این گزارش خلاصهای از آمارها و اطلاعاتی است که نشان میدهد وضعیت فقر در استانهای مختلف ایران چگونه است. این اطلاعات بر اساس دادههای تحقیق مرکز پژوهشهای مجلس با عنوان «خط فقر ایران در سال ۱۳۹۵» و تطبیق آن با سایر آمارهای رسمی، مانند سرشماری، تورم و بیکاری استخراج و محاسبه شده است.
فقر و حاشیهنشینی در پایتخت مذهبی ایران
سومین استان فقیر ایران، قم است. استانی که در ایران و در نظام جمهوری اسلامی، اهمیت استراتژیک فرهنگی، مذهبی و سیاسی دارد.
بر اساس برآوردهای مرکز پژوهش مجلس، حدود ۳۷ درصد جمعیت یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفری استان قم زیر خط فقر مطلق به سر میبرند. چیزی در حدود ۴۷۶ هزار نفر از افراد کمدرآمدی که به دلایل اقتصادی و اجتماعی، ناتوان از تامین حداقل نیازهای یک زندگی محقرند.
ویژگی مهم قم، ساختار مطلقا شهری آن است. در تمام ایران قم کمترین تعداد روستا نشین (۶۲ هزار نفر) و بیشترین نرخ شهرنشینی را (بالای ۹۵درصد) دارد. بالا بودن نرخ فقر در چنین استانی حکایت از رونق فقر و حاشیهنشینی در منطقهای دارد که مشهور به قدرت تاثیرگذاری در مناسبات سیاسی و مذهبی و چه بسا اقتصادی در سراسر ایران است.
فقر شهری
در سال ۹۵ ،۳۸ درصد جمعیت شهری قم زیر خط فقر مطلق زندگی میکردند. چیزی در حدود ۴۶۸ هزار نفر.
در میان فقرای قمی، هر خانواده به طور متوسط ۴.۲ نفر جمعیت دارد که پایینترین قیمت اداره حداقلی این خانواده در سال ۹۵، یک میلیون ۱۷۰ هزار تومان و به قیمت امروز بیش از یک میلیون و ۶۳۰ هزار تومان است. قم جزو مناطقی است که بعد از تهران بالاترین نرخ خط فقر شهری و روستایی را در سراسر ایران دارد. تورم استانی قم در فاصله سال ۹۵ تا آبان ۹۷، نزدیک ۴۰درصد بوده است.
با این حساب در پاییز ۹۷، خط فقر مناطق شهری قم باید در حدود ۷۰۶ هزار تومان به ازای هر نفر و بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان برای خانواده باشد.
این رقم بزرگتر از حداقل دستمزد در سال ۹۷ است. یعنی بسیاری از کارگرانی که در مناطق شهری استان با حداقل دستمزد کار میکنند، یا زیر خط فقر یا بسیار نزدیک به آن زندگی میکنند.
بر اساس آخرین آمار اشتغال در سال ۹۶، قم یکی از پایین نرخهای بیکاری را در سراسر ایران دارد. نرخ بیکاری در قم ۱۰.۹ درصد و در سراسر کشور ۱۲.۱ درصد است. با این همه هم نرخ مشارکت و هم نسبت اشتغال در این استان بسیار پایین است.
فقر روستایی
جامعه کوچک روستایی قم در مجموع شامل ۱۸ هزار خانواری است که هر کدام به طور متوسط ۳.۹ نفر جمعیت دارند. بیش از ۲۲۰۰ خانواده زیر خط فقر مطلق زندگی میکنند.
نسبت جمعیت فقیر روستایی در قم حدود ۱۴ درصد است که کمتر از نصف نرخ فقر شهری در این استان است. با این همه، در یک جامعه کوچک روستایی در منطقهای که شهرنشینی در آن غلبه مطلق دارد، به هیچ عنوان نشانه وضعیت بهتر مناطق روستایی نیست، بلکه نشان از وضعیت وخیم روستاهایی دارد که اهالی آنها ناگزیر به حاشیه شهرها کشیده و از چاه فقر روستایی خود را به چاه فقر شهری انداختهاند.
در سال ۹۵ خط فقر روستایی در قم، ۴۳۲ هزار تومان برای یک نفر و بیش از یک میلیون و ۱۶۷ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره بوده است.
اگر این خط مطابق تورم استانی قم بالا رفته باشد، آن وقت میتوان برآورد کرد که در حال حاضر (آبان ۹۷) خط فقر روستایی در قم بیش از ۶۰۰ هزار تومان به ازای یک نفر و یک میلیون و ۶۳۰ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره باشد.
این اعداد و ارقام تفاوت چندانی با نرخ فقر شهری در قم ندارند.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر