‌ای برای تجهیز سازمان‌های ملی امداد و نجات داشته باشد، می‌تواند با استفاده از شرایطی که سیل اخیر به وجود آورده است و با کمک کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و دیگر نهادهای بین‌المللی، ادوات مورد نیازش را تا حد زیادی تامین کند.
ایران حتی پس از آغاز تحریم‌ها، از طریق واسطه‌ها، هواپیماهای مسافربری دست دوم برای ناوگان هوایی خود خریده است. تامین تجهیزات امداد و نجات که جهان آن را در خدمت حقوق بشردوستانه می‌داند، به طور مسلم پیچیده‌تر از خرید هواپیماهای تجاری نیست.
مطالب مرتبط:
برجام بدون آمریکا؛ ایران دنبال چیست؟
چطور از امریکا برای ایران دارو بخریم؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر