نتایج یک گزارش در ایران نشان میدهد سیاستهای جمهوری اسلامی در قبال «کارگران جنسی» ناکارآمد است، نهادهای امنیتی و قضایی نگاهی انسانی به این کارگران ندارند و ترویج «ازدواج موقت» به منزله قانونی کردن «روسپیگری» است.
این گزارش در تازهترین شماره فصل نامه «مطالعات حقوق» و با عنوان «عوامل فحشا در ایران و جرایم ناشی از آن» منتشر شده است. تهیه کنندگان این گزارش، «محمدعلی حاجی دهآبادی»، عضو هیات علمی «دانشگاه قم» و «سوسن ياوری»، دانشجوی كارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی این دانشگاه هستند.
براساس آماری که در سال ۱۳۸۸ منتشر شده، استان قم به عنوان دارنده بالاترین آمار ازدواج موقت در ایران معرفی شده است. شهر قم محل زندگی هزاران طلبه نوجوانی است که در حوزهها و مدارس دینی این شهر مشغول به تحصیل هستند و ازدواج موقت نیز در میان آنها امری بسیار رایج و مرسوم است.
این طلبهها در کنار تحصیل علوم دینی که بنمایه وضع قانون در جمهوری اسلامی است، برای تامین نیازهای جنسی خود مبادرت به ازدواج موقت میکنند. اما دو تن از دانشگاهیان در این شهر همچون بسیاری دیگر از کارشناسان حوزه اجتماعی، بر این اعتقاد هستند که ازدواج موقت در واقع نوعی روسپیگری است منطبق با قوانین اسلامی.
در ایران مجازات کارگران جنسی براساس احکام دینی، اجرای حدود ۱۰۰ ضربه شلاق یا سنگسار است که این گزارش چنین مجازاتی را انسانی نمیداند و معتقد است این قبیل مجازاتها از دیدگاه حقوق بشر، نوعی خشونت محسوب میشوند.
این تحقیق دانشگاهی براساس شواهد و قرائن خود به این جمع بندی رسیده که مجازات های سنگسار و شلاق برای کارگران جنسی نتیجه موثری نداشته و در واقع، اجرای آن ها نوعی سعی در پاك كردن صورت مساله است.
در این گزارش به برچسب زدن مراجع قضایی و امنیتی به کارگران جنسی در ایران اشاره شده و تاکید کرده است که این نوع رفتار میتواند كنترل روسپیگری را در کشور پیچیدهتر کند.
گزارش منتشر شده در فصل نامه مطالعات حقوق با انتقاد تلویحی از این برخورد مراجع قضایی و امنیتی، از آن ها خواسته است نگاه و رویکردی شایسته و انسانی به این پدیده اجتماعی داشته باشند.
در بخش دیگری از این گزارش، به نقد سیاست ترویج و گسترش ازدواج موقت در ایران پرداخته شده و آمده است: «قطعاً تشویق و ترویج ازدواج موقت به سلامت جامعه كمكی نخواهد کرد.»
نویسندگان این گزارش اعلام کردهاند: «اگر ما این راه ]ازدواج موقت[ را باز بگذاریم، در حقیقت به مسأله ]روسپیگری[ در شكل جدید رسمیت بخشیدهایم.»
در این گزارش چنین آمده است: «اگر روسپیگری را فروش تن در مقابل پول بدانیم، در ازدواج موقت همین امر با پشتوانه قانونی صورت میپذیرد و زمانی بر آن واقع میشود.»
فقر، بیكاری، طلاق، افزایش سن ازدواج، درآمد فعال روسپیگری و وجود تقاضای بالقوه در جامعه به عنوان مهم ترین دلایل و عوامل افزیش آمار کارگران جنسی در ایران نام برده میشود.
تحقیقات انجام شده توسط روان شناسان نیز ضمن تایید عوامل اجتماعی موثر و دخیل در روسپیگری، نشان میدهد علت فحشا تنها محدود به پدیدههای اجتماعی نیست. عوامل روانی، از جمله گرایش به تنوع طلبی، ضعف هویت اخلاقی و اختلال در هویت نیز میتوانند در شکلگیری روسپیگری در جامعه نقش داشته باشند.
برخی جامعه شناسان معتقدند آمار بالای طلاق و افزایش زنان بیوه در جامعه، یكی دیگر از عوامل افزایش تعداد زنان خیابانی در ایران است.
آخرین بررسیها نشان میدهند در حال حاضر شش میلیون زن بیوه در كشور وجود دارند كه با مشكلات بسیاری دست و پنجه نرم میکنند.
برخی از آن ها میگویند پس از بیوه شدن، شاهد تغییر نگاه اطرافیان به خود بودهاند و حتی در مواردی، پیشنهادهای بسیار بیشرمانهای از همكاران یا همسایگان خود دریافت كردهاند.
نتایج پژوهش دانشگاه قم نشان داده است ٤٥ درصد زنان مطلقه از مزاحمتها و مداخلات همسر قبلی خود ابراز ناراحتی کرده و احساس میكنند حقوق فردی و اجتماعی آن ها سلب شده است.
٥٥ درصد زنان سرپرست خانوار در این شهر هم گفتهاند از طعنهها و متلكهای اهالی محل معذب هستند و حدود ٦٦ درصد از آن ها در معرض انواع سوءنیتها و آزار دیگران قرار میگیرند و صدمه میبینند.
گزارش این تحقیق هم چنین نشان میدهد بسیاری از زنان مطلقه برای بازیافتن آزادیهای از دست رفته خود طلاق میگیرند و٤٠ درصد از آن ها از محدودیتها و مزاحمتهای اعضای خانواده خود شكایت دارند و آن را مخل امنیت و آزادی خود میدانند.
در کنار این نوع نگاهها و محدودیتها علیه زنان مطلقه که میتواند عاملی بالقوه جهت سوق دادن برخی آن ها برای پیوستن به «کارگران جنسی» باشد، فقر اقتصادی اما نقش بسیار مهم تری در این زمینه ایفا میکند.
در ایران گسترش آمار کارگران جنسی نگران كننده است. كارشناسان معتقدند فقر اقتصادی مهم ترین عامل گسترش آمار کارگران جنسی در این کشور است. در این وضعیت، بسیاری از زنان مستاصل که طلاق گرفتهاند، مستعد پیوستن به چنین بازاری هستند.
نتيجه تحقيقی كه از خانوادههای فقير به عمل آمده است، نشان میدهد كه در بسياری از موارد آن ها مجبور میشوند بچههای خود، به ویژه دخترانشان را به كسانی كه تجارت سكس میكنند، بفروشند .
برهمین اساس است که طبق نتایح این تحقیق، سن کارگر جنسی در ایران به ١٠ سال كاهش یافته و دختران جوان كه به تازگی وارد این كار شدهاند، بیش ترین تعداد این کارگران را تشكیل میدهند.
در بررسی كه در خصوص گروه سنی کارگران جنسی انجام شده است، از بین شش هزار و ٥٣ زن که در كل كشور زندانی بوده اند، دختران بین ١٢ تا ٢٥ سال بیش ترین تعداد این کارگران را تشكیل میداده اند.
در تابستان به دلیل افزایش امكان تردد و عبور و مرور، آمار کارگران جنسی افزایش مییابد و برخی زنان برای این كار به شهرهای بزرگ میروند. اما كم ترین میزان این نوع فعالیتها در اسفند ماه اتفاق میافتد كه به دلیل سرمای هوا و شرایط بد جوی، تعدادی از این زنان امكان این كار را ندارند.
در شهرهای بزرگ مانند تهران، خانههای عشرتكده وجود دارد كه گاه و بیگاه كشف میشوند و چون آماری اعلام نمیشود، نمیدانیم تعداد آن ها چه میزان است. فقط میتوانیم بگوییم تعداد این مراكز در بعضی از خیابانها زیاد است.
نتایج آخرین تحقیقی كه در كشور انجام شده است، نشان می دهد ٥٠ درصد کارگران جنسی حاضرند در صورت داشتن شغلی شرافتمندانه، از این كار دست بكشند.
همچنین تحقیقاتی كه بر روی ١٠٠ زن کارگر جنسی در زندان «اوین» انجام شده، حاکی از آن است که حدود ٦٠ درصد از آن ها زنان خانهدار هستند.
این گزارش میافزاید در حال حاضر «فاحشههای آژانسی» هم پدیدهای جدید و در حال گسترش است: «در این حالت، زنان فاحشه در ماشینهای سواری پیشنهادات غیر اخلاقی خود را مطرح میکنند.»
دادههای این گزارش موید شکلگیری و قوام مناسبات جدیدی در جامعه ایران است که با شاخصهها و بنیانهای این جامعه سنتی و مذهبی در گذشته فاصله فراوانی دارد.
گسترش مناسبات مدرن و آگهی انسانها از حدود، اختیارات و حقوق خود، جامعه ایران را به جهتی میراند که حاکمان روحانی و سنتی با چنین سمت و سویی به شدت مخالف هستند.
با وجود تمام این مخالفتها، جامعه ایران با تمام پستی و بلندیها و هزینهها و موانع پیشرو، به راه خود ادامه میدهد و در این مسیر هم ناچار به پرداخت هزینه و تحمل انواع عوارض ماحصل تغییر است.
مطالب مرتبط:
قصه ناتمام کارگران جنسی در ایران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر