دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد

تماشا در یوتیوب

محمود احمدی نژاد از ابتدای دولت دهم، ناچار شد نخستین اولویت خود را مقابله با اعتراضات منتقدان انتخابات ۱۳۸۸ قرار دهد که از نظر حجم و گستردگی، در تاریخ جمهوری اسلامی سابقه نداشتند. او در این مقابله، از حمایت کامل آیت الله خامنه ای و نهادهای سیاسی – امنیتی زیر نظر او برخوردار بود.

مقاومت در مقابل دستورات رهبر

احمدی نژاد علی رغم حمایت آیت الله خامنه ای ، به تلاش برای افزایش اختیارات رئیس جمهور در مقایسه با نهادهای زیر نظر رهبری و شخص رهبر پرداخت. خبرسازترین اقدامات احمدی نژاد در همین ارتباط، مقاومت های غیر منتظره او در مقابل دستورات غیرعلنی آیت الله خامنه ای علیه تصمیم های رئیس جمهور بودند. مقاومت احمدی نژاد در مقابل دستور لغو انتصاب اسفندیار رحیم مشایی به سمت معاول اولی رئیس جمهور، و مقاومت او در مقابل دستور ابقای حیدر مصلحی در وزارت اطلاعات، در همین راستا صورت گرفتند. در هر دو مورد، احمدی نژاد به گونه ای بی سابقه رهبر جمهوری اسلامی را مجبور کرد که فرمان های خصوصی خود به رئیس جمهور را به طور علنی منتشر کند. رئیس دولت دهم، همچنین در موارد متعدد با منصوبان رهبر در نهادهای حکومتی درگیر شد. دستگیری برخی مقام های دولتی توسط قوه قضاییه، رد صلاحیت برخی حامیان دولت توسط شورای نگهبان و همچنین دخالت های سپاه پاسداران در انتخابات، از جمله موضوعات درگیری احمدی نژاد با نهادهای انتصابی بودند.

ادامه برنامه هسته ای ایران

در ضمن تمام این درگیری ها، ادامه برنامه هسته ای ایران و برنامه غنی سازی اورانیوم، همچنان یکی از مهم ترین اولویت های دولت احمدی نژاد محسوب می شد. این در حالی بود که رهبر جمهوری اسلامی، حتی در دوران اوج اختلافات خود با محمود احمدی نژاد بر سر نافرمانی های رئیس جمهور هم، کماکان از سر سختی او در مقابل غرب بر سر برنامه هسته ای تقدیر می کرد. با وجود این حمایت ها، دولت دهم از مقابله با تحریم های هسته ای بین المللی ناتوان ماند و کاهش حدودا ۸۰ درصدی صادرات نفتی و بلوکه شدن ده ها میلیارد دلار از دارایی های ایران در کشورهای دیگر، باعث شد تا در سال ۱۳۹۱ رشد اقتصادی ایران به حدود منفی 6 برسد.

 طرح هدفمندسازی یارانه ها

یکی دیگر از اولویت های دومین دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، اجرای طرح "هدفمندسازی یارانه ها" بود. در قالب این طرح، یارانه دولتی سوخت، آب، برق و برخی کالاهای دیگر به تدریج حذف شد تا مبلغ آزاد شده، صرف پرداخت یارانه نقدی به همه شهروندان و همچنین کمک به بخش تولید شود. طرح هدفمندسازی یارانه ها، با حمایت رهبر جمهوری اسلامی به مرحله اجرا درآمد و باعث کاهش مصرف سوخت در ایران شد، اما دولت هرگز نتوانست به تعهدات خود برای پرداخت بخشی از درآمد حاصل از حذف یارانه ها به تولید کنندگان کمک کند. پرداخت یارانه های مستقیم، به نفع خانواده های پرجمعیت و به شدت کم درآمد بود، اما باعث افزایش شدید تورم شد و در مجموع، بر وضعیت معیشتی ایرانیان تاثیر منفی گذاشت. توزیع یارانه های نقدی، در کنار چاپ اسکناس بی پشتوانه برای جبران کسری بودجۀ ناشی از تحریم ها، باعث شد تا در سال ۱۳۹۲، نرخ تورم در ایران به حدود ۳۵ درصد برسد که در جمهوری اسلامی ایران کم سابقه بود.