۷۵ درصد معتادان دیپلم به بالا هستند

کارنامه تحصیلی و کاری او هیچ به فردی شباهت نداشت که به خاطر اعتیاد به مواد مخدر، جان خود را از دست داده باشد. «حمیدرضا»، دانشجوی ممتاز سال چهارم پزشکی، سال‌های متمادی برای قبولی در کنکور و ورود به یک دانشگاه خوب زحمت کشیده بود و خانواده و دوستان به او به چشم یک عضو درس‌خوان و هدفمند جامعه نگاه می‌کردند.

اما اضطراب درس و شب‌های امتحان، سرانجام به قیمت جان او تمام شد و میزان مواد مخدری که برای بیدار ماندن تا صبح برای درس خواندن مصرف می‌کرد، آن‌قدر زیاد شد تا حمیدرضا جان خود را بر اثر سکته قلبی از دست داد. 

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی «ستاد مبارزه با موادمخدر» ایران، ۷۵ درصد معتادان دارای تحصيلات ديپلم به بالا هستند.

 بر پایه گزارش منتشرشده از «اداره کنترل مواد مخدر ملل متحد» در سال۲۰۱۳، امریکای شمالی در صدر جدول مصرف ماده مت‌آمفتامین (شیشه) قرار دارد و ۵۴ تن از کل ۸۸ تن مواد تولید شده در سال ۲۰۱۱، در این قاره به مصرف رسیده است. بنا براین گزارش، مکزیک که بزرگ‌ترین قاچاق‌چیان مواد مخدر در آن مشغول به فعالیت هستند، رتبه نخست استفاده از این مواد را دارد و پس از آن، ایالات متحده قرار گرفته است. چین و تایلند در مقام سوم و چهارم و ایران در جایگاه پنجم در این گزارش رده‌بندی شده‌اند. 

سردار «علی مویدی»، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ایران در روزهای پایانی سال 92،  در یک نشست خبری  از کشف 500 تن انواع مواد مخدر در سطح کشور خبر داد. بنا به گفته این مقام مسوول، این میزان کشفیات غیر از فعالیت‌ها و کشفیات مربوط به نیروهای اطلاعاتی و بسیج کشور است و نسبت به مدت مشابه، 15 درصد افزایش داشته است.

نتایج «طرح ملی شیوع شناسی مصرف مواد» نشان می‌دهد که  ترياك با ۵۵ درصد از دیگر رقبای خود در ایران پیشی گرفته است. پس از آن، ‌شيشه ۲۶ درصد، كراك افغانی يا هرويين فشرده ۱۶ درصد، هرويين ۱۰درصد، حشيش ۶.۴ درصد و قرص اكستازی ۳ درصد از مصرف مواد مخدر در کشور را تشکیل می‌دهند.

وضعیت تحصیلات مصرف کنندگان موادمخدر به ترتیب 37 درصد متوسطه، 21 درصد لیسانس و بالاتر، 15 درصد مقطع کاردانی، 11 درصد راهنمایی، 8 درصد ابتدایی و 5 درصد بی‌سواد است که نشان می‌دهد افراد تحصیل‌کرده جامعه در رتبه دوم مصرف کنندگان مواد مخدر قرار دارند و  گروه سنی زير 34 سال، بيش‌ترين تعداد معتادان را به خود اختصاص داده است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی ستاد مبارزه با موادمخدر ایران، ۷۵ درصد معتادان دارای تحصيلات ديپلم به بالا، ۶۳ درصد متاهل و ۵۳ درصد شاغل هستند. در اين بررسی‌ها‌، افرادی كه به موادمخدر سنتی و صنعتی اعتياد داشتند نیز مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

وزیر کشور چندی پیش آمار افراد مبتلا به اعتیاد را یک میلیون و ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر معتاد در کشور اعلام کرد . این در حالی است که وزارت بهداشت معتقد است در حدود 4 میلیون نفر معتاد در ایران زندگی می‌کنند که گروه جوانان بیش از هر گروه دیگری درگیر آن است.

شرایط جغرافیایی  و هم مرز بودن با کشورهایی چون افغانستان و پاکستان، جوان بودن کشور و هم‌چنین بی‌کاری و شریط نابه‌سامان اجتماعی را می‌توان ازعمده‌ترین دلایل فروانی مواد مخدر در ایران دانست.

مدیركل دفتر تحقيقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با هفته‌نامه «سلامت»، باورهای غلط و مصرف مواد بين گروه هم‌سالان و دوستان را دو عامل مهم در  گرايش نوجوانان و جوانان به اعتياد ‌دانسته است.

 «حمید صارمی» معتقد است: «باورهای غلط از یک سو و مصرف مواد بین گروه دوستان از سوی دیگر، هم‌چنین استقلال بيش از حد، از عوامل تاثيرگذار در گرايش به اعتياد اقشار تحصيل‌كرده به شمار می‌روند. وقتی فرد از خانواده خود دور می‌شود، نظارت‌های اجتماعی نيز بر رفتار او كاهش پيدا می‌كند، خودش را تنها می‌بيند و ممكن است رفتارهايی داشته باشد كه او را به سمت اعتياد سوق دهد. علاوه بر این، برخی اختلال‌های روانی، عصبانيت، پرخاشگری، اضطراب و استرس نيز می‌تواند عاملی برای گرايش افراد تحصيل‌كرده به اعتياد باشد. در حقيقت، زمانی كه فردی مهارت‌های اجتماعی لازم را ياد نگرفته باشد، ممكن است برای آرام‌‌كردن خود به داروهای مخدر يا مواد محرك رو بياورد.‌«

یک عضو هیأت علمی دانشگاه علوم تربیتی و روان‌شناسی درباره افزایش اعتیاد در میان افراد تحصیل‌کرده به «ایران‌وایر» گفت:«سازمان مبارزه با مواد مخدر هر چه قدر هم که اندیشمندانه و دقیق عمل کند، باید متوجه این مساله باشد که مافیای مواد مخدرهمیشه یک گام  جلوتر از آن‌ها حرکت خواهد کرد. در نتیجه، هرچه هم برای مبارزه با ورود مواد مخدر تدبیر به خرج دهند، نمی‌توانند از سوداگران سبقت بگیرند. بنابراین، بهترین راه‌کار برای مبارزه با مواد مخدر، چه صنعتی و چه غیرصنعتی، بالابردن سطح آگاهی مردم، به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان است.»

این استاد دانشگاه، بی‌توجهی به آموزش روش‌های کنترل خشم، عصبانیت، شادی، استرس و هم‌چنین چگونگی مقابله با شرایط دشوار زندگی را از عوامل گرایش انسان به مواد مخدر می‌داند.

بنا به گفته او، یکی از راه‌کارهای مافیای مواد مخدر که به طرز چشم‌گیری موفق عمل کرد، ورود مواد محرک صنعتی در دنیای جوانان بود:«قشر جوان بدون هیچ‌گونه دانش و آموزشی، تنها به صرف تخلیه هیجان‌های دوران جوانی، به مصرف مواد محرک روی آوردند و از آن‌جا که آموزشی که باید پیش از ورود مواد محرک به کشور داده می‌شد، مغفول مانده بود، افراد جوانی که بیش‌تر تحصیل‌کرده هم بودند، به سمت و سوی مواد محرکی که به مرور زمان جای خود را به مخدر دادند، کشیده شدند.»

براساس آخرین آمار اعلام شده از سوی پلیس و ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۹۲،  روزانه یک هزار و 369 کیلوگرم مواد مخدر در کشور کشف و هر ساعت به طور میانگین 27 پرونده در رابطه با معتادان خطرناک و قاچاق‌چیان در نیروی انتظامی تشکیل می‌شود. بنا بر این آمار،  روزانه حدود 11 معتاد به علت سوء مصرف مواد مخدر، جان خود را از دست می‌دهند.

«محمدیان» درباره راه‌های پیش‌گیری از اعتیاد می‌گوید: «ارایه آموزش لازم از همان سال‌های ابتدایی با توجه به شرایط زندگی، سن و دانش فرد توسط افراد کارشناس، هم‌چنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی مناسب برای دانش‌آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان، بهترین گام برای مبارزه با مواد مخدر است. برای شناخت اعتیاد و پیامدهای مصرف مواد مخدر، باید هم‌زمان با تکنولوژی روز گام برداشت در غیر این صورت، سازمان مبارزه با مواد مخدرهرچه تلاش کند، باز هم به نتیجه نخواهد رسید.»

 بر اساس ماده ۱۹  قانون مبارزه با مواد مخدر، افراد غيرمعتادی كه بنگ، چرس، گراس، ترياك، شيره، سوخته، تفاله ترياك و يا ديگر مواد مخدر يا روان‌گردان‌های صنعتی غيردارویی كه فهرست آن‌ها به تصويب مجلس شورای اسلامی رسیده باشد را مصرف کنند، به 20 تا 74 ضربه شلاق و يك تا پنج ميليون ريال جزای نقدی محکوم می‌شوند. بنا برهمین قانون، در صورت  مصرف هرویين، مرفين، كوكایين و ديگر مشتقات شيميايی مرفين و كوكایين و يا ليزرژيك اسيد دی ‌اتيل آميد (ال.اس.دي)، متيلن دی اكسی‌‌مت آمفتامين (ام.دی.ام.آ. يا اكستاسی)، گاما هيدروكسی بوتيريك اسيد (جی.اچ.بی)، فلونيترازپام، آمفتامين، مت آمفتامين (شيشه) و ديگر مواد مخدر يا روان‌گردان‌های صنعتی غيرداروی كه فهرست آن‌ها به تصويب مجلس شورای اسلامی رسیده است، به 50 تا 74 ضربه شلاق و 2 تا 10 ميليون ريال جزای نقدی محکوم خواهند شد.

حجت السلام «یوسف صانعی»، یکی از مراجع تقلید شیعه در ایران، در مورد مصرف مواد مخدر می‌گوید:«استعمال مواد مخدر از قبيل بنگ، حشيش، ترياك، هرویين، مُرفين و مارى جُوانا به هر قِسم، حرام است امّا آن چه سُكرآور (مست كننده) است مانند بنگ، به عنوان مسكر حرام و غير آن، به عنوان چيزى كه نزد عرف و عقلا ضرر زننده و مضر محسوب مى‌شود، حرام است. هم‌چنین استعمال ترياك، چه اعتیادآور باشد و چه نباشد، حرام و مفسده برانگيز است.»