چرا کی روش حق داشت؟ تحلیل فنی بازی ایران و نیجریه

در بازی های مقدماتی، ایران بیش از هر تیم دیگری دروازه اش را بسته نگه داشت، در حالی که نیجریه کمتر از هر تیم دیگری گل به ثمر رسانده بود. بنابراین شاید چندان تعجبی نداشت که نبرد این دو تیم در کوریتیبا اولین تساوی و اولین بازی بدون گل جام باشد؛ بازی ای نسبتا بی طراوت با دفاعی مصمم از سوی ایران و حملات بی ثمر نیجریه پس از دقایق هیجان انگیز ابتدایی.

برای آن ها که طرفدار هیچ یک از دو تیم نبودند بازی چندان جذابیتی نداشت، اما تک امتیاز ارزشمند این بازی [برای ایران] خیلی سخت به دست آمد و «کارلوس کیروش» این تساوی را گواه درستی رویکردش خواهد گرفت.

نیجریه در هیچ یک از 9 بازی قبلی اش در جام جهانی پیروز نبوده و در تمام این بازی ها تنها 5 گل به ثمر رسانده است. مشکل نیجریه فقدان تیزهوشی و شامۀ قوی بود و برای ایران بسته نگه داشتن دروازه اش نه فقط در برابر آرژانتین با بازیکنانی خلاق که در برابر بوسنی هم دشوار خواهد بود. اگرچه ممکن است « زویزدان میسیموویچ» (Zvjezdan Misimovic) و «ایزت هایروویچ» (Izet Hajrovic) وظایف دفاعی شان را چنان که باید انجام ندهند، هر دو این توان را دارند که دفاع حریف را باز کنند، کاری که نیجریه از انجامش عاجز بود.

پیش از پایان نیمۀ اول معلوم بود که بازی به بن بست رسیده، اگرچه بازی طوری آغاز شد که به نظر می رسید زنجیرۀ بازی های پرگل این رقابت ها ادامه می یابد. 10 دقیقۀ اول بازی ایران آن قدر آشفته بود که به جای گذاشتن رکورد دفاعی اش در مرحلۀ مقدماتی عجیب به نظر می رسید. «علیرضا حقیقی»، دروازه بان ایران خوش شانس بود که «کارلوس ورا» (Carlos Vera)، داور بازی، دخالت «اوبی میکل» (Obi Mikel) را در ضربۀ کرنر زودهنگام «احمد موسا» خطا روی دورازه بان تشخیص داد –اگرچه تصاویر آهسته نشان داد که «حقیقی» با بازیکن خودی برخورد کرده.

اندکی بعد، «امانوئیل امنیکه»  (Emmanuel Emenike) بود که جلال حسینی را پشت سر گذاشت و سانتری زمینی را به جایی فرستاد که «موسا» منتظرش بود و درحالی که دفاع ایران توپ را نصفه و نیمه دفع کرده بود، «اوگنی اونازی» (Ogenyi Onazi) توپ را از بالای دروازه به بیرون کوبید. این همۀ اتفاقات ده دقیقۀ اول بود. «میکل» سه بار توپ را از میانۀ میدان به پشت سر «پژمان منتظری» و «جلال حسینی» فرستاد، حرکتی که در کنار همکاری خوب «ویکتور موزس» (Victor Moses) و «موسا» با «امنیکۀ» پرتحرک به نظر می رسید گل برتری را برای نیجریه به ارمغان بیاورد.

ایران رفته رفته روی پای خود ایستاد و استحکام دفاعی اش در مرحلۀ مقدماتی را بازیافت. چنانکه «روی هاجسون»، مربی انگلیس، بارها گفته، ساده ترین راه برای دفاع منطقه ای بازی کردن با دو رشته از 4 مدافع با فاصله ای نهایتا 10 تا 15 متری بین آن هاست. ایران هم همین کار را کرد، اما بسیار منظم. «خسرو حیدری» کاملا مراقب فضاها در سمت راست خط میانی بود؛ «جواد نکونام» فضای مقابل خط دفاعی چهار نفره را پوشش می داد و «آندرانیک تیموریان» در کنار او تنها در مواقع لازم جلو می رفت. «احسان حاج صفی» در چپ قرار بود بیش از سایر بازیکنان میانی نفوذ کند، اما بیشتر وقتش به مهار کردن «موسا»، خطرناک ترین بازیکن خط حملۀ نیجریه، گذشت.

شاید «استفان کشی»، مربی نیجریه که بازیکنی واقعا خلاق در اختیار نداشت، حالا افسوس بخورد که چرا «ساندی امبا» (Sunday Mba) را کنار گذاشته، بازیکنی که نقش آن بازیکن خلاق را در جام ملت های آفریقای سال گذشته بازی کرد. او پس از آنکه دیر به اردوی تمرینی پیش از جام جهانی رسید از تیم کنار گذاشته شد، اگرچه خودش می گفت مشکلات صدور ویزا موجب این تأخیر شده. نیجریه عجول بود و تصور درستی از بازی نداشت.

آنها بارها به دیوار سفید دفاعی دولایۀ ایران هجوم بردند و هر بار کمتر فضایی برای نفوذ یافتند و مقهور سختکوشی و سازماندهی هشت مدافع ایران شدند. وقتی تیمی تنها برای دفاع کردن به زمین می آید، وارد آوردن فشار لازم برای به اشتباه واداشتن آن ها بسیار دشوار خواهد شد. در این حالت شاید تنها یک حرکت عالی مانند سانتری دقیق به گل منجر شود. «شولا آمئوبی» (Shola Ameobi) که هفت دقیقه پس از شروع نیمۀ دوم به زمین آمد، به مرکز خط حمله رفت و «امنیکه» به چپ متمایل شد. اما او تنها یک بار با ضربۀ سری شیرجه ای از فشار «امیر حسین صادقی» گریخت. به نظر می رسید نیجریه توان یا میل لازم برای ورود به محوطۀ جریمۀ ایران را ندارد.

در دقیقۀ 69 «پیتر اودِم­وینیه» (Peter Odemwingie) به جای «عزیز» (Aziz) به میدان آمد و سیستم بازی نیجریه از 3-3-4 به 1-3-2-4 تغییر یافت. ورود او خلاقیتی را که نیجریه سخت محتاجش بود تا حد زیادی به بازی تیم تزریق کرد. او در صحنه ای توپ را با سینه مهار کرد اما آن را با ضربه ای سنگین به بالای دروازه فرستاد، اگرچه داور به اشتباه خطای هند او را گرفت و بازی را متوقف کرد. این از آن لحظات کمیابی بود که نیجریه نمایش باکیفیتی داشت. معمولا بعد از چنین بازی هایی این پرسش مطرح می شود که چرا تیم بهتر زمین بیشتر حمله نکرد، اما واقعیت این است که نیجریه سعی می کرد حمله کند، اما نمی توانست ایران را تسلیم کند.

در فاز حمله ایران تقریباً هیچ نکرد. تنها موقعیت واقعی آن ها کرنری بود که «اشکان دژاگه» در نیمۀ اول روی دورازه فرستاد و ضربۀ سر «رضا قوچان نژاد» به جایی رفت که «وینستن انیه آما» (Vincent Enyeama) حضور داشت و او را به واکنشی عالی واداشت.

در واقع قصد ایرانی ها در این بازی گل زدن نبود: نقشۀ آن ها به تمامی بر گل نخوردن استوار بود و «کیروش»، همان طور که در روزهای کمک مربی گری اش در منچستر یونایتد نشان داده بود، استاد چنین بازی هایی است و اتفاقی نبود که یونایتد در دوران حضور او کمتری بازی ای را به حریفانش در لیگ قهرمانان واگذار می کرد.

شاید «کشی» می توانست مدافعانش را بیشتر به جلو فرابخواند و از کناره های دفاع ایران حملات بیشتری را تدارک ببیند، اما روی آوردن به بازی محتاطانه در اولین بازی چنین تورنمنتی هم قابل درک است. این تساوی برای نیجریه ناامیدکننده بود اما شکست می توانست فاجعه بار باشد و امیدها را برای صعود به مرحلۀ بعد نقش بر آب کند. آن ها حالا باید بر شکست دادن بوسنی در بازی بعد تمرکز کنند، بازی ای که شکلش ممکن است بیشتر به سود نیجریه باشد: تیم «کشی» وقتی بر اثر فشار حریف عقب می نشیند مؤثرتر بازی می کند و این توان را دارد که در ضدحمله به حریف ضربه بزند.

بر اساس آمار وب سایت  whoscored.com ایران تنها 30 درصد مالکیت توپ را در اختیار داشت. این نشان دهندۀ بازی منظم آن ها بود، چرا که بازی بدون توپ بیش از هر چیز آزمونی ذهنی است. «نکونام» در جلوی خط دفاع چهارنفره موفق بود، «جلال حسینی» روی هوا عالی بود و «پولادی»، بعد از نمایش نسبتا ناشیانه اش در 10 دقیقۀ ابتدایی، به خوبی تهدید «موسا» را خنثی و بعدتر با دو مداخلۀ به موقع «آمئوبی» را هم ناکام کرد. کسب یک امتیاز و ناامید کردن نیجریه، مقدمه ای خوب برای آزمونی دشوارتر برابر آرژانتین است و خبر خوب این که اگر نیجریه نتواند بوسنی را شکست دهد، ایران با شانس صعود به استقبال بازی آخرش در این گروه خواهد رفت.