«یوزف گوبلس» وزیر پروپاگاند رژیم نازی اعتقاد داشت که دروغ هر چقدر بزرگتر باشد باورکردنیتر است. دروغ، نفرت پراکنی و شستشوی مغزی هواداران ارکان اصلی حزب نازی در دهه بیست میلادی و حکومت نازی از سال ۱۹۳۳ تا زمان سقوط آن در سال ۱۹۴۵ بودند. نازیها با استفاده از تکنولوژی مدرن و پیشرفتهترین ابزار هنری و تبلیغات در آن زمان، از جمله رادیو، پوستر و فیلم توانستند از حزبی کوچک و افراطی به بزرگترین حزب آلمان تبدیل شوند و حکومت را در دست بگیرند. «ایرانوایر» در بخش دیگری از پروژه سرداری که با همکاری موزه هولوکاست آمریکا منتشر میشود، به نقش تبلیغات در به قدرت رسیدن هیتلر و رژیم او و کشتار میلیونها انسان از جمله شش میلیون یهودی میپردازد.
***
نازیها از پروپاگاندا برای جلب حمایت میلیونها آلمانی در دوران دموکراسی و بعداً در دیکتاتوری و همچنین برای تسهیل سرکوب و جنگ و در نهایت، نسلکشی استفاده کردند. کلیشهها و تصاویری که نازیها در پروپاگاندای خود بهکار گرفتند، نمونههای شناخته شدهای بودند و مخاطبان با آنها بیگانه نبودند.
نکات کلیدی
۱- نازیها پروپاگاندیستهای ماهری بودند که از تکنیکهای تبلیغاتیِ پیشرفته و فناوری روز برای تبلیغ و ترویج پیامهای خود استفاده میکردند.
۲- «آدولف هیتلر» زمانی که به قدرت رسید، «وزارت روشنگری مردم و پروپاگاندا» را تأسیس کرد که هدف از آن شکل دادن به افکار عمومی و رفتار مردم آلمان بود.
۳- پروپاگاندای نازیها نقش مهمی در سرکوب و در نهایت، نابودی یهودیان اروپا ایفا کرد و نفرت از یهودیان و بیتفاوتی نسبت به سرنوشت آنها را ترویج و تشویق کرد.
در سال ۱۹۲۴، «آدولف هیتلر» پروپاگاندا را اینگونه تعریف میکند:
«وظیفهی [پروپاگاندا] این نيست كه پژوهشی بیطرفانه از حقیقت بهدست دهد، حتی اگر به نفع دشمن تمام شود، و بعد هم آن را با همان صداقتِ دانشگاهی در اختیار مردم بگذارد؛ وظیفهی پروپاگاندا خدمت به حق و حقوق خودِ ما است؛ خدمتی همیشگی و قاطعانه»
تبلیغ پیامهای نازیها در سطح جامعه
پروپاگاندای ضد یهود نازیها
غالباً تصویری که از یهودیان در پروپاگاندای نازیها ارائه میشود، تصویر توطئهگری است که به دنبال جنگ است. در این نمونه، کلیشهای از یهودی را میبینید که در پشت صحنه در حال دسیسه است تا متفقین را که با پرچمهای بریتانیا و آمریکا و شوروی به نمایش گذاشته شدهاند، تحت تأثیر و کنترل خود درآورد. در شرحِ تصویر آمده است: «پشت نیروهای دشمن: یهودی». حوالی سال ۱۹۴۲
منبع: «هلموت اِشویگه»، موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده آمریکا
پس از آنکه نازیها در سال ۱۹۳۳ قدرت را بهدست گرفتند، «هیتلر» فرمان تأسیس «وزارت روشنگری مردم و پروپاگاندا رایش» را تحت رهبری «یوزف گوبلس» صادر کرد. این وزارتخانه میبایست با استفاده از هنر، موسیقی، تئاتر، فیلم، کتاب، رادیو، مطالب آموزشی و رسانهها، اطمینان حاصل میکرد که پیام نازیها با موفقیت در سطح جامعه پخش شود.
پروپاگاندای نازیها مخاطبان مختلفی را هدف میگرفت. به آلمانها یادآوری میکرد که نبرد علیه دشمنان خارجی و اقدامات خرابکارانه یهودیان در جریان است. کارزارهای پروپاگاندا که در برهههای تاریخی از جمله پیش از تصویب برخی قوانین یا اجرای برخی فرامین حکومتی علیه یهودیان، موظف به ایجاد فضایی از بیتوجهی و اغماض نسبت به سرکوب یهودیان بودند؛ بهویژه در سال ۱۹۳۵ (پیش از تصویب «قوانین نورنبرگ» در ماه سپتامبر) و در سال ۱۹۳۸ (قبل از اجرای یک رشته قوانین اقتصادی یهودستیز که در پی رخدادهای موسوم به «شب شیشههای شکسته به تصویب رسیدند). پروپاگاندای نازیها همچنین انفعال و پذیرش این تدابیر قریبالوقوع علیه یهودیان را ترویج و تشویق میکرد و آنها را نمونهای از فعالیتهای مستمر دولت برای «بازگرداندن نظم» به کشور معرفی میکرد.
تبعیض علیه شهروندان آلمانیتبار در کشورهای اروپای شرقی، چه تبعیض واقعی و چه آنچه تصورش میرفت، ، از موضوعات مورد توجه دستگاه پروپاگاندا نازیها بود. آلمان، در پیامد جنگ جهانی اول، مجبور شده بود، بخشیهایی از خاک خود را به چکسلواکی و لهستان واگذار کند و نازیها به دنبال این بودند که حس وفاداری سیاسی به سرزمین مادری، و به گفته خودشان، آگاهی نژادی را در میان شهروندان آلمانیتباران این کشورها ترغیب کنند. آنها همچنین از خلل پروپاگانداهای خود میکوشیدند دولتهای خارجی، از جمله قدرتهای بزرگ اروپایی را گمراه کنند و به آنها بقبولانند که درخواستهای آلمان نازی برای الحاق این سرزمینها و دریافت امتیازات قابل درک و منصفانه است.
پس از آنکه آلمان به اتحاد جماهیر شوروی اعلان جنگ داد، پروپاگاندای نازیها نه تنها شهروندان غیرنظامی را هدف گرفت؛ بلکه بر سربازان و نیروهای پلیس و شهروندان غیر آلمانی سایر مناطق تحت اشغال نیز متمرکز شد و کوشید کمونیسمِ شوروی را به یهودیان اروپا ربط دهد، و آلمان را تنها مدافع فرهنگ «غربی» در برابر «خطر بلشویک-یهودی» معرفی کند، و تصویرِ آخرالزمانی از آنچه ممکن است با پیروزی شوروی در جنگ رخ دهد، به نمایش بگذارد. نازیها بهویژه پس از شکست فاجعهبارشان در «استالینگراد» در فوریه سال ۱۹۴۳ به این شگرد روی آوردند. آنها، با استفاده از ایندست روشهای تبلیغاتی، آلمانیهای نازی و غیر نازی وهمچنین افراد محلی را که برای نازیها کار میکردند، وا داشتند تا آخرین نفسها به جنگ ادامه دهند.
نقش فیلم
پوستر تبلیغاتی فیلم ضد یهود «Der ewige Jude»
پوستر تبلیغاتی فیلم ضد یهود «Der ewige Jude» («یهودی ابدی»)، به کارگردانی «فریتز هیپلر». آلمان ۱۹۴۰
منبع: موزه تاریخ آلمان، موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده آمریکا
فیلمها، بهویژه، نقش مهمی در ترویج یهودستیزی نژادی، تبلیغ برتری قدرت نظامی آلمان، و آنچه ایدئولوژی نازی تحت عنوان شرارتِ ذاتیِ دشمنان تعریف کرده بود، ایفا کردند. فیلمهای نازیها یهودیان را موجوداتی «مادونِ انسان» معرفی میکردند که در جامعه آریایی رخنه کردهاند. برای نمونه، «فریتز هیپلر» در فیلم «یهودی ابدی» (۱۹۴۰)، یهودیان را چون انگلهای فرهنگی سرگردان بهتصویر کشید که فقط به دنبال ارضای نیازهای جنسی و کسب ثروت هستند. در «پیروزی اراده»، به کارگردانی «لنی ریفنشتال» (۱۹۳۵)، «هیتلر» و جنبش «ناسیونال سوسیالیست» مورد تجلیل و تکریم قرار گرفت. «ریفنشتال» در سال ۱۹۳۸ فیلم «المپیا» را در دو قسمت و با عناوین «جشن ملل» و «جشن زیبایی» ساخت، و موفقیتهای رژیم نازی در بازیهای المپیک سال ۱۹۳۶ را که در برلین برگزار شد، به تصویر کشید و کوشید غرور ملی مردم آلمان را ترغیب و تهییج کند.
نقش روزنامهها
روزنامهها در آلمان، بهویژه روزنامه «Der Stürmer» («مهاجم»)، با انتشار کاریکاتور کوشیدند نگرش یهودستیزی را در این کشور تبلیغ و ترویج کنند. پس از آنکه آلمان در سپتامبر ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد و جنگ جهانی دوم آغاز شد، رژیم نازی با استفاده از دستگاه پروپاگاندای خود کوشید به شهروندان و سربازان آلمانی بقبولاند که یهودیها نه تنها در حد انسان نیستند بلکه دشمنان خطرناک جمهوری رایش آلمان نیز محسوب میشوند. آنها به دنبال این بودند که حمایت یا دستکم رضایت ضمنی مردم را جلب کنند و اینگونه سیاستهای خود را با هدف اخراج همیشگی یهودیان از مناطق تحت اشغال آلمان به اجرا بگذارند.
روزنامه یهود ستیز «مهاجم» که در فضای آزاد به نمایش گذاشته شده است
یک زوج آلمانی در حال خواندن روزنامه یهود ستیز «مهاجم» است که در فضای آزاد در دسترس همگان قرار گرفته است. آلمان، ۱۹۳۵.
منبع: «مؤسسه مطالعات جنگ، هولوکاست و نسلکشی» در هلند
مخفی کردن جنایات و قتلعامها
در دورانی که «راه حل نهایی»، یعنی قتلعام یهودیان اروپایی، در جریان بود، مقامات «اساس» در اردوگاههای مرگ، قربانیان «هولوکاست» را به سکوت واداشتند تا اخراج و انتقال یهودیان از آلمان و سایر مناطق تحت اشغال در اروپا، تا آنجا که ممکن است بیدردسر صورت بگیرد. مقامات اردوگاههای مرگ و کار اجباری زندانیان را که بسیاری از آنها اندکی بعد در اتاقهای گاز جان باختند، مجبور کردند کارت پستالهایی را به محل سکونتشان بفرستند و بنویسند که با آنها خوب رفتار میشود و در شرایط خوبی زندگی میکنند. به این ترتیب، مقامات اردوگاهها از شگردهای پروپاگاندا برای مخفی کردن جنایات و کشتارهای جمعی استفاده کردند.
در ماه ژوئن سال ۱۹۴۴، پلیس امنیت آلمان به تیمی از کمیته بینالمللی صلیب سرخ اجازه داد تا اردوگاه و گتوی «ترزینشتات»، واقع در منطقهی اشغالی «بوهم» و «موراویا» (در جمهوری چک امروز) را بازرسی کند. مقامات «اساس» و پلیس آلمان «ترزینشتات» را در ماه نوامبر سال ۱۹۴۱، برای استفادهی تبلیغاتی و مصرف داخلی، راهاندازی کرده بودند. آنها از این اردوگاه برای قانع کردن شهروندانی که از تبعید یهودیان آلمانی و اتریشی سالخوردگانی که بعضاً سربازان سابق و جانبازان جنگ بودند، یا هنرمندان و موسیقیدانان معروف محلی بودند، آنهم برای «کار در شرق»، متحیر و شگفتزده بودند، استفاده میکردند. در جریان آمادهسازی بازدید سال ۱۹۴۴، برنامهای تحت عنوان «زیباسازی» گتو به اجرا گذاشته شد. پس از بازدید، مقامات «اساس» زندانیان را بهکار گرفتند و فیلمی از زندگی در گتو ساختند، با این هدف که نشان دهند که با «ساکنان» یهودی «ترزینشتات» خیرخواهانه رفتار میشود. هنگامی که فیلمبرداری تمام شد، مقامات اکثرِ «بازیگران» را به اردوگاه مرگ «آشویتس-بیرکناو» فرستادند.
«ترزینشتات»
در واکنش به نگرانیهای جهانی نسبت به جنایات نازیها، مقامات آلمان تصمیم گرفتند به کمیته بینالمللی صلیب سرخ اجازه دهند از گتو و اردوگاه «ترزینشتات» در چکسلواکی بازدید کند. نازیها تدابیر ویژهای را برای تظاهر به طبیعتی بودن شرایط زندگی در گتو در نظر میگیرند. در این ویدئو که بخشی از یک فیلم تبلیغاتی نازیها است و پس از بازدید مقامات صلیب سرخ از «ترزینشتات» تهیه شده، ارکستری در حال اجرای موسیقی دیده میشود.
منبع: آرشیو فدرال آلمان، آرشیو فیلم
بسیج مردم
رژیم نازی از پروپاگاندا به نحو مؤثری استفاده کرد تا شهروندان آلمانی را بسیج کرده و از حمایت و پشتیبانی آنها در دوران جنگ و تا آخرین روزهای حیات رژیم بهره ببرد. پروپاگاندای نازیها همچنین نقشِ کلیدی در بسیج نیروهایی داشت که در قتلعام یهودیان اروپایی و سایر قربانیان رژیم نازی دست داشتند. علاوه بر این، رژیم نازیها با اتکا به پروپاگاندا رضایت میلیونها تن دیگر را که تنها تماشاچی بودند، بهدست آورد و اینگونه سیاستهای نژادپرستانه خود را به اجرا گذاشت و سرکوب و قتلعام کرد.
نویسندگان: موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده آمریکا، واشنگتن.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر