مصادیق خشونت علیه زنان در تهران: از آزار کلامی تا آزار جنسی

نتایج پژوهش گروهی از فعالان حقوق زنان درباره بررسی وضعیت موجود خشونت علیه زنان در تهران، نشان می دهد که "آدم ربایی، قتل، تجاوز، قاچاق زنان، مزاحمتهای خیابانی، کیف زنی  و زورگیری" از جمله خشونت هایی است که زنان در عرصه عمومی با آن موجه اند.در محیط کار نیز زنان با "آزار کلامی، جنسی و تجاوز" مواجه اند، و مهمترین خشونت خانگی علیه زنان نیز "همسر آزاری با حبس خانگی، زن کشی و واداری به تن فروشی" است.

به گزارش خبرگزاری مهر، جلوه جواهری ، فروغ عزیزی و ستاره هاشمی سه تن از پژوهشگران اجتماعی و فعالان حقوق زنان پس از یک سال فعالیت درباره بررسی وضعیت موجود خشونت علیه زنان در عرصه عمومی، نتایج پژوهش خود را در یک کارگاه آموزشی ارائه کردند.این پژوهش در چهار منطقه تهران انجام شده و گروه پژوهشگران پس از شناسایی بسترهای و علل بروز خشونت علیه زنان، با برگزاری کلاسهایی برای زنان کوشیده اند تا آنها را با علل این خشونت ها و راهکارهای مقابله با آن آشنا کنند.

خشونت علیه زنان در سه سطح: خانه، محیط کار، عرصه عمومی

جلوه جواهری درباره این پژوهش گفت: "هدف از این اقدامات توانمند سازی زنان برای جلوگیری از خشونت علیه زنان است که برای تحقیق در این زمینه روش مشارکت روستایی را به کار بردیم. این روش در یک محدوده زمانی کوتاه و با تاکید بر فرآیند صورت می گیرد و بیشتر در مناطق کم توسعه استفاده می شود."

او با اشاره به اینکه " در جریان این پژوهش متوجه شدیم که در منطقه 15 کولی ها و در منطقه 12 مهاجران افغان زیاد هستند که ارتباط با آنها کار سختی بود" گفت که خشونت علیه زنان را در سه سطح خشونت در سطح اجتماعی، خشونت در محیط کار و خشونت در عرصه خانوادگی در این مناطق مورد بررسی قرار گرفت و "از خود زنان خواستیم که مصادیق خشونت در این سطوح را نام ببرند."

به گفته جلوه جواهری "در خصوص خشونت علیه زنان در عرصه اجتماعی دو موضوع قابل بحث است. نخست جرایم و آسیبهای اجتماعی مانند آدم ربایی، قتل، تجاوز، قاچاق زنان ، مزاحمتهای خیابانی ، کیف زنی  و زورگیری. در کنار این جرایم بسترهای نا امنی برای زنان نیز شناسایی شد. عدم روشنایی برخی معابر، خلوتی معابر، وجود پارکها با انبوه درخت، عدم وجود ایستگاه اتوبوس در نزدیکی مدارس دخترانه و تنگی خیابانها از جمله بسترهایی است که زنان از آنها به عنوان بسترهای ناامنی در این مناطق نام برده اند. در برخی مناطق مانند اوراقچی ها، پارکینگهای ماشینهای سنگین فضای مردانه به وجود آمده است و این مناطق برای زنان فضای بی دفاع شهری هستند."

این فعالان حقوق زنان درباره خشونت علیه زنان در محیط کار نیز گفت که در محیط کار "زنان با آزار کلامی، جنسی و تجاوز رو به رو هستند" و "اغلب محیط های کار برای زنان در زیرزمین ها، مراکز غیررسمی و خانگی است."

در این پژوهش "وضعیت خشونتهای خانوادگی علیه زنان" نیز مورد بررسی قرار گرفته است و به گفته جلوه جواهری نتایج پژوهش نشان می دهد که "مهمترین خشونت علیه زنان همسر آزاری است که با حبس خانگی، زن کشی و واداری به تن فروشی همراه است" و " پس از آن ازدواج های اجباری دختران در سنین پائین استگ.

جلوه جواهری با تاکید براینکه "کودک آزاری نیز از مصادیق خشونت علیه زنان است" گفته است که "در برخی کودک آزاریها شاهد آزار جنسی دختران در خانه هستیم."

این فعال حقوق زنان با تاکید براینکه "یکی از راهکارهای مقابله با خشونت علیه زنان کشاندن مردان به این کارگاه ها است"، گفت که "ساختار شهری تهران به گونه ای است که مکان های مشارکتی تا ساعت 5 باز هستند و در این ساعت مردان و زنان شاغل درگیر کار بوده و نمی توانند در جلسه حاضر شوند."

به گفته این فعال حقوق زنان "برای مقابله با خشونت علیه زنان" در ایران " قانون محکمی" وجود ندارد و "گاهی حتی مشکلات اینقدر بالا است که آموزش های حقوقی نیز جوابگو نیست" و "پلیس و شهرداری اقدامات موثری برای از بین بردن بسترهای وجود ناامنی انجان نداده اند."

اقدامات محلی برای کاهش خشونت علیه زنان

فروغ عزیزی یکی دیگر از پژوهشگران نیز به تشریح اقدامات مداخله ای و مشارکتی این گروه پرداخت و گفت: "در این روش باید جامعه محلی را درگیر کرد تا به نتیجه رسید. مشارکت در این روش زیربنا است و با ظرفیت سازی در جامعه محلی باید مشارکت را فعال تر کرد. برای مقابله با خشونت علیه زنان کارگاههای آموزشی تشکیل دادیم.با همکاری زنان بروشورهای آگاهسازی در زمینه خشونت خیابانی تهیه و توزیع شد. همچنین همایش اعتیاد با هدف کاهش خشونت و دوره های دفاع شخصی برگزار شد."

این پژوهشگر با اشاره به اینکه "برای توانمندی اقتصادی زنان اقدام به ترویج پرورش قارچ، تهیه سبزه و سمنو، ترشی و مربا و برپایی غرفه خود اشتغالی کردیم" گفت: "وجود بروکراسی در برخی سازمانها اجازه نداد در ایجاد برخی کانونها برای زنان به موفقیت برسیم. فعالیت اقتصادی زنان باعث می شود آنها دارای استقلال شده، از خانه بیرون بیایند و از افسردگی آنان کم شود، و ما تلاش کردیم زنان برای مقابله با خشونت خودشان راهکار بدهند."

 درس هایی از اقدامات محلی برای کاهش خشونت علیه زنان

ستاره هاشمی یکی دیگر از پژوهشگران نیز درباره چالش های این گروه پژوهشی در جریان توانمندسازی زنان و ایجاد کارگاه ها سخن گفت. ستاره هاشمی با اشاره به اینکه "در یکی از کارگاه ها زنان وجود دانشگاه در منطقه شان و روابط دختر و پسر در اطراف آنجا را خشونتی علیه خود می دانستند و یا در کارگاهی دیگر زن ایرانی حاضر نمی شد در کنار زن افغان بنشیند"، گفت: "در این خصوص نابرابری میان درونی ها مطرح می شود که سن بالا و پائین، ایرانی و افغانی، با سواد و بی سواد از جمله این نابرابری ها از نگاه زنان بود."

به گفته ستاره هاشمی "زنان بیشتر از آزارهای کلامی به خصوص در محیط خانواده گلایه دارند و می گویند باید و نبایدها، فحاشی و .. برای آنها سخت تر از آزار جسمی است."