دانشگاه فرایبورگ آلمان به دلیل تبلیغات «یهودستیزانه» و انتشار مطالبی در خصوص «نابودی اسراییل»، ارتباط خود با دانشگاه اصفهان را قطع کرده است. روزنامه اسراییلی جروزالم پست روز اول دیماه ۱۴۰۰ در گزارشی نوشت که این اقدامات به برگزاری مراسم روز قدس در دانشگاه اصفهان و سر دادن شعارهایی درباره نابودی اسراییل مرتبط است.
این تنها اقدام یهودستیزانه دانشگاه اصفهان طی سالهای گذشته نیست. پیشتر نیز این دانشگاه نمایشگاهی از کاریکاتور درباره هولوکاست برگزار کرده بود.
شهرهای اصفهان در ایران و فرایبورگ در آلمان سال ۱۳۷۹ و در زمان ریاستجمهوری «سیدمحمد خاتمی» در دورانی که هنوز بحث گفتگوی تمدنها داغ بود، با هم عقد «خواهرخواندگی» خواندند. یکی از مفاد قرارداد خواهرخواندگی نیز تبادل دانشجو میان دانشگاههای این دو شهر بود. این بخش از قرارداد، حالا از سوی دانشگاه فرایبورگ لغو شده است.
تعیین قوانین تبادل دانشجو میان دو دانشگاه بر عهده چه نهاد یا مجموعهای است؟ آیا در اختیار آموزش عالی است یا دولتها درباره آن تصمیم میگیرند؟ آیا دانشجویان مشمول بورس برای ادامه تحصیل دانشجویان عادی هستند؟ آیا امکان پیگیری حقی که به واسطه سیاستهای یهودستیزانه دانشگاه اصفهان از آنها سلب شده وجود دارد؟ این گزارش به دنبال پاسخی برای این پرسشها است.
***
«باستین اشتراوخ»، سخنگوی دانشگاه فرایبورگ آلمان، ضمن محکومیت «یهودستیزی» گفته است که این دانشگاه همکاری خود با دانشگاه اصفهان را به دلیل تبلیغات «یهودستیزانه» متوقف کرده است. او همچنین گفته است که مدتی است که دیگر هیچ دانشجویی از فرایبورگ بر اساس برنامه پیشین تبادل دانشجو به اصفهان اعزام نشده است.
در مقابل، «کمیل طیبی»، مدیر دفتر همکاریهای علمی بینالمللی دانشگاه اصفهان بدون اشاره به دلایل مطرح شده از سوی دانشگاه فرایبورگ، به خبرگزاری ایسنا گفت که ایمیل و یا نامه رسمی از دانشگاه فرایبورگ در خصوص لغو تبادل دانشجویان دریافت نکردهاند و ممکن است در این زمینه با مقامات دانشگاه فرایبورگ مکاتبه کنند.
تبادل دانشجو؛ قانون یا قرارداد؟
«مهدیه گلرو»، یکی از فعالان شناخته شده در زمینه حق تحصیل که به دلیل فعالیتهای خود در زمینه حقوق زنان از ادامه تحصیل در دانشگاه محروم شد، در پاسخ به این پرسش ایرانوایر که چه کسانی قواعد و جزییات مرتبط با تبادل دانشجو را در ایران معلوم میکنند، میگوید: «اساسا آموزش و به خصوص آموزش عالی در ایران را نمیشود به عنوان یک موضوع مستقل بررسی کرد. تبادل دانشجو را هم به همین دلیل نمیشود گفت که چقدر در اختیار دانشگاه است و چقدر در اختیار آموزش عالی؛ اما در وزارت علوم یک معاونت بینالملل وجود دارد که بخشی از ارتباطات میان دانشگاههای ایران و دانشگاههای خارج از ایران را برعهده دارد، یک بخشی سازمان امور دانشجویان دارد که آنهم تحت نظارت وزارت علوم است. در این بخش هم مسائل مرتبط با بورس و اعزام دانشجو تعیین و تبیین میشود. یک سامانهای دارند به اسم سجاد که دانشجوها آنجا ثبتنام میکنند و برای پروسه بورس و اعزام سوابقشان بررسی میشود و علاوه بر همه اینها، در عنوان برخی دانشگاهها هم عبارت بینالمللی گنجانده شده؛ یعنی اساسا برای این ساخته شدهاند که دانشجوی خارجی بپذیرند و طبعا دانشجویانی را هم به خارج بفرستند.»
به گفته مهدیه گلرو، اعزام دانشجویان ایرانی به خارج از کشور سالهاست که در اختیار دولتها و حکومتهاست و انتخاب دانشجویان هم با توجه به نظام ایدئولوژیک آموزش در کشور بر اساس معیارهایی که برای جمهوری اسلامی ارزش شناخته میشوند، صورت میگیرد: «در ساختار جمهوری اسلامی مشخص است چه افرادی و چهطور میتوانند از امکان حضور در دانشگاههای خارج از کشور به عنوان یک فرصت تحصیلی و بورس استفاده کنند. عموما هم هدف تحصیل دانشجویان خارجی در دانشگاههای ایران و صدور علوم اسلامی به جهان آزاد است.»
عقد قرارداد خواهرخواندگی میان اصفهان و فرایبورگ آلمان ۶آبان۱۳۷۹ شمسی بسته شد و اصفهان به عنوان نخستین خواهرخوانده مسلمان شهر فرایبورگ معرفی شد. در همین راستا در این شهر خیابانی به نام خیابان «اصفهان» نامگذاری شد و نشان شهر اصفهان نیز در پیادهروی کنار شهرداری فرایبورگ حک شد. از آن زمان تا سال ۱۳۹۵ شمسی تبادل دانشجو میان دانشگاههای این دو شهر انجام میشد.
مشخص نیست در طول سالهایی که این برنامه در جریان بوده، چند دانشجو از اصفهان به فرایبورگ اعزام شده یا چه شمار دانشجو از فرایبورگ، برای گذراندن واحدهایی به اصفهان رفتهاند.
«حسن نایبهاشم»، پزشک و فعال حقوق بشر به ایرانوایر میگوید برنامه تبادل دانشجو میان دو دانشگاه فرایبورگ و اصفهان بر اساس قرارداد خواهرخواندگی میان این دو شهر اتفاق افتاده است: «تبادل دانشجو بر اساس عقد قرارداد خواهرخواندگی یکی از روشهای قدیمی برای انتقال علم و فرهنگ در جهان مدرن امروزی به خصوص در اتحادیه اروپا بوده است. دانشجویان کشورهای جهان سوم به کشورهای اروپا میآمدند و از امکانات تحصیل رایگان بهرهمند میشدند و هر کشوری تلاش داشت، شرایط حضور و تحصیل آنها را تسهیل کند. این کار در جهانی که ارتباط مجازی در آن گسترده نبود، برای گسترش علم و فرهنگ و نزدیکتر شدن نسلها به هم اقدام پسندیدهای بود. اما خاطرم هست یکبار رییس وقت سوکمیسیون حقوق بشر پارلمان اروپا در این مورد از ما سوال پرسید و گفت چنین اقدامی را تایید میکنید؟ ما گفتیم البته که تایید میکنیم اما اگر قرار باشد فقط افراد خاص، برگزیده و آقازاده از این امکانات استفاده کنند، این روش کارآمد نخواهد بود.»
از ابتدای انقلاب اسلامی شعارهای «محو اسراییل» و «نابودی کشور یهودی اسراییل» در تمامی راهپیماییها و مراسمهای دولتی وجود داشته است. کشیدن پرچم اسراییل در مقابل در ورودی اماکن عمومی به خصوص مراکز آموزشی و دانشگاهها به نیت تحقیر و آتش زدن پرچم آن نیز بخشی از مانورهای تبلیغاتی حکومت ایران بوده است.
این در حالی است که اسراییل به عنوان یک کشور رسمی در سازمان ملل پذیرفته شده و بسیاری از کشورهای مسلمان با آن رابطه رسمی دارند.
حسن نایبهاشم با یادآوری نکات بالا و اشاره به شعار گفتوگوی تمدنها میگوید: «هیچکدام از اقدامات جمهوری اسلامی که به آنها اشاره شد، در راستای شعار گفتوگوی تمدنها و اهداف مورد نظر دانشگاه فرایبورگ برای عقد قرارداد خواهرخواندگی نبوده و طبیعی است که قرارداد تبادل دانشجو با اصفهان را لغو کند. در حال حاضر تحریم علیه ایران فقط جنبه اقتصادی ندارد؛ تحریم ورزشی و تحریم علمی هم بخشی از تحریمهایی است که این سیاستها برای ایران به دنبال دارد. حتی اگر به سیاستهای دولت اسراییل نقدی هم وارد است، ما به عنوان فعال حقوق بشر با محو هیچ کشوری از نقشه جهان یا شعار برای نابودی آن همراستا و همداستان نیستیم. در واقع مردم هر کشور درباره سرنوشتشان تصمیم باید بگیرند و نه مقامات کشوری دیگر.»
حق تحصیل؛ حق بنیادینی که در ایران به راحتی نقض میشود
۲۵آذر۱۴۰۰ دولت رئیسی لایحه برخورداری همگان از حق تحصیل در دورههای آموزش عالی، موسوم به ممنوعیت ستارهدار کردن دانشجویان را از مجلس پس گرفت؛ با این توجیه که اداره کردن دانشگاهها باید توسط دولت انجام بشود، نه دانشجوها.
مهدیه گلرو با اشاره به این اقدام دولت ابراهیم رییسی میگوید: «در یک چنین شرایط و یک چنین رویکردی من فکر میکنم اتفاقی که حدود ۲۰ سال قبل بین دانشگاه اصفهان و فرایبورگ رخ داده، یک اتفاق و فرصت استثنایی بوده که حالا میبینیم از دست رفته است. چون همانطور که قبلا اشاره کردم، این فرآیند در ساختار جمهوری اسلامی فرآیندی کاملا ایزوله شده و در اختیار حکومت و نیروهای وابسته به آن است.»
به باور مهدیه گلرو، اعمال فشار بر دانشجویانی که به دلایل مختلف نسبت به نقض حق تحصیل خود معترض شدهاند، در دولت تازه نیز ادامه پیدا کرده است: «بچههایی که قبلا در این زمینه فعال بودهاند را دوباره احضار کردهاند. تعدادی از دانشجویان پلیتکنیک که به پولی شدن آموزش در دانشگاهها معترض بودند را اخراج کردند؛ بدون اینکه در ماجرای شهریهها یا مواردی که مورد اعتراض واقع شده بود، تغییری اعمال شود. وقتی ما در یک چنین فضایی هستیم، انگار مسئله حق تحصیل به یک موضوع فانتزی تبدیل شده و دیگر آن خاصیت حقوق بشری خود را از دست داده است. در حالی که حق تحصیل یکی از حقوق بنیادین حقوق بشر است و حتی در قوانین جمهوری اسلامی هم مرتب بر این موضوع تاکید میشود که حق تحصیل قابل محدود کردن نیست؛ مگر اینکه خلاف قوانین اسلام باشد.»
دانشجویان محروم دانشگاه اصفهان چهطور پیگیری کنند؟
«موسی برزین خلیفهلو»، حقوقدان و مشاور ایرانوایر در امور حقوقی میگوید که چنین موضوعی با توجه به اینکه در چهارچوب قرارداد و همکاری بین دو دانشگاه بوده و مفاد مندرج در قرارداد برای ما روشن نیست، چندان امکان پیگیری حقوقی از سوی دانشجویان ندارد: «ممکن است دانشگاه اصفهان بتواند نسبت به لغو یک طرفه قرارداد اعتراض کند؛ اما اینکه دانشجویان در این زمینه بخواهند علیه دانشگاه اصفهان طرح دعوی کنند، تقریبا ممکن نیست.»
مهدیه گلرو نیز با تایید اظهارات آقای خلیفهلو میگوید: «این درست است که طرح شکایت و دعوی امکان ندارد، اما محروم کردن دانشجویان از حق تحصیل نباید برای جمهوری اسلامی به امری عادی و بیهزینه تبدیل بشود.»
این فعال دانشجویی سابق با اشاره به ستارهدار شدن خود و اعتراضات مداوم و پیوستهاش میگوید: «همانطور که قبلا گفتم در بحث پولی شدن آموزش در پلیتکنیک تعدادی از بچهها شکایت حقوقی کردند، اما نهتنها آموزش عالی طرف دانشجوهای معترض نایستاد؛ بلکه دیوان عالی هم این پرونده شکایت را رد کرد و در نهایت بعضی از این دانشجوها اخراج شدند. منفعل بودن در این زمینه و اعتراض نکردن به هر نوع محروم شدن دانشجویان از حق تحصیل باعث میشود که جمهوری اسلامی این موضوع را بدون هیچ هزینهای به حاشیه ببرد. یکی از اهداف من در آنزمان برای اصرار بر بازگشت به دانشگاه یکی از مهمترین دغدغههای من این بود که به جمهوری اسلامی این پیغام را بدهم، چنین اقداماتی بیهزینه نخواهد بود.»
هزینه و فایده اقدام دانشگاه فریبورگ در برخورد با رفتارهای ضدیهود ایران
«حمید صبی»، وکیل حقوق بشر به عنوان یکی از یهودیان ایران میگوید: «ممکن است اقدام دانشگاه فرایبورگ یک اقدام نمادین تلقی شود؛ اما واقعا بازخوردهای چنین رفتارهایی در جهان امروز پررنگ و اثرگذار است. همینکه بیتوجهی دانشگاه اصفهان به تذکرات پیشین برای اقدامات ضدیهود را با واکنشی جدی، مصمم و درخور پاسخ دادهاند، باعث میشود توجه جامعه ایران به عنوان بخشی از کسانی که ممکن است هدف بعدی نقض یکی از حقوق بنیادین آنها باشند، جلب بشود و بعدها پیش از آنکه موضوع تا این حد بزرگ شود، خودشان به رفتارهای نژادپرستانه و ضدیهود واکنش نشان بدهند.»
مهدیه گلرو نیز بر این باور است که نه تنها این اقدام دانشگاه فرایبورگ آلمان به رفتارهای ضدیهود در دانشگاه اصفهان، بلکه هر برخوردی از جامعه بینالملل نسبت به رفتارها و سیاستهای تخاصمی جمهوری اسلامی ایران قطعا اثرگذار خواهد بود: «به این دلیل که جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت ایزوله با این طرز فکر که این اقدامات مصرف داخلی دارند، خودش را مجاز میبیند هر کاری انجام بدهد. ما تقریبا در همه دانشگاهها روز قدس میدیدیم که چنین رفتارهایی میشد. شعارهای مرگ بر اسراییل و آتش زدن پرچم را میدیدیم. در این فضای ایزوله اینها موظف به پاسخگویی نیستند؛ اما این نوع ارتباطات با جهان بیرون و برخوردهای مشابه از سوی جهان آزاد مقامات جمهوری اسلامی را به گوشه رینگ پاسخگویی خواهد برد و حداقل برخی کشورهای دیگر هم متوجه رفتارهای ناشایست جمهوری اسلامی میشوند.»
حسن نایبهاشم با اشاره به شرمساری دولتهای آلمان و اتریش در ماجرای کشتار یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم میگوید: «این دو کشور به شدت به دلیل اتفاقهایی که در زمان کشتار یهودیان در جریان جنگ جهانی افتاد، شرمسار هستند و همه تلاششان را میکنند که هرجا چنین فاجعهای انکار شود، مقابلش بایستند. این کار درستی است؛ چون به باور من به عنوان یک فعال حقوق انکار جنایت آسیبزا و مخل روند دادخواهی است؛ بنابراین واکنش دانشگاه فرایبورگ به اقدامات ضدیهود دانشگاه اصفهان دور از انتظار نبود و حتما هم تاثیرگذار خواهد بود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر