دولت محمدعلی رجایی

تماشا در یوتیوب

محمد علی رجایی در ۱۱ مرداد ۱۳۶۰ با شعار تبعیت محض از آیت‌الله خمینی به سرکار آمد. در زمان او، روابط سپاه پاسداران با رئیس جمهور نیز بهبود یافت. این در حالی است که پیش از آن، سپاه پاسداران رویاروی رئیس جمهور وقت ابوالحسن بنی صدر قرار داشت که نسبتا به ارتش نزدیک بود. همسویی ایجاد شده میان رهبر، دولت و نیروهای مسلح در دوره رجایی، به بهبود وضعیت ایران در جبهه های جنگ با عراق انجامید. مقدمه چینی برای عملیات شکست حصر آبادان، به عنوان نخستین پیروزی بزرگ در جنگ زمینی با عراق، در همین دوره انجام شد. هر چند اجرای آن، چهار هفته بعد از مرگ رجایی صورت گرفت.

 درگیری با مجاهدین خلق

در دوران ریاست جمهوری رجایی، حکومت ایران در میانه درگیری مسلحانه با سازمان مجاهدین خلق قرار داشت. حدود یک ماه قبل از برگزاری انتخاباتی که رجایی را به ریاست جمهوری رساند، ده ها نفر از مسئولان ارشد حکومتی ایران، از جمله محمد بهشتی رئیس با نفوذ دیوان عالی کشور، در جریان انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی به دست سازمان مجاهدین خلق کشته شده بودند. محمدعلی رجایی پس از شروع مسئولیت، محمد جواد باهنر را به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد که به آسانی از مجلس ایران رأی اعتماد گرفت. باهنر در دوره کوتاه همکاری با رجایی، با رئیس جمهور هماهنگی کامل داشت ودولت او، ترکیبی نسبتا برابر از چهره های دو جناح چپ و راست حکومت ایران بود. در عین حال، رجایی شخصاً از چهره های جناح موسوم به چپ محسوب می شد.

ترور

دوران ۲۸ روزه مسئولیت محمدعلی رجایی، با انفجار ساختمان نخست وزیری ایران در هشتم شهریور ۱۳۶۰پایان یافت که به کشته شدن او و محمدجواد باهنر منجر شد. اگرچه شواهد موجود حکایت از طراحی و انجام انفجار هشت شهریور از سوی سازمان مجاهدین خلق دارد، اما این سازمان به طور رسمی مسئولیت آن را به عهده نگرفته است.

انفجار نخست وزیری، به گشایش یک پرونده قضایی علیه برخی مسئولان حکومتی انجامید، که به همکاری با مسعود کشمیری عامل انفجارمتهم شده بودند. پی گیری کنندگان این پرونده از جناح راست حکومت و متهمان آن، عضو جناح چپ و از دوستان نزدیک محمدعلی رجایی بودند. پرونده انفجار، بعد از ۵ سال پیگیری بی حاصل، نهایتا به دستور شخص آیت الله خمینی بسته شد.