«وارسی یک خطا»، تلاشی است برای روشن کردن «واقعیات» (facts) از جعلیات، مهملات، توهمات و دروغسازیها و نه اتهامزنی، رسواسازی یا مچگیری. ازاینجهت، به آرا و عقاید و نیات و پیشگوییها کاری نخواهیم داشت بلکه تمرکز خواهیم کرد بر خبرسازی، نظرسازی و آمارسازی. در این مجموعه عین سخنان مقامات عالیرتبه نظام و مراجع شیعه نقل و با آمار یا اطلاعات منبع یا منابع قابلاعتماد یا بدیل مورد چالش قرار میگیرند. در وارسی خطاها علاوه بر اطلاعات نادرست روز، به گذشته نیز سر خواهیم زد.
***
رییس مرکز آمار ایران گفته است: «در مجموع، در تابستان امسال ۸۴۳ هزار و ۷۱۹ نفر به جمع شاغلان اضافه شدند.»
این رقم با دیگر واقعیات روی زمین در اقتصاد و جامعه ایران همخوانی ندارد. آمار فوق از اساس بیپایه است چون هیچ عامل ساختاری برای تولید شغل در تابستان ۱۳۹۸وجود نداشته است.
تحولات عوامل ساختاری اقتصاد ایران را در هفت موضوع میتوان دنبال کرد:
۱. بودجه عمرانی در ایران به صفر نزدیک شده است. به همین دلیل، ۸۶ هزار طرح عمرانی در کشور نیمه تمام رها شدهاند و تا سال ۱۴۰۰ بعید است به انجام برسند.
این طرحها حدود یک سال است رها شدهاند. یک سال پیش، عضو «کمیسیون عمران» مجلس شورای اسلامی این رقم را داد اما رییس سازمان برنامه و بودجه آن را در مهر ۱۳۹۸ اعلام کرد.
۲. بخش مسکن به عنوان یکی از بخشهای مهم اشتغال در ایران، در حال رکود است. کاهش حدود ۷۰ درصدی معاملات مسکن در تهران در عرض یک سال و کاهش ۴۰ درصدی ساخت و ساز در این شهر به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور، رکود بخش مسکن را به خوبی نشان میدهد.
۳. بعد از تحریمهای امریکا علیه ایران، سرمایهگذاری خارجی به شدت تقلیل یافته است و شرکتهای بزرگ ایران را ترک کردهاند.
۴. تداوم روند تعطیل یا نیمه تعطیل شدن کارخانهها و مراکز تولیدی.
۵. پیشبینی رشد اقتصادی حدود منهای ۳.۶ تا منهای ۴.۵ درصد در سال ۱۳۹۸ توسط «بانک جهانی».
۶. کاهش شدید واردات و صادرات در پی تحریمها که کالاهای واسطه وارداتی را نیز شامل میشود. این در حالی است که ورود این کالاها و تولید کالاهای صادراتی شغل ایجاد میکنند. در سال ۱۳۹۸، ارزش صادرات کالایی ایران به کشورهای اروپایی بیش از ۹۰ درصد و ارزش واردات ایران از این کشورها بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است. مجموع مبادلات میان ایران و اروپا از ۱۰ میلیارد یورو در شش ماه نخست سال ۱۳۹۷ به دو میلیارد یورو در شش ماه نخست سال ۱۳۹۸ رسیده است.
۷. مقامات جمهوری اسلامی و تحلیلگران اقتصادی در این نکته توافق دارند که ایران با فرار مغزها و فرار سرمایه روبهرو است. بنا بر تخمینهای مختلف، سالانه حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار از ایران خارج میشود. با این میزان خروج سرمایه و نیز روند فرار مغزها، چه گونه میتوان این حجم از اشتغال را در طی سه ماه باور کرد؟
احتمال دیگر برای ایجاد شغل در تابستان، مشاغل فصلی بخش کشاورزی است. اشتغال در بخش کشاورزی در ایران در سالهای اخیر روندی کاهشی داشته است:
اشتغال در بخش کشاورزی در ایران
همچنین ایران سالانه حدود ۹ میلیارد دلار واردات مواد غذایی دارد. از این جهت بخش کشاورزی ایران در تابستان ظرفیت ایجاد شغل در حد ۸۵۰ هزار را ندارد.
در این شرایط، احتمالا معجزهای رخ داده که در عرض سه ماه، بنا بر ادعای رییس مرکز آمار ایران، حدود ۸۵۰ هزار شغل در کشور ایجاد شده است. اقتصاد ایران حتی در سالهایی با رشد اقتصادی چهار یا پنج درصد نیز تا این حد (یعنی سالانه ۳.۴ میلیون شغل اگر سه ماه را به کل سال تعمیم بدهیم) شغل ایجاد نکرده است. این معجزه را برخی به تغییر روش محاسبه میزان اشتغال در کشور نسبت دادهاند؛ با این شیوه که از تابستان ۱۳۹۸ معیار جمعیت در سن کار از جمعیت ۱۰ سال و بیشتر به جمعیت ۱۵ سال و بیشتر تغییر کرده است. این دستکاری، از میزان کل بیکاران میکاهد اما ضرورتا به تعداد شاغلان نمیافزاید. حتی این معجزه هم قادر نیست تعداد ذکر شده را به جمع شاغلان بیافزاید.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر