حسن تامینی لیچائی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان ایران خبر داده که سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر انواع مشروبات الکل، در ایران مصرف می‌شود. بخش عمده ای از نیاز این بازار مصرف گسترده را قاچاق تامین می کند ولی تبدیل الکل های صنعتی ساخت داخل ایران به مشروبات قابل مصرف هم در سال های اخیر پر رونق بوده است.
این نماینده مجلس گفته تولیدکنندگان الکل در نامه‌ای به مجلس ایران توضیح داده اند بخش زیادی از تولیدات شان با تبدیل شدن به مشروبات الکلی در ایران، مصرف می‌شود.
علاوه بر این خبر، مرداد ماه امسال وزارت بهداشت ایران رسما اعلام کرده بود که اولین کلینک ترک الکل را راه اندازی کرده است. چنین خبرهایی با وجود سابقه طولانی دولت ایران در انکار مصرف بالای الکل در ایران قابل توجه بود. در درون جامعه ایران اما وضع به گونه ای دیگر بود و سال هاست که با به رسمیت شناخته شدن این پدیده، کوشش هایی برای حل پیامدهای منفی مصرف بیش از حد الکل در جریان است.
«الکلی های گمنام»؛ این عنوان جلسه ای است که از سال ها پیش در تهران برگزار می شود. «علی‌رضا» که روزگاری دایم‌الخمر بوده و از 6 سال پیش «پاک» است، تمام این سال ها در این جلسه ها شرکت کرده است.
از حال او پیش از پاکی می پرسم: «بدخلق، بی تاب و ناراضی بودم. هیچ خوشی در دنیا که برای بقیه، اصل و عرف است مثل پول، شهرت کار و این چیزها، به اندازه الکل، قدرت ارضا روح یک الکلی را ندارد.»
در حال حاضر در سراسر ایران هزاران جلسه «الکلی های گمنام» یا AA (Alcoholics Anonymous) وجود دارد که در آن مصرف کنندگان الکل و حتی موادمخدر مشارکت می کنند و پیرامون آن چه بیماری خود می خوانند، با یک‌دیگر حرف می‌زنند.
ایرانی ها با وجود تمام ممنوعیت ها، از سرانه بالایی در مصرف نوشیدنی های الکلی در جهان برخوردارند. ایران از نظر سرانه مصرف الکل (در سطح ملی)، رتبه ۱۶۶ را در جهان دارد. اما افرادی که 35 لیتر مشروب‌های الکلی در سال مصرف می کنند، ایران را در رده نوزدهم پرمصرف‌ترین نوشیدنی الکلی قرار داده اند.
بر این اساس، ایران رتبه بسیار قابل توجهی در تعداد مصرف کنندگان دایمی الکل، یا به اصلاح «دائم الخمر» ها دارد. رتبه 19 در این طبقه بندی در حالی به ایران اختصاص یافته است که روسیه رتبه ۳۰، آلمان ۸۳، بریتانیا ۹۵، امریکا ۱۰۴، ایتالیا ۱۵۰ و عربستان ۱۸۴ قرار دارد.
موضوعی که سال ها انکار و یا نادیده گرفته می شد، سرانجام وضعیت به گونه ای پیش رفت که 36 سال پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، مسوولان دولتی را مجبور کرد مجوز اولین مرکز رسمی ترک الکل را در پایتخت صادر کنند.
این مرکز، دولتی است و با مجوز مستقیم وزارت بهداشت در دانشگاه علوم پزشکی تهران راه اندازی شده است. در این مرکز البته در ظاهر خبری از مددکاری بالینی و پزشکی نیست و هفته ای یک روز (دوشنبه ها) به مراجعان خدمات مشاوره ای فردی، گروه درمانی و خانواده درمانی ارایه می شود.
مقامات دولتی هنوز نگفته اند آیا امکان سم زدایی از مصرف کنندگان الکل نیز در این مراکز وجود خواهد داشت یا این که قرار است تنها به «بازتوانی» کسانی بپردازند که پیش از این مصرف الکل را کنار گذاشته اند.
به گفته علی‌رضا، ترک اولیه الکل یا همان «سم زدایی»، پروسه ای طولانی مدت (حدود 3 هفته) است و احتیاج به مراقب پزشکی ویژه دارد. در حال حاضر تقریبا هیچ مرکز خصوصی برای این منظور وجود ندارد و افراد باید خودشان به تنهایی این مرحله را طی کنند.
علی‌رضا می گوید: «اگر خوش شانس باشی و رفیق پزشک با مرامی داشته باشی، او می تواند بالای سرت باشد و بیاید خانه و از تو مراقبت کند و گرنه در بسیاری از موارد، افراد باید به تنهایی و بدون هیچ کمکی این سه هفته را پشت سر بگذارند.»
می‌افزاید:«بر خلاف مواد مخدر که کمپ ها و کلینیک های بسیاری برای سم زدایی وجود دارد اما برای ترک الکل هیچ کلینیکی وجود ندارد که بروی بخوابی و پاک شوی.»
یک پزشک متخصص در بیمارستان «بهمن» تهران در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، حرف های علی‌رضا را تایید می‌کند: «متاسفانه همه چیز در مملکت ایدئولوژیک شده است و اصلا پروتکل های پزشکی انگار اهمیتی ندارند. هیچ تردید نکنید که ترک الکل قطعا باید زیر نظر پزشک انجام شود. هنگام ترک الکل، احتمال بالایی برای تشنج و مرگ بر اثر ایست قلبی وجود دارد، به ویژه برای آن هایی که سال های زیادی مصرف کرده اند. ممکن است در دوران اولیه، حتی فرد افسرده یا متوهم شود. ولی تمامی این عوارض با درمان های دارویی و مراقبت نزدیک پزشک قابل درمان هستند. در امریکا، الکلی ها حتما به بیمارستان یا کلینیک های خصوصی می‌روند. اگر بیمار یکباره داروهایش را ترک کند و کنترل های پزشکی در کار نباشد ، احتمال هر خطری در دوران ترک الکل وجود دارد. اگر سر سوزنی درایت وجود داشته باشد، هزاران کلینیک بالینی ترک الکل در این کشور باید تاسیس شود.»
علی‌رضا به «ایران‌وایر» می‌گوید دست کم سه نفر را از نزدیک می شناخته است که هنگام سم زدایی الکل، جان خود را از دست داده اند.
مجازات مصرف الکل در ایران بسیار سنگین است. به موجب ماده 265 «قانون مجازات اسلامی جدید»، مجازات حد خوردن مواد الکلی و مست‌کننده برای مرد و يا زن، 80 تازيانه است. با این حال، این مجازات نتوانسته است جوانان ایرانی را از گرایش به الکل منصرف کند.
سه ماه پیش دکتر «رضا افشاری»، رییس کنگره بین‌المللی سوءمصرف الکل در سمیناری در مشهد گفته بود در سال ۹۱ «سند ملی الکل» در کشور معرفی شد که به استناد آن، بیش از یک میلیون نفر در کشور الکل مصرف می‌کنند؛70 درصد مردان و 30 درصد زنان.
سردار «مرتضی احمدی مقدم»، فرمانده نیروی انتظامی نیز تعداد معتادان به الکل را بیش از 200 هزار نفر تخمین زده است.
علی‌رضا می گوید کاری که وزارت بهداشت کرده، از نظر تکنیکی گام چندان مهمی نیست : «جلسه های الکلی های گمنام در ایران که همان الگوی 1930 امریکا و دکتر "باب ویلسون" است، آن‌قدر قدرتمند، آزمون پس داده و منسجم است که تاسیس این دست کلینیک های مشاوره درمانی هیچ اقدام بزرگی محسوب نمی شود.»
او اضافه می کند: «این کار اما اگر به لحاظ تابوشکنی بررسی شود، گام بزرگ و قابل توجهی است و می تواند قدم نخست در پذیرش اعتیاد به الکل از سوی حاکمیت باشد. یعنی انگار رودربایستی را با خودشان کنار گذاشته و فهمیده‌اند سیاست های قدیم دیگر جواب نمی دهند. اگر این سیاست های منع الکل نبود و مثل آدم می شد در این مملکت به جایی رفت و آخر هفته ای یک گیلاس مشروب نوشید، این چنین دیوانه وار به سمت الکلی شدن نمی رفتیم. وقتی قیمت یک شیشه ویسکی به دلیل ممنوعیت، قاچاق و هزار کوفت دیگر حداقل 150 هزار تومان است، خب بچه ها می روند سراغ "عرق" دست ساز؛ می روند سراغ "اتانول". این نوع مصرف بیمارگونه و یواشکی، بی شک قابلیت الکلی شدن را 200 برابر می کند.»
هنوز تصور این که در بیمارستان ها و کلینیک های ایران مصرف کنندگان الکل بتوانند به شکل قانونی بستری شوند و بهبود پیدا کنند، بسیار دشوار است. تصور این که در ایران مصرف مشروبات الکلی آزاد باشد و در دبیرستان ها پیرامون الگوی صحیح نوشیدن آن ها آموزش داده شود و نشریه ها و نهادهای مدنی بتوانند آزادانه پیرامون آن سخن بگویند نیز تقریبا محال است.
این تصورات دشوار و محال این چشم انداز را تقویت می کنند که رشد مصرف بی رویه الکل در ایران هم‌چنان با شتاب ادامه خواهد یافت و افراد الکلی که می خواهند با آن وداع بگویند نیز در غیاب مراقبت های بالینی، با دوران مرگ‌بار و مشتنجی دست و پنجه نرم خواهند کرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر