سلام! من دانشجوی ایرانی در خارج از کشور هستم و در مورد وضعیت معلولان ذهنی در ایران تحقیق می کنم. یک سوالی برایم پیش آمده است که ممنون می شوم اگر پاسخ دهید. چند وقت پیش مطلبی در اینترنت خواندم که نوشته بود اگر فردی یک معلول ذهنی را به قتل برساند، مجازات نمی شود و فقط دیه می دهد. در صورتی که اگر مقتول عاقل باشد، قاتل قصاص می شود. می خواستم ببینم آیا این حرف درست است و آیا چنین تبعیضی وجود دارد؟ ممنون می شوم اگر مستند قانونی را هم بنویسید.
با سلام!
بله مطلبی که خواندید، تقریبا درست است با این توضیح که یکی از شرایط قصاص، «تساوی در عقل» است. بر اساس حقوق ایران، مجازات قتل عمد، قصاص نفس است. اما اگر شخص مقتول، معلول ذهنی یا به اصطلاح حقوق ایران، مجنون باشد، قاتل قصاص نخواهد شد چون قاتل و مقتول در عقل مساوی نیستند. اما اگر قاضی تشخیص دهد که عمل قاتل موجب اخلال در نظم و امنیت شده است یا باعث تجری قاتل یا دیگران می شود، قاتل به ٣ تا ١٠ سال زندان محکوم می شود. علاوه بر این، قاتل باید دیه هم بپردازد. به هر حال، قصاص در این گونه موارد کلا منتفی است. مستند این حکم، ماده ٣٠١ نقانون مجازات اسلامی» است که بیان می کند: «قصاص در صورتی ثابت می شود كه مرتكب، پدر يا از اجداد پدری مجنی عليه نباشد و مجنی عليه عاقل و در دين با مرتكب مساوی باشد.»
موفق باشید!