شایا گلدوست
پروژه «پیکان آرت» یکی از سه برنده جایزه حقوق بشری «واسلاو هاول» در سال ۲۰۲۲ شد. این جایزه را روز چهارشنبه ۲۵ می، برابر با چهارم خرداد ۱۴۰۱، در کنفرانس «انجمن آزادی اسلو» ارایه کردند.
سازمان مردمنهاد پیکان آرت با هدف متحد کردن هنرمندان معاصر ایران برای احیای حقوق بشر و کرامت برای همه در ایران بنیانگذاری شده است. این پروژه در نظر دارد تا هر بار با نقاشی بر روی یک پیکان توسط یک هنرمند و به نمایش گذاشتن آن، به مسایل و موضوعات حقوق بشری در ایران بپردازد و دیدگاه عموم و جامعه جهانی را به آن جلب کند.
اولین پروژه پیکان آرت که به موضوع اقلیتهای جنسی و جنسیتی پرداخته، توسط «علیرضا شجاعیان»، هنرمند کوییر اجرا شده و حالا برنده جایزه واسلاو هاول شده است.
جایزه واسلاو هاول به نام سیاستمدار اهل جمهوری چک و اولین رییسجمهوری این کشور (از دوم فوریه ۱۹۹۳ تا دوم فوریه ۲۰۰۳) نامگذاری شده است.
او نیز نمایشنامهنویس و نویسنده بود. اولین جایزه واسلاو هاول در سال ۲۰۱۳ اهدا شد و پس از آن هر ساله به افرادی داده میشود که از هنر خود به عنوان ابزاری برای اعتراض و اطلاعرسانی درباره موارد نقض حقوق بشر استفاده میکنند.
اثر هنری علیرضا شجاعیان، هنرمند کوییر ایرانی ساکن فرانسه در پروژه پیکانآرت، یکی از سه برنده امسال این جایزه بود. او اولین هنرمندی است که با پروژه پیکان آرت همکاری کرده است.
اثر هنری ارایه شده توسط او با موضوع اقلیتهای جنسی و جنسیتی مورد توجه بسیاری از سازمانهای حقوق بشری در سراسر دنیا قرار گرفته است. این اثر پس از نمایش در شهرهای میامی امریکا، فرانسه، تورنتو و مونترال، این بار در سفر به اسلو، در نروژ این جایزه با ارزش را دریافت کرده است. این پیکان آنتیک که هدیهای بوده از شاه ایران به «نیکولای چائوشسکو»، دیکتاتور مستبد رومانیایی، منقش به طرحهای ایرانی است.
«۲۳۴ شیراز»؛ شماره پلاک این خودرو پیکان اشاره به ماده ۲۳۴ «قانون مجازات اسلامی» دارد؛ قانونی که در نتیجه آن، جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی در ایران با حکم اعدام روبهرو میشوند.
شجاعیان در سخنرانی خود در زمان دریافت این جایزه، به خشونتهای اعمال شده علیه جامعه رنگینکمانی در ایران اشاره کرده است.
او به طور خاص از قتل «علیرضا فاضلی منفرد» به دست خانوداهاش گفته است؛ اتفاقی که به گفته او، یادآور خشونت و ظلم سیستماتیک علیه جامعه رنگینکمانی ایران است.
سازمان مردمنهاد پیکان آرت با هدف متحد کردن هنرمندان معاصر ایران برای احیای حقوق بشر و کرامت برای همه در ایران بنیانگذاری شده است. این پروژه هر ساله با حمایت از خلق یک اثر هنری در مسیر نمایش مبارزات ایرانیان در جهت کرامت انسان و آزادیهای ابتدایی قدم بر خواهد داشت.
نکته بسیارمهمی که پیکانآرت بر آن تاکید دارد، استفاده از افراد مرتبط با موضوع پروژه است؛ به عنوان مثال، در این پروژه با تیمی همکاری میکند که همگی از اعضای جامعه رنگینکمانی هستند و با این کار، فضای مورد نیاز را برای اقشار سرکوب شده ایجاد میکند.
«هیوا فیضی»، مسوول پروژه پیکان آرت در صحبتهای خود از نقش این پیکان در اطلاعرسانی و آگاهیبخشی در سطح بینالمللی درباره شرایط سخت جامعه رنگینکمانی گفته است.
او هدف اصلی این پروژه را اطلاعرسانی درباره مشکلات جامعه «الجیبیتیکیو» در داخل ایران عنوان کرده و اضافه کرده است که پروژه بعدی این سازمان، ارایه اثری در ارتباط با حقوق زنان در ایران خواهد بود.
«امید ایروانیپور» که به عنوان نمایندهای از جامعه رنگینکمانی در این پروژه با پیکانآرت همکاری میکند، در خصوص این پروژه و اهمیت آن به «ایرانوایر» میگوید: «تاثیرگذاری این پروژه دارای چند لایه است؛ اول این که پیکان خود به عنوان سمبلی از ایران است. موسسه پیکانآرت با توجه به امکاناتی که دارد، تصمیم گرفته است تا فرصت و امتیازات خود را به عنوان اولین پروژه کاری، در اختیار جامعه الجیبیتیکیو قرار دهد و بدین طریق به دیده شدن این قشر بیشتر کمک کند. لایه دیگری از این تاثیرگذاری، خود اثر هنری بر روی پیکان است که توسط یک هنرمند کوییر انجام شده است؛ یعنی هنرمند زبان جامعهای شده است که به آن تعلق دارد.»
امید معتقد است که خود اثر هنری نیز دارای لایههای مختلف و تاثیرگذار است، به این دلیل که از نمادهای ایرانی و «شاهنامه» استفاده شده است و به این وسیله درد جامعه الجیبیتیکیو را به تصویر میکشد.
او میگوید به شخصه به عنوان فردی از جامعه رنگینکمانی، ترسی که جامعه و حکومت سالها به او تحمیل کرده بود را در این اثر میبیند.
تمام نکات ظریف در این اثر هنری نشانه مسایل دردناک جامعه الجیبیتیکیوی ایرانی هستند. هر ایرانی میتواند با این اثر ارتباط برقرار کند، هرچند عکسالعملها به آن متفاوت بوده است.
با وجود استقبال فراوان از این اثر هنری، برخی از افراد به استفاده از نمادهای ایرانی برای معرفی جامعه رنگینکمانی اعتراض کردهاند. این خود میتواند نشاندهنده هموفوبیا و کوییرفوبیا در بتن جامعه ما باشد؛ زنگ خطری که بیانگر سطح پذیرش بسیار پایین جامعه ایرانی نسبت به رنگینکمانیها است و نشاندهنده این امر که هنوز برای معرفی و بهبود شرایط برای جامعه رنگینکمانی نیاز به تلاش بسیار هست.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر