فرزانه فصیحی حذف شد، ولی ایران را به نقطه صفر رساند

فرزانه فصیحی، دختر باد ایران، بدون حمایت‌هایی از سوی وزارت ورزش، فدراسیون دوومیدانی و کمیته ملی المپیک به توکیو رفت و پس از ۵۷ سال، ورزش ایران را در بخش دوومیدانی زنان المپیک، به سهمیه رساند.

او در شرایطی کاملا نابرابر با ورزشکاران زن دیگری که بدون حجاب اجباری مسافت را می‌دویدند مبارزه کرد و در مرحله گروهی حذف شد.  

صداوسیمای حکومتی ایران از پخش مستقیم یا با تاخیر رقابت فرزانه فصیحی، به دلیل بی‌حجاب بودن رقیبانش خودداری کرد.

***

۵۷ سال پس از آن‌که «سیمین صفامهر» به عنوان نخستین دونده ۱۰۰ متر در تاریخ ورزش زنان ایران، در المپیک ۱۹۶۴ توکیو شرکت کرد، این بار «فرزانه فصیحی» دختر دونده نابغه ایران که ماه‌هاست بدون حمایت فدراسیون دوومیدانی و با هزینه شخصی تمرین می‌کند، بار دیگر به عنوان نماینده ایران به المپیک و این بار هم به توکیو رفت.

فرزانه فصیحی ۲۸ ساله است؛ در کارنامه‌اش می‌توان مدال نقره در بخش تیمی رشته دو ۴ در ۴۰۰ متر امدادی داخل سالن آسیا در سال  ۲۰۱۶ و همچنین برنده مدال برنز رشته دو ۶۰ متر مسابقات قهرمانی دو و میدانی داخل سالن آسیا در سال ۲۰۱۸ را دید. خانم فصیحی همچنین مقام قهرمانی رقابت دو ۶۰متر بین‌المللی صربستان را هم در کارنامه دارد.

در صربستان که رقابت می‌کرد، برایش یک لقب تعریف کردند؛ گزارشگر فریاد زده بود: «او می‌دود، می‌دود، اما چرا شبیه به جگوار؟»

از فرزانه فصیحی، یک جمله شهیر به یاد مانده است: «وام ازدواجم را خرج سفر به صربستان کردم.»

زندگی خود ساخته

فرزانه متولد دی‌ماه سال ۱۳۷۱ است. ورزش را با ژیمناستیک آغاز کرد و تا مرز دعوت شدن به اردوهای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان ایران هم پیش رفت. اما خودش گفته بود که یک اتفاق مسیر زندگی‌اش را تغییر داد: «در مدرسه مسابقه دو سرعت برگزار می‌کردند. خیلی اتفاقی و فقط برای تفریح اسم نوشتم. اما بعد از اولین دور فهمیدم که خیلی خوب می‌دوم. مسابقات مدرسه که تمام شد فهمیدم به این ورزش علاقه دارم.»

سال ۱۳۹۵ در گفت‌وگو با روزنامه «همشهری» از اولین دویدنش یاد کرد. از لحظه‌ای که به معلم ورزش مدرسه می‌گوید: «خب حالا باید چکار کنم؟ من تا حالا ندویدم.»

معلمش با لبخند گفته بود: «لازم نیست کار خاصی انجام دهی. فقط سوت را که زدم، مثل پر بدو.» بعد دویده بود. وقتی از خط رد شد، معلم ورزش فریاد زده بود که «رکورد استان اصفهان را شکستی دختر.»

همان زمان، یعنی در آخرین سال دوران دبیرستان به دویدن علاقه‌مند شد، اما از سال ۱۳۹۰ به‌صورت رسمی دویدن حرفه‌ای را آغاز کرد. هشت سال پیش در باشگاه‌ نام‌نویسی کرد و تازه فهمید که دوومیدانی حتی از ژیمناستیک هم رشته‌ دشوارتری برایش خواهد بود: «وزنه‌هایی که برای عضلات پا و بازوها استفاده می‌کردیم قابل‌مقایسه با ژیمناستیک نبود. دیگر دو را به چشم یک چالش جدید می‌دیدم.»

از سال ۱۳۹۴ به عضویت تیم ملی درآمد. بعد مدال‌هایش را یکی‌یکی به گردن آویخت. قهرمانی کشور، مدال نقرهٔ بخش تیمی رشته دوی ۴ در ۴۰۰ متر امدادی آسیا، مدال برنز ۶۰ متر قهرمانی آسیا و نامزد شدن برای حضور در رقابت‌های انتخابی دوومیدانی جهان.

اما یک اتفاق ساده زندگی‌اش را تغییر داد. سال ۱۳۹۷ وقتی برای مسابقات «انتخابی» بازی‌های آسیایی جاکارتا دعوت نشد، پستی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «به خداحافظی با ورزش حرفه‌ای و پیست‌های دوومیدانی فکر می‌کنم. با نگاهی که نومیدانه به مدال‌هایم خیره شده است.»

درخواست فدراسیون دوومیدانی برای ابطال نتایج فرزانه

فرزانه فصیحی، دختری که آن زمان فقط ۲۶ سال سن داشت را به «مسابقات انتخابی» بازی‌های آسیایی دعوت نکردند؛ یعنی حتی حاضر نشدند که او را روی پیست در رقابت با سایر دونده‌ها ببینند. کسی که دو مدال آسیایی داشت و بیش از ده مدال استانی و کشوری.

فرزانه اما بعد از تصمیم به خداحافظی، چند ماهی را به‌تنهایی تمرین کرد. فقط همسرش کنارش بود و بس. بعد تصمیم گرفت وقتی او را حتی به اردوهای انتخابی هم دعوت نمی‌کنند، شخصا برای مسابقات بین‌المللی اقدام کند.

فدراسیون دوومیدانی اما نه‌تنها فرزانه را همراهی نمی‌کرد که حتی وقتی متوجه می‌شد فرزانه قصد دویدن در مسابقات برون‌مرزی را دارد، مقاومت می‌کرد. بحث در مورد چرایی مخالفت فدراسیون دوومیدانی به معاونت‌های وزارت ورزش هم رسیده بود. تا این‌که یک ادله حکومتی‌پسند رو کرده بودند: «اگر در خارج از کشور بدون حجاب دوید چه؟ پای ما می‌نویسند. کسی نمی‌گوید شخصا اقدام کرده بود.»

این جمله را چه کسی گفت؟ «ایرج عرب» مدیرعامل سابق باشگاه پرسپولیس، عضو هیات مدیره سابق باشگاه پرسپولیس، معاون و بعد سرپرست پیشین اداره کل حراست وزارت ورزش و جوانان و سرپرست کنونی فدراسیون دوومیدانی ایران.

فرزانه فصیحی بارها برای شرکت در تورنمنت‌های بین‌المللی با مانع فدراسیون فوتبال ایران مواجه شد، اما سرانجام موفق شد به‌صورت شخصی اجازه ورود به تورنمنت جهانی صربستان را اخذ کند. فرزانه پس از یک سال دوری از پیست دوباره دوید و با رکورد خیره‌کننده ۷.۲۹ ثانیه نه‌تنها قهرمان شد، نه‌تنها رکورد ایران را شکست که به‌صورت مستقیم جواز حضور در رقابت‌های جهانی را هم به دست آورد.

بلافاصله پس از قهرمانی‌اش ایرج عرب به‌عنوان سرپرست فدراسیون دوومیدانی در ۲ ایمیل پیاپی به فدراسیون جهانی دوومیدانی و فدراسیون دوومیدانی صربستان، خواهان ابطال نتیجه، رکورد و قهرمانی فرزانه فصیحی شد. ایرج عرب، تبلور واقعی معنای مدیریت امنیتی در ورزش ایران است.

طرف صربستانی در یک ایمیل پاسخ داده بود: «دلیل این حساسیت خود را به‌صورت روشن به ما اعلام کنید.» سرپرست فدراسیون دوومیدانی ایران ۲۱ بهمن‌ماه در گفت‌وگو با ایسنا پذیرفت که ادبیات نامه آن‌ها خطاب به فدراسیون صربستان «بچگانه» بوده است.

ثبت در تاریخ

حالا تاریخ برای او ثبت شده است. فرزانه فصیحی، هرچند به مرحله پایانی رقابت‌های المپیک نرسید، اما به عنوان زنی که موفق شد پس از ۵۷ سال ورزش دوومیدانی ایران را بدون حمایت‌های فدراسیون، کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش، به نقطه اول برساند، نامش در تاریخ ورزش ایران ثبت خواهد شد.

او امروز (جمعه) در رقابت‌های المپیک توکیو ابتدا در مرحله پیش مقدماتی رکورد ۱۱.۷۶ ثانیه را ثبت کرد و به عنوان نفر اول گروه دوم به مرحله مقدماتی رسید.

سپس از ساعت ۸ صبح، در گروه سوم مرحله مقدماتی دوی ۱۰۰ متر زنان به رقابت با ۷ دونده دیگر وارد رقابت‌ شد.

آن‌چه در مورد رکوردهای فرزانه فصیحی باید به یاد سپرد این است که فرزانه اگر مجبور و محکوم به استفاده از البسه پوشیده و حجاب اجباری نبود، قطعا می‌توانست رکوردی بهتر از این را ثبت کند.

فرزانه فصیحی از طریق سهمیه «یونیورسالیتی» به بازی‌های المپیک توکیو وارد شد بود.

یونیورسالیتی همان «وایلد کارت» یا «سهمیه اهدایی» است که در ادوار گذشته توسط کمیته بین‌المللی المپیک به ورزشکاران اهدا می‌شد. کمیته بین‌المللی المپیک از این سهمیه برای توسعه بیشتر در رشته‌های ورزشی مانند دوومیدانی در کشورهای درحال توسعه استفاده می‌کند.