دیروز در صفحات اینستاگرام تعدادی از نوازندگان خیابانی، پیغام «به دستور مقام قضائی، به دلیل انتشار محتوای مجرمانه، این نشانی اینترنتی «توقیف شده» و عوامل دخیل در جرایم موضوع پرونده تحت تعقیب قضایی قرار گرفته‌اند» منتشر شد.
اکانت‌های این کاربران البته همچنان فعال است و تنها پست‌های آن‌ها حذف شده است؛ گونه‌ای از فشار بر فعالان مجازی که مسئولان را از زیر سوال رفتن به خاطر «فیلترینگ» رها می‌کند.
نغمه مرادآبادی، آسو کوهزادی، مهرداد مهدی از جمله نوازندگان خیابانی در تهران بودند که در صفحات اینستاگرامی آن‌ها این پیغام درج شده است. انتشار پیام پلیس فتا در این صفحات البته، احتمال هک شدن آن‌ها از سوی ضابط قضایی را هم مطرح می‌کند.
حذف پست‌های قبلی و انتشار پیام توقیف صفحات البته قبلاً هم در مورد از کاربران اینستاگرام که به « شاخ های اینستاگرام» معروف بودند، انجام شد. آن‌ها بعد از پاک کردن اجباری تمام پست‌های قبلی خود، شروع به انتشار تصاویر با حجاب خود کردند.
خرداد ماه سال گذشته، یعنی درست یک سال پیش هم چنین پیامی در صفحات اینستاگرامی تعدادی از کاربران اینستاگرام از جمله « مائده هژبری» که تصاویر رقص خود را در صفحاتشان منتشر می‌کردند، گذاشته شد.
مسئولان چه کسانی هستند؟
محدود کردن صفحات مجازی کاربران که در سال های اخیر بارها انجام شده از سوی منتقدان، کاری غیر قانونی تلقی شده است. بستن صفحات این کاربران بیشتر با اتهام‌هایی مثل انتشار « تصاویر مستهجن» و یا « غیر اخلاقی» انجام شده است؛ اتهام‌هایی که به نظر برخی حقوق‌دانان، با توجه به صراحت قانون، نمی توان آن‌ها را به محتواهایی مانند رقص و یا موسیقی نسبت داد.
به نظر موسی برزین، حقوق دان و مشاور« ایران وایر»:« در قانون جرایم رایانه ای، « محتوای مستهجن» به صراحت تعریف شده و برای ضابط قضایی هیچ ابهامی در این مورد وجود ندارد. از جمله در این قانون، « نشان دادن آلت جنسی» و یا «رابطه جنسی»، مصداق این اتهام دانسته شده است. این که به نظر برخی فقها، موسیقی و یا نشان دادن ساز، حرام دانسته شده ارتباطی به قانون جرایم رایانه‌ای ندارد.»
از سوی دیگر، بستن و حتی دخالت در محتوای منتشر شده از سوی کاربران، حتی در صورت وارد دانستن یک اتهام علیه آن‌ها عملی سوال برانگیز است. به طور معمول، دستگاه قضایی برای هر متهم، پرونده قضایی تشکیل داده و در دادگاه به آن اتهام رسیدگی می‌شود. در صورت وارد دانستن شکایت، می‌توان این صفحات را از دسترس خارج کرد.
به نظر موسی برزین:« این که پلیس فتا، قبل از رسیدگی به اتهام این افراد در دادگاه، به محدود کردن صفحات آن ها پرداخته می‌تواند نشانه‌ای باشد از این که قوه قضائیه و پلیس فتا از غیر قابل اثبات بودن اتهامات در دادگاه مطلع هستند. تازه در قانون جرایم رایانه‌ای، پلیس فتا به عنوان ضابط قضایی شناخته شده که باید گزارش جرایم را به کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای داده و تنها این نهاد است که می‌تواند در مورد محدودیت آن صفحات مجازی اقدام کند. پس اقدام مستقیم پلیس فتا در مورد این صفحات اینستاگرامی کاملاً غیر قانونی است. از آن سو هم دستور دادستانی بدون نظر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، عملی خلاف قانون به نظر می‌رسد.»
سردار « وحید مجید» فرمانده پلیس فتای ناجا است و معاون فضای مجازی دادستانی کل کشور هم « جواد جوادی نیا» است. محمد جعفر منتظری، دادستان پیشین کشور در آئین تودیع خود، به لزوم برخورد با فضای مجازی قبل از « قطعی شدن تصمیمات» در دادگاه اشاره کرده بود.
در اقدام صورت گرفته همچنین مشخص نیست که « مقام قضایی» صادر کننده دستور « توقیف» این صفحات اینستاگرامی چه نهادی است. به گفته موسی برزین:«اگر دادستانی تهران مستقیماً این دستور را به پلیس فتا داده باشد، اقدامی خلاف عرف کرده است؛ چرا که دادستانی باید دستور بررسی این پرونده را به « دادسرای فرهنگ و رسانه» داده و بعد از طی مراحل در بازپرسی این دادسرا،حکم قضایی خطاب به پلیس فتا صادر شود. در صورتی هم که پلیس فتا بدون هر گونه حکم قضایی، چه از سوی دادستانی و یا دادسرای فرهنگ و رسانه چنین اقدامی کرده باشد، عمل غیر قانونی روشن‌تری اتفاق افتاده است.»
فیلتر یا « هک»؛ مسئله این است
از سوی دیگر، باز بودن صفحات اینستاگرامی نوازندگان خیابانی و انتشار «دستور مقام قضایی» در مورد « توقیف» آن‌ها در کنار حذف همه پست‌های منتشر شده، احتمال هک شدن این صفحات از سوی پلیس فتا را مطرح می‌کند.
از موسی برزین، در مورد موارد قانونی هک صفحات مجازی شهروندان از سوی پلیس هم پرسیدیم:« چون انتشار پیام توقیف یک صفحه از سوی صاحبان آن‌ها منطقی به نظر نمی‌آید، باید احتمال هک شدن اکانت آن ها از سوی پلیس فتا را هم مطرح کرد.»
آیا هک کردن اکانت شهروندان از سوی نهادهای مختلف امنیتی قانونی است؟ برزین در پاسخ به این پرسش می‌گوید:« در قانون جرایم رایانه ای وقانون مجازات اسلامی، هک کردن حساب کاربری شهروندان، عملی غیر قانونی است و برای آن هم مجازات زندان در نظر گرفته شده است. دستگاه قضایی تنها در برخی موارد مشخص، مثلاً برای «کشف» یک جرم می‌تواند دستور « استراق سمع» را به ضابط خود بدهد که موارد آن هم مشخص است و باید به صورت شفاف اعلام شود. در مورد فعالان مجازی که عملکرد آن ها کاملاً مشخص است، هک برای کشف جرم معنا ندارد و به همین دلیل، در صورتی که اتفاق افتاده باشد، عملی خلاف قانون است.»
چه طور پیگیری کنیم؟
از آن جا که در پیام اینستاگرامی نوازندگان خیابانی، وعده تعقیب قضایی آن‌ها داده شده، پیشنهاد می‌کنیم پیش از تشکیل پرونده، شما به خاطر اقدامات غیر قانونی انجام شده، شکایت کنید.
تمام موارد گفته شده از سوی حقوق دان مشاور ایران وایر، می‌تواند موضوعاتی باشد که در شکایت شما طرح می‌شود. در صورتی که صفحه شما از سوی پلیس فتا هک شده، به ماده هشتم قانون جرایم رایانه ای اشاره کنید.
اگر پلیس فتا، بدون دستور قضایی به بستن صفحه شما اقدام کرده، باز این حرکت غیر قانونی دیگری به حساب می‌آید و حتی در صورتی که دادسرای فرهنگ و رسانه حکم به مسدود شدن حساب شما داده، از آن جا که انتشار تصاویر نوازندگی، مصداق تصاویر غیر و اخلاقی و مستهجن نیست، می‌توانید شکایت کنید.
در حالتی هم که دادستانی، به طور مستقیم دستور هک و یا بستن صفحه مجازی شما را بدون ارجاع پرونده به دادسرای فرهنگ و رسانه، مستقیماً برای پلیس فتا فرستاده، امکان شکایت هست.
در این حالت امّا تجربیات قبلی فیلترینگ با دستور دادستانی نشان داده که بر خلاف قانون به اعتراضات رسیدگی نمی‌شود.
پس مسیر اول پیگیری این اتفاق از دادسرای فرهنگ و رسانه میگذرد. احتمال نادیده گرفته شدن شکایت شما در این نهاد قضایی هم وجود دارد امّا طرح شکایت، این حسن را دارد که در صورت تشکیل پرونده علیه شما به خاطر محتواهای صفحه مجازی‌تان، می‌توانید برای دفاع از خود، به شکایت ثبت شده در این مورد استناد کنید. این دادسرا در تهران، میدان ۱۵ خرداد، طبقه فرهنگ ساختمان مرکزی دادسرای عمومی و انقلاب تهران قرار دارد. « امیر قطبی» سرپرستی این دادسرا را بر عهده دارد.
دفتر معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور هم در تهران، خیابان خیام، روبروی خیابان بهشت، ساختمان دادستانی كل كشور است و با شماره های ۳۸۵۸۲۳۱۲ و ۳۸۵۸۲۳۱۴ هم می توانید با این نهاد قضایی تماس بگیرید.
لطفاً نتیجه پیگیری خود را برای ما به نشانی shoma@iranwire.com بفرستید.
مطالب مرتبط:
بسته شدن صفحه‌های اینستاگرام تعدادی از خوانندگان و نوازندگان ایرانی به دستور قوه قضاییه
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر