گل می زنی یا ماری جوانا؟

نام ایران، هم اکنون در کنار پنج کشورنخست مصرف کننده مواد مخدر صنعتی در دنیا قرار گرفته است. برپایه گزارش‌های سازمان ملل نیز ایران به عنوان یکی از صادر کنندگان مواد مخدر صنعتی به جنوب شرق آسیا شناخته شده است.

یکی از مواد مخدر شایع در ایران شیشه است، این ماده در ایران بسیار آسان و با قیمتی پایین تولید می‌شود. شایان، جوان ۳۲ ساله ساکن مشهد است که ماده شیشه مصرف می‌کند.

 او در گفتگو با ایران وایر توضیح می‌دهد که به راحتی می‌تواند در خانه با دو بطری پپسی و وصل کردنشان به یکدیگر از طریق یک لوله و ترکیب با چند ماده اولیه ارزان که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند ماده مخدر شیشه را تولید کند.

دکتر محمدرضا یزدان نیاز، پزشک مشاور ساکن ایران در زمینه ترک اعتیاد مواد مخدربه ایران وایر می‌گوید: «هنگامی که تاثیر افدرین در درمان بیماری‌ها کشف شد، تولیدکننده ها، دارویی مشابه به عنوان "پسودوافدرین" ساختند که به معنای مجازی افدرین است. پسودوافدرین و افدرین، ماده‌ای است که تا مدت‌ها پیش به عنوان داروی چربی سوز شبیه آنتی هیستامین شناخته شده بود که برای باز کردن مخاط ریه بکار می‌رفت،‌‌ همان دارویی که گفته می‌شد ماردادونا از آن برای دوپینگ استفاده کرد.»

به گفته وی، این ماده تا سال ۱۳۸۸ در بیشتر دارو‌ها، قرص‌ها و شربت‌ها بکار می‌رفت، در هر قرص سی میلی گرم «پسودوافدرین» بود. این ماده از ترکیبات اولیه شیشه است. در طول سال‌های اخیر ماده مخدر شیشه در ایران با مخلوط کردن ید، فسفر و پسودوافدرین تولید شده است. قیمت شیشه ناگهان در سال ۱۳۸۳ به شدت بالارفت به طوری که قیمت یک بسته ۱۰۰ عددی قرص «پسودوافدرین» که پیش‌تر ۴ تا ۵ هزار تومان بود به ۲۰ هزار تومان رسید. در این میان دولت، عقب‌تر از سازندگان ماده مخدر شیشه و جامعه بسیار دیر متوجه شد که ماده اولیه ساخت شیشه‌‌ همان دارویی است که خودش ساخته و به داروخانه‌ها می‌فروشد.

این تجربه در مورد مواد مخدر دیگر هم صدق می‌کند. به گفته دکتر یزدان نیاز: «اگر بخواهیم پرونده ماده مخدر کراک c را بررسی کنیم می‌بایست بسیاری از مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر را به میز محاکمه بکشانیم. نام این ستاد را باید به نام مبارزه با رواج مواد مخدر تغییر داد. در بهمن ماه سال گذشته، یکی از نمایندگان مجلس در یک سخنرانی اعلام کرد که به دلیل کم کاری رییس ستاد مبارزه با مواد مخدر او را باید شلاق زد. پس از این رسوایی مفتضحانه رییس قبلی ستاد از سمت خود کناره گیری کرد. با این وجود ریاست جدید نیز از سواد لازم در این حوزه برخوردار نیست وبه نظر می‌رسد ستاد مبارزه با مواد مخدر همچون یک تصویر فتوشاپی است که فقط صورت آن را عوض کردند.»

محمدرضا، دانشجوی رشته شیمی است که از سه سال پیش در شهریار، آشپزخانه تولید ماده مخدر شیشه برپا کرده، در گفتگو با ایران وایر توضیح می‌دهد که ماده اولیه شیشه را از مرزهای بانه و سردشت به تهران وارد می‌کند. سرتاسر محوطه اطراف لابراتواریا آشپزخانه محل تولید شیشه وی، مجهز به دوربین‌های مدار بسته است و تمامی رفت و آمد‌ها در حومه ساختمان به شدت کنترل می‌شود. با محاسبه این دانشجو، قیمت یک کیلو «سودوافدرین» یک و نیم میلیون تومان است که با افزودن ید و فسفر به شیشه تبدیل شده و به قیمت سه میلیون تومان فروخته می‌شود. این سود سرشار باعث شده که بسیاری برای به دست آوردن این سود هنگفت، به سوی تولید شیشه روی بیاورند.

محمدرضا میگوید: «هم اکنون در تهران، یک گرم شیشه را ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان می‌فروشیم البته در یکی دو سال اخیر سود تولید و فروش شیشه کاهش چشمگیری داشته است به طوری که در سال ۱۳۸۰ یک گرم شیشه را تا ۱۳۰ هزار تومان می‌فروختیم اما حالا قیمت آن افت کرده است.»

وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر لابراتوارهای تولید شیشه در عراق و کردستان هم برپا شده‌اند می‌افزاید: «تولیدکنندگان، ماده شیشه را در‌‌ همان کشورمی سازند و به ایران وارد می‌کنند. البته در تهران و اطراف آن مثلا در کوچه باغ‌های شهریار هم لابراتوارهای تولید شیشه به صورت شبانه روز مشغول تولید هستند.»

در حال حاضر «دزومورفین» جانشین تازه‌ای است که برای ماده مخدر شیشه به وجود آمده و نام نام خیابانی آن در روسیه «کروکودیل» است. محمدرضا در این زمینه می‌گوید: «دزومورفین به اشتباه در ایران، هرویین فشرده یا کراک یا «مخدر سه دودی» نامیده می‌شود البته ماده اولیه ساخت «دزومورفین»، «کدئین» است.» این تولیدکننده ماده مخدر شیشه در شهریار توضیح می‌دهد که هم اکنون بیشتر سازندگان ماده شیشه به تولید «دزومورفین» روی آورده‌اند که هر کیلوی آن با ۵۰۰ تومان ساخته می‌شود.

با این وجود، تاکنون هیچ مرجع قانونی و پزشکی در مورد تداخل مصرف دارو‌ها یا برخی از مواد غذایی با ماده مخدر شیشه اطلاع رسانی نکرده است، اینکه خوردن «آنتی هستامین» و «پرومتازین» یا نوشیدن قهوه پس از مصرف شیشه، انسان را دچار توهم و جنون آنی می‌کند. عدم اطلاع رسانی کافی، موثر و کارآمد درمورد ماده مخدر شیشه، نه تنها باعث شده که مصرف این ماده بسیار خطرناک در سطح جامعه گسترش پیدا کند، بلکه پیامدهای ناشی از مصرف آن همراه با دیگر مواد خوراکی نیز ناشناخته باقی ماند.

دکتر نیاز می‌گوید: «بسیاری از متخصصان ترک اعتیاد در رسانه‌ها بار‌ها گفته‌اند که هنگام ترک شیشه، خوردن کافئین بسیار خوب است در حالی که نمی‌دانند مصرف شیشه، خوردن قهوه یا نوشابه انرژی زای حاوی کافئین، سبب ایجاد توهمی قوی شده و فرد را به سوی جنون آنی می‌برد.»

اما ترک کردن ماده مخدر شیشه به آسانی امکان پذیر نیست. مصطفی یکی از کسانی است که پس از چند سال مصرف ماده مخدر شیشه را ترک کرده است. وی در زمان مصرف شیشه، همیشه فردی را همراه خود می‌دیده که با او صحبت می‌کرده و از وی خواسته‌های عجیبی داشته است. او به یکی از دوستانش اشاره می‌کند که دو سال پیش در حیاط خانه پدریش خود را حلق آویز کرد. آن جوان ۲۵ ساله از جن‌هایی صحبت می‌کرد که او را طلسم کرده و هر روز شکنجه‌اش می‌کنند.

تعدادی از بیماران زن و مرد دکتر یزدان نیاز برای افزایش مدت زمان رابطه جنسی خود شیشه مصرف می‌کردند که پس از گذشت مدتی، مصرف این ماده برای هر دو نفر اعتیاد ایجاد می‌کرد.

به گفته وی، بیشتر این افراد از طبقه کم سواد جامعه هستند. البته او به مواردی از زنان با مدارک تحصیلی لیسانس به بالا اشاره می‌کند که برای همراهی با شریک جنسی خود مجبور به مصرف شیشه شده بودند. بسیاری از زنانی که در عقد موقت هستند و مجبورند برای ادامه زندگی در چنین رابطه‌ای بمانند یا زنان روسپی نیز برای بقای رابطه خود به مصرف شیشه روی می‌آورند.

در این میان، کمتر معتادی است که در ایران به مصرف یک ماده مخدر بسنده کند. معتادان در ایران تقریبا به صورت هم زمان، به شیشه، گل مصرف می‌کنند. به گفته دکتر یزدان نیاز: «جوانان زیر ۲۴ سالی که در ابتدای راه مصرف مواد مخدر هستند، بیشتر "مخدر گل" مصرف می‌کنند، نوعی ماری جوانای طبی که هفت برابر قوی‌تر از برگ ماری جوانا است.»

مهرداد، کار‌شناس یکی از مراکز ترک اعتیاد نیز در این زمینه معتقد است که «مخدر گل» ماری جوانا نیست. مخدر گل Medical marijuana است. مخدر گل‌‌ همان Medical cannabis آن ماری جوانایی که در امریکا آزاد شده، مخدر گل نیست.

 وی می‌افزاید: «این روز‌ها، کافی است در میدان ولی عصر یا هفت تیر قدم بزنید و به فروشگاه‌های لباس نگاهی بیاندازید. تصاویر و نقش و نگارهای برگ ماری جوانا را بر روی مانتو، تی شرت، کوله پشتی خواهید دید. متاسفانه، در ایران ۹۹ درصد از جوانان معتاد، به سوی ماری جوانای گل روی آورده‌اند درحالی که نمی‌دانند آنچه در دست دارند، آن ماری جوانایی نیست که در امریکا مصرف می‌شود این فقط یک تشابه اسمی است.»

یک مصرف کننده ماری جوانای گل، ابتدا تمایلی به مصرف ماده شیشه ندارد با این باور که شیشه ماده مطلوبی نیست اما پس از مصرف ماری جوانای گل، ناخواسته به مصرف شیشه هم گرایش پیدا می‌کند چرا که مصرف کننده ماری جوانای گل قادر نیست در مقابل مواد مخدر دیگر خویشتنداری داشته باشد.

به گفته دکتر یزدان نیاز یک بسته از مخدر گل که درصد توهم زایی بسیاری دارد، در تهران با ۵ هزار تومان به فروش می‌رسد در حالی که یک بسته ماری جوانا در امریکا بین ۶۰ تا ۳۶۰ دلار قیمت دارد.