سهشنبه نهم فروردین سال ۱۴۰۱ میتواند خط ممیزی در تاریخ فوتبال ایران در دوران جمهوری اسلامی باشد؛ در صورتی که فدراسیون جهانی فوتبال، تهدیدهای گذشته و اولتیماتومهایش در مورد حضور زنان در ورزشگاهها را نادیده نگیرد، فوتبال ایران در خطر تعلیق و تیم ملی فوتبال ایران در خطر حذف از رقابتهای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر قرار خواهد گرفت.
خبرهای مربوط به ممانعت از حضور زنان ایرانی در شهر مشهد از ورود به ورزشگاه و حمله نیروهای حراستی به دختران تماشاگر با «اسپری فلفل» و گاز اشکآور، در رسانههای جهان بازتابی گسترده داشته است. «یاهو نیوز»، «ایندیانا اکسپرس»، «گازتا»، «اسپورتس نت»، «ایبیسی نیوز» و «واشنگتن پست» اتفاقات شهر مشهد را پوشش خبری دادهاند.
***
کدهای جدید انضباطی چیست و چگونه ایران را به دام انداخت؟
تابستان سال ۱۳۹۸ فدراسیون جهانی فوتبال در نامهای به فدراسیون فوتبال ایران، به این نهاد زیرمجموعه خود یادآوری میکند که براساس «کدهای جدید انضباطی» که در اساسنامه فیفا قید شده، دو موضوع باید به صورت جدی مورد توجه فدراسیون ایران قرار بگیرد. اول تغییر اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران و دوم حضور زنان ایرانی در تمامی ورزشگاههای ایران.
اما این کدهای جدید انضباطی چه بود و چه تغییراتی در رویکرد فدراسیون جهانی فوتبال ایجاد میکرد؟
مهمترین آنها که فوتبال ایران را به صورت جدی به چالش کشید، در بند سیزدهم دیده میشد. جایی که میخوانیم، «هر شخص یا نهادی در فوتبال، که از طریق کلمات یا رفتار (یا هر وسیله دیگری) تحقیرآمیز، تبعیضآمیز یا نفرتانگیز، به عزت یا تمامیت یک کشور، یک شخص، یا گروهی از افراد به دلیل نژاد، رنگ پوست، قوم، ریشههای ملی یا اجتماعی، جنسیت، معلولیت، گرایشهای جنسی، زبان، مذهب، عقیده سیاسی، ثروت، تولد یا هر وضعیت شخصی دیگر یا هر چیز دیگری توهین کند، باید حداقل با ۱۰ جلسه یا یک دوره مشخص محرومیت یا هر اقدام انضباطی مناسب دیگری مجازات شود.»
فیفا با استناد به همین بند سیزدهم، جلوگیری از ورود زنان به ورزشگاههای ایران طی سالهای پس از انقلاب را «تبعیض جنسیتی» قلمداد کرد. بارها خطاب به فدراسیون فوتبال ایران نامه نوشت و در نهایت، پس از خودسوزی «سحر خدایاری»، ملقب به «دختر آبی» ایران را وادار به باز کردن درهای ورزشگاه آزادی در بازی ملی ایران و کامبوج کرده بود.
فدراسیون جهانی فوتبال مهرماه سال ۱۳۹۸ در پاسخ به این سوال ایرانوایر که آیا با ایران توافق شده که فقط درهای ورزشگاه آزادی، فقط در بازیهای ملی به روی زنان باز شود گفته بود: «موضع فیفا در مورد دسترسی زنان به ورزشگاههای ایران کاملا واضح و روشن است؛ همه زنان باید در استادیومهای فوتبال در ایران مجاز باشند. برای تمام مسابقات فوتبال.»
جرایم احتمالی فیفا برای فوتبال ایران چیست؟
کدهای جدید انضباطی فیفا، جرایم احتمالی برای افراد یا نهادهای متخلف را به صورت دقیق و پلکانی مشخص کرده است. به این ترتیب، کمیتههایی مانند کمیته انضباطی یا کمیته اخلاق این فدراسیون، به سادگی قادر به اعمال سلیقه نیستند.
طی روزهای اخیر، پس از آنکه دربی تهران میان دو تیم استقلال و پرسپولیس با حضور ۳۵ هزار مرد برگزار شد، گمانهزنیها در مورد برخورد احتمالی فیفا با ایران شدت گرفت. حالا پس از حمله نیروهای امنیتی به دخترانی که قصد حضور در ورزشگاه امام رضا مشهد را داشتند، بحث بر سر سرنوشت فدراسیون فوتبال یا تیم ملی ایران در جام جهانی قطر جدیتر دنبال میشود.
در ماده سیزدهم اساسنامه فیفا، جرایم پلکانی برای شخص، باشگاه یا فدراسیونی که اقدام به اعمال تبعیض، توهین یا تحقیر کنند، به این شکل پیشبینی شده است:
«تعلیق برای تعداد مشخصی از مسابقات یا برای یک دوره زمانی خاص. محرومیت از نقلوانتقالات (در مورد باشگاهها). انجام بازی بدون حضور تماشاگر. انجام بازی با تعداد محدودی از تماشاگران. انجام بازی در زمین بیطرف. محرومیت از بازی در یک ورزشگاه خاص. ابطال نتیجه بازی. کسر امتیازات. سقوط به دسته پایینتر (در مورد باشگاهها). اخراج از رقابتهای در حال انجام یا رقابتهای آینده. بازنده شدن. تکرار بازی و همچنین جرائم نقدی که نباید کمتر از ۱۰۰ فرانک سوئیس یا بیشتر از یک میلیون فرانک سوئیس باشد.»
طبق این جرایم، میتوان انتظار داشت که فیفا، از جرایم سبکی مانند جریمه نقدی تا تعلیق فدراسیون فوتبال یا حتی کنار گذاشتن تیم ملی از رقابتهای جام جهانی قطر را در دستور کار قرار دهد. هرچند که حذف تیم ملی از رقابتهای قطر با توجه به دغدغههای کنونی فدراسیون جهانی فوتبال، کمی بعید به نظر میرسد.
آیا فیفا باز هم به راحتی با ایران مدارا میکند؟
فدراسیون جهانی فوتبال، تاکنون بارها به دلیل مماشات با فدراسیون فوتبال ایران در قبال رفتار تبعیضآمیز جمهوری اسلامی با تماشاگران زن ایرانی مورد انتقاد قرار گرفته است.
آخرین نمونهاش را میتوان سکوت فیفا نسبت به برگزاری دربی تهران، با حضور ۳۵ هزار تماشاگر مرد و بدون حضور زنان ایرانی در ورزشگاه آزادی در آخرین روزهای اسفند سال ۱۴۰۰ دانست.
اما فیفا این بار با موجی از خبررسانیها در رسانههای بینالمللی مواجه شده است. در کمتر از شش ساعت پس از پایان مسابقه تیتر دهها رسانه انگلیسیزبان در سراسر جهان به صورت مشترک این عبارت بود: «ایران مانع از حضور زنان در مسابقات فوتبال شد.»
۲۳ شهریور سال ۱۳۹۸ پس از آنکه خبر خودسوزی و درگذشت سحر خدایاری رسانهای شد، هواداران باشگاه «وردربرمن» آلمان بنرهایی را با خود به ورزشگاه بردند که روی آنها نوشته شده بود: «نه به ممنوعیت جنسیتی در ورزشگاهها»، «هواداری، حقوق بشر است» و «به یاد سحر خدایاری»
پس از آن بود که فیفا وارد ماجرا شد. شاید اگر رسانههای جهان و برخی از هواداران در فوتبال اروپا به موضوع سحر خدایاری واکنش نشان نداده بودند، فدراسیون جهانی فوتبال هم در قبال مرگ دختری که فقط به جرم تلاش برای ورود به ورزشگاه بازداشت شد و دست به خودسوزی زد، واکنش سریعی نشان نمیداد.
حالا در مشهد، روی صورت دخترانی که قصد حضور در ورزشگاه را داشتند، اسپری فلفل زدهاند. رفتاری، تندتر از آنچه با سحر خدایاری شده بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر