جنجال های مجلس پنجم و ششم،  آغاز و پایان اصلاح طلبی

دوره های پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی را می توان آغاز و پایان اصلاح طلبی در قوه مقننه دانست. قدرت نمایی اصلاح طلبان از مجلس پنجم آغاز شد و با مجلس ششم پایان یافت.

مجلس پنجم با اکثریت جریان مشهور به راست و اقلیت قوی چپ تشکیل شد و از همان ابتدا اقلیت برای کسب کرسی های هیات رییسه تلاش کرد اما «عبدالله نوری» در رقابت با «علی اکبر ناطق نوری» شکست خورد.

موضوع تلاش های ناطق نوری برای ریاست جمهوری از همان ابتدا بر مجلس سایه افکنده بود به طوری که مذاکرات «محمدجواد لاریجانی»، نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با «نیک براون»، از مدیران کل وزارت امور خارجه‌ انگلیس را نیز تحت الشعاع قرار داد.

در این مجلس، حضور «فائزه هاشمی»، دختر «اکبر هاشمی رفسنجانی» که مواردی چون دوچرخه سواری زنان را مطرح می کرد نیز موضوعات جدیدی را در تنش های مجلس وارد کرده بود.

درمقابل، گاهی سخنان نمایندگانی از جریان راست خبرساز می شد؛ از جمله ابراز نظرهای «عباس عباسی»، نماینده بندرعباس که گفته بود: «زن استهلاک دارد و چون پس از چند سال مثل روز اول نیست، دلیلی ندارد که مهریه اش به نرخ روزحساب شود.»
او در جایی دیگر گفته بود:«امریکایی ها خودشان لایه ازون را سوراخ کردند، خودشان هم درست کنند.»
زمانی «محمدخاتمی» را هم خطاب قرار داده بود:«آقای خاتمی! حامیان شما حشره هستند.»

با این حال، پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال 1376، کم تر تحولات مجلس در فضای عمومی مطرح می شد. اما جلسات رای اعتماد به کابینه سیدمحمدخاتمی، به ویژه رای به وزرایی چون «عطاء الله مهاجرانی» و عبدالله نوری جنجالی بودند. هرچند در نهایت مجلس به همه وزرا رای اعتماد داد ولی مدت کوتاهی پس از آن، جنجال های مجلس پنجم با استیضاح وزرای دولت وقت مثل عبدالله نوری، وزیر کشور و دیگر اقداماتش خبرساز شدند.

در جلسه پاسخ گویی عبدالله نوری، وزیر کشور به سوال «محمدحسن جمشیدی»، نماینده دزفول، نماینده بهشهر از سخنان وزیر کشور درباره گروه های فشار عصبانی شد و قصد داشت به نوری حمله کند اما «قدرت الله نظری نیا»، نماینده روحانی کنگاور درمیانه راه مانع وی شد و سیلی جمشیدی به صورت نظری نیا خورد. درنهایت عبدالله نوری و عطاء الله مهاجرانی درجلساتی پرتنش استیضاح شدند.

دیگر اتفاق جنجالی در مجلس وقت، تلاش گروهی از نمایندگان که اکثریت مجلس را داشتند برای رد دومین بودجه دولت خاتمی بود. آن ها تصمیم گرفته بودند که به کلیات لایحه بودجه دولت رای منفی دهند. در مقابل، اعضای فراکسیون اقلیت مجلس تهدید به آبستراکسیون کردند و «حسن روحانی»، نایب رییس وقت مجلس که اداره جلسه را بر عهده داشت، با دفتر رهبر جمهوری اسلامی تماس گرفت و با نظر اعلام شده از سوی دفتر آیت‌الله علی خامنه‌ای، نمایندگان در نهایت به کلیات بودجه رای مثبت دادند.

موضوع رد صلاحیت نامزدهای انتخابات شورای شهر اول تهران از سوی هیات نظارت مجلس شورای اسلامی موضوع دیگری برای درگیری در مجلس بود. «علی موحدی ساوجی»، «محمدرضا راه چمنی» و «مجتبی موسوی» اجاق اعضای هیات نظارت مجلس بودند. موسوی اجاق و راه چمنی حامی نمایندگان رد صلاحیت شده بود و به اقدامات موحدی ساوجی اعتراض داشتند. این موضوع درگیری های را در مجلس به وجود آورد. درنهایت وزارت کشور زیر بار مصوبه هیات نظارت برانتخابات شوراها نرفت و همه نامزدهای رد صلاحیت شده در تهران را به عنوان نامزد اعلام کرد.

اصلاح «قانون مطبوعات» یکی دیگر از دلایل درگیری های اکثریت و اقلیت مجلس در آن دوره بود. پس از دوم خرداد سال 1376، جریان راست با تغییر قانون مطبوعات قصد داشت فشار به روزنامه های تازه تاسیس شده را افزایش دهد.انتشار نامه منسوب به «سعید امامی» و توقیف «روزنامه سلام» و پس از آن اتفاقات کوی دانشگاه تهران از جمله اتفاقات مربوط به این طرح جنجالی بود.

در نهایت فراکسیون اقلیت جلسه بررسی این لایحه را آبستراکسیون کرد و مجلس از رسمیت افتاد.

مجلس ششم آغاز با طرح اصلاح قانون مطبوعات

جنجال قانون مطبوعات از مجلس پنجم به مجلس ششم کشیده شد. موضوع حکم حکومتی رهبر جمهوری اسلامی برای توقف طرح اصلاح قانون مطبوعات، جلسه مجلس را به جنجال کشید. از یک طرف بحث هایی بین «مهدی کروبی» و اعضای «جبهه مشارکت» شکل گرفت و از سوی دیگر تعدادی از نمایندگان جریان راست معترضان به حکم آیت الله علی خامنه ای را تهدید به برخورد کردند.

پیش از این طرح نیز موضوع رد اعتبارنامه تعدادی از نمایندگان، از جمله «حسن مرادی» و «مطهر کاظمی» و نیز تایید اعتبارنامه «غلامعلی حداد عادل» خبرساز شده بود.

نطق های نمایندگان اصلاح طلب مجلس ششم و اعتراض نمایندگان اصول گرا به این نطق ها نیز هر از چندگاهی جلسه مجلس را به تشنج می کشیدند. نطق «حسین لقمانیان» علیه قوه قضاییه نیز درنهایت منجر به بازداشت او و به هم ریختن جلسات علنی مجلس شد. به طوری که مهدی کروبی اداره جلسه مجلس را رها کرد و به نشانه اعتراض، در دفتر خود نشست تا لقمانیان آزاد شد.

به جز نطق لقمانیان، تعداد دیگری از نطق های نمایندگان اصلاح طلب، از جمله «علی اکبر موسوی خوئینی» اعتراض نمایندگان حامی آیت الله خامنه ای را به دنبال داشت وجلسات مجلس را به هم می ریخت.

به جز نطق های نمایندگان، گاهی سخنان مهدی کروبی، رییس مجلس نیز جنجالی می شد؛ از جمله «ننگین» خوانده شدن حکم اعدام «هاشم آقاجری»، فعال اصلاح‌طلب که سال۸۳ متهم به ارتداد شده بود.

تحقیق و تفحص های مجلس ششم نیز در آن دوران جنجال زیادی برپا کرد. یکی از جنجال برانگیرترین آن ها، تحقیق و تفحص از صداوسیما بود که بحث هایی را در چندین جلسه مجلس به دنبال داشت.

درمجلس ششم بارها اعضای «دفتر تحکیم وحدت» برای پی گیری وضعیت دانشجویان بازداشت شده، به مجلس مراجعه و گاهی در مقابل مجلس تحصن کردند. هم چنین علی اکبر موسوی خوئینی،«رضا یوسفیان»، «علی تاجرنیا»، «فاطمه حقیقت جو» و «میثم سعیدی»، پنج نماینده مجلس که پیش از نمایندگی، عضو دفتر تحکیم وحدت بودند، چند روز درمجلس تحصن کردند.

مجلس ششم که با جنجال اصلاح قانون مطبوعات کار خود را آغاز کرده بود، با تحصن نمایندگان کار خود را پایان داد؛ اتفاقی که درمجالس پس از انقلاب بی سابقه بود و حدود یک ماه طول کشید.

پس از رد صلاحیت بیش از ۸۰ نماینده مجلس ششم و دیگر نامزدهای اصلاح طلبان، حدود ۱۴۰ نماینده مجلس از نمایندگی استعفا دادند که متن این استعفا توسط «محسن میردامادی» و «علی مزروعی» در صحن مجلس قرائت شد.

با این حال، تنها جلسات بررسی استعفای «بهزاد نبوی»، «فاطمه حقیقت جو»، «محسن آرمین» و «میرمحمود یگانلی» برگزار شد و آن ها در نطق هایی، دلایل استعفای خود را بیان کردند.

در نهایت این تحصن و پی گیری های محمد خاتمی و مهدی کروبی تاثیری جدی در وضعیت رد صلاحیت شدگان نداشت و انتخابات مجلس هفتم درحالی برگزار شد که روسای دو قوه مجریه و مقننه اعلام کرده بودند انتخابات در حدود 190 حوزه «غیررقابتی» است.

مطالب مرتبط:

جنجال‌های چهار مجلس،‌ از بنی‌صدر تا هاشمی