خاطرات پنه‌لوپه کروز و‌ خاویر باردم از همکاری با فرهادی

صبح روز دوم جشنواره کن با کنفرانس خبری فیلم «همه می‌دانند» آغاز شد که چهره‌های اصلی آن کارگردان فیلم، اصغر فرهادی، و بازیگرانش، پنه‌لوپه کروز، خاویر باردم و ریکاردو دارین بودند. بغرنجیِ ساختن فیلمی کاملا اسپانیایی توسط کارگردانی ایرانی، محورِ برخی از سوال‌ها بود. 

من هم از بازیگران اسپانیایی‌زبان فیلم در همین باره پرسیدم: «آیا با توجه به روند پنج ساله همکاری آن‌ها با فرهادی این فیلم را محصول مشترک اسپانیا و ایران می‌بیند یا نه؟ پنه‌لوپه در پاسخ به سوال گفت او و خاویر باردم در طول پنج سال گذشته مرتبا با فرهادی دیدار می‌کردند: «یک فیلم‌نامه بهمان می‌داد، نظراتمان را می‌دادیم و بعد فیلم‌نامه بعدی. شیوه کار کردنش را می‌دیدیم و می‌دیدیم چقدر وقت می‌گذارد. بیش از دو سال پیش به اسپانیا نقل مکان کرد تا همان‌جا زندگی کرد، هر روز معلم اسپانیایی داشت. واقعا داشت در دل فرهنگ اسپانیا زندگی می‌کرد.» 

این بازیگر برجسته اسپانیایی در ادامه صحبتش گفت: «شیوه کار کردن اصغر فرهادی منحصر به فرد است. ما واقعا می‌دیدیم مثل اسفنجی بود که همه چیز را جذب می‌کرد؛ این‌که چطور مردم زندگی می‌کنند، چطور حرف می‌زنند. بعضی‌ها فکر می‌کردند مثلا اگر ما در گفتن دیالوگ‌ها اشتباه کنیم او متوجه نمی‌شود. اما او چون خیلی نمی‌خوابد، تمام دیالوگ‌های ما را حفظ کرده بود. هیچ وقت نمی‌شد گولش زد، در همه جای فیلم درگیر بود. احترام بسیاری به پروژه می‌گذاشت و این‌که دارد در زبانی متفاوت کار می‌کند برایش مساله مهمی بود. علاوه بر استعدادش، که مسلم است، بسیار هم سخت‌کوشی و تعهد دارد، جوری که آدم اصلا فراموش می‌کند این یک کارگردانی ایران است که فیلمی کاملا اسپانیایی ساخته.»

خاویر باردم هم در پاسخ به همین سوال گفت: «افتخار می‌کنم کنار اصغر فرهادی نشسته‌ام. این یکی از اسپانیایی‌ترین فیلم‌هایی است که تا بحال کار کرده‌ام، حتی اسپانیایی‌تر از فیلم‌های کارگردانان اسپانیایی. فرهادی استعدادی عظیم دارد و کاملا متعهد به کارش است.»

اصغر فرهادی در صحبت‌های خودش از دشواری‌های ساختن فیلم به زبانی متفاوت گفت و از این‌که امیدوار است فیلمش نشان دهد که بین مردم مختلف دنیا آنقدرها هم تفاوت نیست و عواملی مثل عشق و نفرت همه‌جا هستند گرچه «شکل بیان» آن‌ها فرق دارد. او گفت امیدوار است هم ایرانیان و هم بقیه مردم در این فیلم ببیند که «ما چقدر شبیه هم هستیم.»

من همچنین از فرهادی در مورد پایان متفاوت فیلمش پرسیدم. فرهادی گفت خیلی موافق اصطلاح «پایان باز» که در مورد فیلم‌هایش به کار می‌برند نیست و افزود: «دلم می‌خواهد وقتی قصه تمام شد، قصه دیگری در ذهن تماشاگر شروع شود. دوست دارم بیننده نگران سرنوشت کاراکترها شود و این نوع پایان به این کار کمک می‌کند... از ۱۳ سالگی هر چه نوشتم این‌طوری بوده. همه فکر می‌کنند من خیلی حساب و کتاب می‌کنم ولی راستش را بخواهید در مرحله اول همه چی از قلب می‌آید و به پایان که نزدیک می‌شویم، پایان این‌گونه می‌شود و تعمدی در کار نیست.» او گفت امیدوار است این نوع پایان باعث بشود آدم‌ها را فراموش نکنیم.

تماشا در یوتیوب

فرهادی به سوالی که از بازیگران اسپانیایی پرسیده بودم هم واکنش نشان داد و گفت این فیلم شاید کاملا اسپانیایی باشد اما «روح شرقی-ایرانی» در آن هست. به گفته فرهادی یک جلوه این روح این است که «هنرمندان ایرانی سعی می‌کنند خودشان را بین اثر و تماشاگر حذف کنند یعنی تلاش می‌کنند سازنده اثر دیده نشود و آقای کیارستمی هم در فیلم‌هایش همین کار را می‌کرد.»‌ او گفت این ویژگی «شرقی» باعث می‌شود «خود اثر را ببینیم، خالق اثر را ببینیم.»

فرهادی همچنین گفت اولویتش فیلم ساختن در ایران است و آرزو دارد فیلمش در ایران به نمایش در بیاید و اگر موفق نشود، سعی می کند از طریق پخش اینترنتی این کار را انجام دهد. او در بخش دیگری از نشست به آشنایی اش با خاویر باردم اشاره کرد و گفت:  «پنج سال پیش او را در لس آنجلس دیدم و بعدش پنه لوپه را در مادرید دیدم. می خواستم این فیلم را زودتر بسازم ولی چون به ایران رفتم تا فیلم فروشنده را بسازم، کار به تاخیر افتاد.» 

در پایان این نشست وقتی خبرنگاران می خواستند محل را ترک کنند، اصغر فرهادی به جعفر پناهی اشاره کرد، فیلمسازی که کسی درباره اش سوال نپرسیده بود. فرهادی گفت امسال سال ویژه ای است و امیدوارم جعفر پناهی بتواند به جشنواره بیاید. او گفت جعفر پناهی سفر زیاده رفته و جشنواره زیاد دیده ولی حق دارد که الان اینجا باشد، در کنار مردم و در کنار مخاطبانش باشد. 
فرش قرمز «همه می‌دانند» فیلم افتتاحیه جشنواره کن ۲۰۱۸

گزارش اختصاصی مراسم افتتاحیه جشنواره کن ۲۰۱۸