سلام؛ آیا در مورد حقوق معلمان، کنوانسیونهای بینالمللی وجود دارند؟ آیا معلمان میتوانند از دولت ایران به دلیل نقض حقوق خود به مراجع بینالمللی شکایت کنند؟
با سلام؛
دولت ایران عضو سازمان بینالمللی کار است. این سازمان مقاوله نامههای متعددی را به تصویب رسانده که کشور ایران هم بسیاری از آنها را قبل و بعد از انقلاب پس از تصویب در مجلس، پذیرفته است. بنابراین، این مقاوله نامهها همانند قانون، دارای اعتبار هستند. مقاوله نامه شماره ۱۱۱ این سازمان در ۲۵ ژوئن ۱۹۵۸ به تصویب رسیده و مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۷ می ۱۹۶۴ آن را امضا کرده است. در این مقاولهنامه، تبعیض بر مبنای دین، نژاد و یا عقیده سیاسی و غیره در امر اشتغال و استخدام منع شده است. از این مقاولهنامه میتوان در مورد اخراج و تعلیق و به طور کلی، محرومیت از کار معلمانی که عقیده سیاسی متضاد با حکومت و یا باور دینی متفاوتی دارند، استفاده کرد؛ یعنی میتوان از طریق سارمان بینالمللی کار و دیگر مراجع حقوق بشری خواست از ایران بخواهد این مقاولهنامه را رعایت کند. در قوانین ایران مواردی مشاهده میشوند که کارفرماهای دولتی یا خصوصی میتوانند معلم را به دلیل عقاید مذهبی و سیاسی از کار محروم کنند. این قوانین با مقاولهنامه سازمان بینالمللی کار در تعارض است.
از جمله مقاوله نامههای دیگر، مقاوله نامه شماره ۸۷ و ۹۸ است. مقاوله نامه شماره ۸۷ در مورد «آزادی انجمن و حق تشکل» و مقاوله نامه شماره ۹۸ در مورد «حق تشکیل سازمان و مذاکره دسته جمعی» است. گرچه کشور ایران به این دو مقاوله نامه نپیوسته است اما بر اساس اعلامیه «اصول و حقوق بنیادین کار»، دولتها مقید به رعایت مفاد آنها هستند گرچه بدان نپیوسته باشند. در «میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» که ایران آن را پذیرفته است، موادی در مورد حقوق کارمندان یافت میشود. به هر حال، امکان این که معلمان به مراجع بینالمللی گزارش بدهند، وجود دارد اما شکایت به معنای خاص امکان پذیر نیست.
موفق باشید.