شایعترین بیماری های زنان؛ از عفونت جنسی تا خونریزی های غیرطبیعی

هنوز از ازدواج‌شان یک‌سال نگذشته و این سومین بار است که فهیمه به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه می کند: «هربار دکتر گفته که عفونت وازینال دارم و برایم آنتی بیوتیک و کرم واژینال تجویز کزده، چند ماهی خوب بودم ولی دوباره ناراحتی‌ام شروع شده.»

بار آخر به گریه می‌افتد و به دکتر می‌گوید: «چرا من مدام دچار عفونت می‌شوم.» دکتر اما فقط لبخند زده و دیگر بیمارانی را که در قسمت انتظار مطب نشسته‌اند نشان می‌دهد و می‌گوید: «هشتاد درصد کسانی که در اتاق انتظار نشسته‌اند، مشکل تو را دارند. اغلب خانم‌ها از وقتی روابط جنسی‌شان شروع می‌شود، این مشکل را بارها تجربه می‌کنند.»

سوزش و خارش ناحیه تناسلی و افزایش ترشح واژن، تغییر رنگ و بوی ترشحات و درد هنگام نزدیکی، یکی از بیشترین شکایت‌هایی است که بیماران نزد پزشکان متخصص زنان و زایمان بیان می‌کنند.

دکتر غزال کواری جراح و متخصص زنان و زایمان در این باره می‌گوید: «عفونت‌های واژینال یا به طور کلی بیماری‌های آمیزشی STD: Sexual transmitted Disease ))  در زمان قبل از یائستگی شایعترین علت مراجعه زنان ایرانی به مطب متخصصان زنان و زایمان است.»

این بیماری‌ها از راه روابط جنسی به وجود می‌آیند.» او به تجربه دریافته که زنانی که با مردان سالم‌تری روابط جنسی دارند، مشکلات کم‌تری دارند: «یعنی وقتی پارتنرهای خانم‌ها تنها یک شریک جنسی دارند، ریسک این عفونت‌ها پائین تر است. حتی بعضی از مردان بعد از ازدواج تنها یک شریک جنسی دارنداما قبل از ازدواج روابط جنسی متعددی داشته‌اند. این عفونت‌ها در میان آقایان خیلی علامتی ندارد و هیچ‌وقت هم آقایان دنبال درمانش نمی‌روند. زمانی که خانم‌ها به ما مراجعه می‌کنند و چند بار درمان شان می‌کنیم و دوباره با همان مشکلات مراجعه می‌کنند، برای شوهرانشان هم  دارو می‌نویسیم. معمولا با درمان شوهرانشان خیلی زود جواب می‌گیرند.»

رعایت نکات بهداشتی در جلوگیری از عفونت بسیار مهم است: «برای جلوگیری از عفونت‌ها باید لباس زیرها را تند تند عوض کنند. بعد از شستن لباس‌ زیر آن را در معرض آفتاب قرار دهند. از محصولات بهداشتی خوب استفاده کنند. هنگام قاعدگی نزدیکی نداشته باشند.  زمانی که زوج‌ها سکس‌های مختلف اورال، رکتال و واژینال را تجربه می‌کنند، آلودگی زیادی از نقاط دیگر  بدن‌شان به واژن منتقل می‌شود.» دکتر کواری معتقد است که یکی از مهمترین روش‌های پیشگیری از عفونت‌ها استفاده از کاندوم در هنگام روابط جنسی است.

بعد از یائستگی عمده‌ترین مشکلاتی که باعث مراجعه زنان به پزشکان متخصص زنان و زایمان می‌شود، خونریزی‌های غیر طبیعی، فیبرم‌های رحمی و مشکلات کنترل ادرار است.  به گفته دکتر کواری بسیاری از افراد البته بعد از یائستگی اهمیت زیادی به بیماری‌های زنان نمی‌دهند و معمولا دیر به متخصصان زنان و زایمان مراجعه می‌کنند: «مثلا بیمارانی داشته‌ام که به  خونریزی‌ها‌ی غیر طبیعی اهمیت نداده‌اند و از شدت خونریزی، دچار کم‌خونی و شوک شده‌اند. بسیاری از آن‌ها کارشان به جراحی و بیرون آوردن رحم می‌کشد.»

تغییرات هورونی دوران یائستگی یکی از دلایل خونریزی‌های غیر طبیعی و نامنظم است. فیبرم‌ها و توده‌های رحمی هم یکی‌دیگر از دلایل به وجود آمدن خونریزی‌هاست. فیبرم‌ها شایع‌ترین تومور لگنی در بین خانم‌هاست. فيبروم ها بر اساس محل رشدشان در رحم تقسيم بندي مي شوند. شايع ترين محل وجود آن ها اينترامورال (داخل عضله رحم)، ساب سروزال (به صورت توده برجسته اي خارج رحم) و زير مخاطي ( داخل حفره رحم) هستند. فيبروم هاي رحم در اندازه ي کوچک تر مي توانند بدون علامت باشند و فقط هنگام انجام سونوگرافي هاي به صورت اتفاقي تشخيص داده مي شوند، ولي حداقل در پنجاه درصد بيماران عوارضي مانند دردهاي لگني، افزايش خونريزي هاي قاعدگي، و تکرر ادرار ( به علت فشار روي مثانه) ديده مي شود.

بسیاری از زنان  بعد از یائستگی دچار عدم کنترل ادرار می‌شوند که به گفته دکتر کواری این مشکلات معمولا عوارض زایمان‌های سخت است: «این عارضه در زایمان‌های سزارین هم دیده می‌شود اما در زایمان‌های طبیعی سخت که فشار زیادی وجود داشته و پارگی به وجود می‌آورد، بیشتر دیده می‌شود. چون استقامت عضلات کف لگن از بین می‌رودو مشکل کنترل ادرار به وجود می‌آید.»

کارهایی که باید به صورت روتین برای پیشگیری از بیماری‌های زنان انجام شود، پاپ اسمیر و ماموگرافی است: «ما از سن بیست و یک‌سال یا سه سال بعد از اولین رابطه جنسی برای همه مریض‌هایمان پاپ اسمیر را شروع می‌کنیم. اول دو سال یک‌بار پاپ اسمیر انجام می‌شود. بعد از سی سالگی هر سال انجام می‌شود و اگر سه پاپ اسمیر نرمال داشته باشند، سه سالی یکبار باید این آزمایش را انجام دهند. ماموگرافی را هم از چهل و پنج‌سالگی شروع می کنیم و هر سال بررسی می‌شود از سن شصت و پنج سالگی به بعد سنجش تراکم استخوان انجام می‌دهیم که پوکی استخوان را تشخیص دهیم و در صورت نیاز درمان را شروع کنیم.»

آمار دقیقی از تعداد مبتلایان به عفونت‌های واژینال و یا دیگر بیماری‌های زنان و زایمان وجود ندارد. در واقع، مطالعه دقیقی در زمینه ایمونولوژی این بیماری‌ها انجام نشده و پزشکان بر اساس مشاهدات در این باره صحبت می‌کنند.

فهیمه می‌گوید: «از وقتی دکتر به من گفت که تعداد کسانی که برای این مشکلات مراجعه می‌کنند خیلی زیاد است، کنجکاو شدم حالا هر بار که به مطب دکتر می‌روم با چند نفری هم کلام می‌شوم. اغلب مشکلات یکسان است. سوزش و خارش، درد هنگام نزدیکی و بوی بد واژن. من که دیگر خودم تشخیص می‌دهم عفونت دارم یا نه.»