باشگاه هچو (Hecho Club Social)، جام جهانی بی خانمان های آرژانتین

Hecho Club Social, Argentina’s Homeless World Cup

Maria Mansilla

باشگاه هچو (Hecho Club Social)، جام جهانی بی خانمان های آرژانتین

هوای بوینس آیرس، پایتخت آرژانتین، در روز آغاز جام جهانی، پنج شنبه 12 ژوئن، چنین پیش بینی شده بود: «طوفان و رعد و برق. باد. احتمال صد در صدی بارش سنگین باران. وزش باد با سرعتی بین 25 تا 40 کیلومتر در ساعت»

اما هیچ طوفان و آب و هوای نامساعدی نمی تواند سد راه «رافا سانچز» (Rafa Sánchez) و هم تیمی هایش در راه رسیدن به جایی در این دنیا شود که تنها متعلق به آن هاست: تکه زمینی کوچک در کنار بزرگراهی در باراکاس (Barracas)، یکی از قدیمی ترین محله های بوینس آیرس. این منطقه که روزگاری پر از دباغ خانه و کارخانه بوده، همچنان رنگ و رویی خاکستری دارد و خانه هایی یک طبقه و کپرهای بسیاری در آن به چشم می خورد. تلویزیون LED که شهردار قولش را داده بود هرگز به مرکز ورزشی دون پپه (Don Pepe) نرسید. این مرکز با توسل به لطایف الحیل و همچنین انعام های به موقع و تقاضاهای گاه و بیگاه یک تلویزیون قدیمی سیاه و بزرگ در آنجا نصب کرده که هدیۀ یکی از همسایه هاست. مردم آنجا جمع شدند تا مراسم افتتاحیۀ جام جهانی 2014 را ببینند و به کارکنان هم برای اولین بازی آرژانتین برابر بوسنی در 15 ژوئن آماده باش بودند. طبق پیش بینی قرار بود هوای آن روز آفتابی باشد.  

مردم باراکاس جمع شدند تا جام جهانی را ببینند، اما جمعی در بیرون  برای نبرد دیگری آماده می شدند: جام جهانی بی خانمان ها. این مسابقات 10 سال پیش و در واکنش به بحران اقتصادی سال 2001 آرژانتین شکل گرفت و بانی آن نهادی غیر دولتی به نام Hecho en Bs As است: عضوی از شبکۀ بین المللی روزنامه های خیابانی که هدفش بهره گیری از محبوبیت ورزش و قدرتش در متحد کردن مردم برای دسترسی طبقات پایین به آموزش و بهداشت است. اخبار این جام، شامل اطلاعاتی دربارۀ بازی ها و بازیکنان و همچنین زندگی آن ها، در روزنامه ای منتشر می شود و به دست بی خانمان ها در گوشه و کنار بوینس آیرس فروخته می شود. این یعنی فراهم آمدن شغلی حیاتی برای بسیاری که پیش از این بیکار بوده اند. امروز این بازی ها میزبان بازیکنانی بی خانمان از 70 کشور است که هر سال در نقطه ای از دنیا گرد هم می آیند.

بازیکنان باشگاه هچو، یا تیم بی خانمان های آرژانیتن، همان لباس سنتی سفید و آبی را به تن دارند. همه از مرد و زن و کودک اینجا حاضرند. بسیاری از آن ها را مشکلات بخش مسکن بی خانمان کرده، برخی مهاجر یا پناهنده اند و برخی دیگر قبلاً معتاد به مواد مخدر بوده اند و اغلبشان بیکارند. تیم سه نوبت در هفته در مرکز دون پپه تمرین می کند تا آمادۀ دوازدهمین دورۀ جام جهانی بی خانمان ها شود که امسال در شیلی برگزار می شود، رقابتی که هر سال بزرگتر می شود و الهام بخش جام های دیگری از این دست.

داستان «رافا»

«رافا سانچز» هرگز جایی نداشته که خانه اش باشد. اما همیشه یک جفت کفش فوتبال داشته. او حالا هم عضوی از باشگاه هچو است و هم هماهنگ کنندۀ کارگاهی آموزشی برای بازیکنان جوان فوتبال در این مرکز. او همچنین در آستانۀ دریافت مدرکی در عرصۀ تجارت ورزشی است. فوتبال در خون اوست؛ پدرش، یک کارگر پارچه بافی، هوادار پرشور فوتبال بود و «رافا» عشق او را به ارث برده است. «بازی زیبا»، چه موروثی چه اکتسابی، اکسیژن «رافا»ست. هرچه باشد اینجا سرزمین «مسی» و «مارادونا»ست.

نه ساله بود که همراه پدرش به کارخانه می رفت و در کنار او کار می کرد. در 12 سالگی بنایی یاد گرفت. اما در خانوادۀ او پسر خوبی بودن لزوماً به این معنا نبود که می تواند درسش را تمام کند. زندگی او پس از دوران کودکی هم به کوچ نشینی شبیه بود و از هتلی به هتل دیگر می رفت و هر کاری می کرد. تنها وقتی به عضویت یک تعاونی مسکن درآمد توانست صاحب چیزی شبیه خانه باشد. حالا در 25 سالگی می گوید بالاخره روی غلتک افتاده. او به یکی از جوانان تیم می گوید: «فوتبال یک زبان است. اگر انسان بهتری باشیم، بازیکن بهتری هم خواهیم شد.»

بسیاری از اعضای باشگاه هچو با «کارلوس توز» (Carlos Tevez)، قهرمانی آرژانتینی که از ترکیب امسال تیمش بیرون ماند، حس هم ذات پنداری دارند. آن ها مانند «توز» به طبقۀ کارگر تعلق دارند، زندگی سختی گذرانده و با نابرابری های خردکنندۀ اجتماعی مواجه بوده اند و از بسیاری شان شانس خوب زندگی کردن به راحتی گرفته شده است. «سرخیو راتمن»  (Sergio Rotman)، مدیر مرکز غیر دولتی هچو می گوید: «بسیاری از بازیکنان ما از گروه هایی آسیب پذیر به جمع ما پیوسته اند.»

چگونگی رشد و گسترش این جنبش و در عین حال فلسفه و رویکردهای متفاوت مناطق یا کشورهای شرکت کننده، آن هایی را که برای هماهنگی و اجرای تمریناتِ پیش از مسابقات به اینجا آمده اند شگفت زده کرده است. آقای راتمن می گوید: «ما قصد داریم بفهمیم هر کشور چرا و چگونه به این مسابقات می آید. ما به برد فکر نمی کنیم و خود این تجربه است که اهمیت دارد. شرکت و رقابت در چنین رویداد بزرگی اتفاقی خوب و حمل پرچم کشورمان برای ما افتخاری بزرگ است.»

او اضافه می کند که تلاش کرده از جام جهانی فیفا بهترین بهره را بگیرد و در عین حال از جنبه های منفی هیجانات و جار و جنجال های آن بپرهیزد. او می گوید: «آرژانتین برای همۀ رقبایش احترام قائل است و ما فکر می کنیم از هر تیمی باید ترسید. خب... این غیرطبیعی نیست. اما فراموش نکنید که آرژانیتن در فینال به برزیل رسید و ما آن ها را شکست دادیم!» بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات افکار عمومی (CEOP) از هر سه آرژانتینی یکی به قهرمانی آرژانتین باور دارد.

«رافا سانچز» حدس نمی زند، اما بازی ها را با جدیت و علاقۀ خاصی تماشا می کند و بر اساس درک خودش از بازی، از استراتژی تیم ها رمزگشایی می کند. او تقریباً چیزی از ایران، حریف آرژانتین در روز شنبه، نمی داند، اما می داند که این بازی در بلو هورزینته (Belo Horizonte) چقدر مهم است. او برای مربی ایران هم توصیه هایی دارد: «راز تیم آرژانتین در ضرباتی خاص است. مراقب باشید: ظرف چند ثانیه [آرژانتین] به خود می آید و ناگهان ورق به کلی برمی گردد.»

برخی از اعضای باشگاه هچو واقعاً استعداد فوتبال دارند و در دسته های پایین تر بازی کرده اند. اما چون بسیاری شان روزگاری دشوار را از سر گذرانده اند، به حمایت بیشتری نیاز دارند که معمولاً در باشگاه های سنتی فوتبال وجود ندارد. باشگاه های فوتبال در نهایت به کسب درآمد می اندیشند و بنابراین، به گفتۀ «راتمن»، بازیکنان را همواره به چشم ابزار می بینند و نه فرد: «به همین دلیل است که ما تلاش می کنیم بین کارمان و حسی از داشتن شغل ارتباط برقرار کنیم. تأکید ما بر این است که حضور در اینجا باید سکوی پرشی باشد به سوی تحصیلات کامل تر، شغل بهتر و سلامت و بهداشت بهتر». آن ها فوتبال را همچون «ابزاری بنیادی» برای [ارتقای سطح] زندگی به کار گرفته اند.

وقتی بحث به تیم «الخاندرو سابلا» (Alejandro Sabella) می رسد، «راتمن» از «رافائل خاویر ماسکرانو» (Rafael Javier Mascherano) تمجید می کند -«چون همیشه در پشت سر هست و همه چیز را می بیند و مراقب است». اما در مورد بازی طور دیگری فکر می کند. باشگاه هچو به چیزهای چون پذیرش [واقعیت] می اندیشید و اینکه در موقعیت های دشوار، شکست و پیروزی بخشی از زندگی است و افراد نباید به خشم آیند یا برنجند. «راتمن» می گوید: «آنچه می ماند این است که چطور شکل بازی تان را بهبود ببخشید.» به گفتۀ او «بازی تمام می شود، اما همۀ ما باید برای چیزهای بیشتری بجنگیم. و این راز موفقیت شماست.»