برای گرفتن خودروهای پیش خرید شده از شرکت‌ها چه کنیم؟

ماه ها است که اعتراض مشتریان خودروهای پیش فروش شده شرکت «سایپا» نسبت به عدم تحویل به موقع آن ها ادامه دارد اما هیچ پاسخ مناسبی از سوی تولید کنندگان دریافت نمی کنند. معترضان به امید گرفتن پاسخ، تجمعات اعتراضی متعددی را در مکان های مختلف، از جمله در نمایشگاه خودرو تهران، نمایندگی های سایپا و مقابل وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام داده اند اما هیچ کدام از این حرکات اعتراضی نتیجه ای نداشته اند.

مسوولان چه کسانی هستند؟
ناتوانی شرکت های خودروساز در تأمین قطعات مورد نیاز بعد از بازگشت تحریم های امریکا علیه ایران و البته نوسانات قیمت ارز ناشی از آن، به عنوان یکی از دلایل اصلی تأخیر زیاد در تحویل خودرو به مشتریان اعلام شده است. با این حال، یکی از مسوولان شرکت سایپا که مردم به عملکرد آن در زمینه تحویل خودروهای پیش خرید شده اعتراض دارند، قبلاً گفته بود تا زمان تأمین قطعات مورد نیاز، هیچ شرکتی برنامه پیش خرید را شروع نمی کند.

رییس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اما آبان ماه امسال در مورد دلیل تأخیر ایجاد شده در تحویل خودروها از طرف شرکت های سایپا، «ایران خودرو» و «کرمان خودرو» گفته بود: «خودروسازان در چند ماه گذشته با مشکلاتی هم چون تحویل قطعه رو به رو بوده اند و بحث عدم ترخیص قطعات در گمرک نیز موجب شد تا تولید خودرو دچار مشکلاتی شود.»
با این که این مقام مسوول در ادامه وعده حل مشکل ترخیص قطعات خودرو و تحویل خودروهای سفارش داده شده طی چند روز آینده را داده بود، وعده اش بعد از سه ماه هنوز عملی نشده است.
«محمد نوابی» هم چنین در مورد شرایط جبران خسارت تأخیر در تحویل خودروها گفته بود: «در صورتی که خودروسازان، چه سایپا، چه ایران خودرو و چه کرمان خودرو معوقاتی داشته باشند، در قراردادها برای آن ها ضرایب جریمه‌ای تعیین شده است که بر اساس آن می‌بایست بابت دیرکردهای خود جرایمی پرداخت کنند.»
نگرانی جدی مشتریان خودروهای پیش فروش شده، افزایش قیمت خودروها و تقاضای پول بیش تر از سوی خودروسازان، هم زمان با تحویل همراه با تأخیر خودروها به دلیل بالاتر رفتن نرخ تورم است.

«بهرام پارسایی»، یکی از نمایندگان عضو کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی آذر ماه امسال بعد از برگزاری جلسه با تولید کنندگان خودرو، از وعده فروشندگان برای دریافت مبلغ معادل قیمت زمان اعلام شده هنگام تحویل این کالا خبر داد.

چه طور پی گیری کنیم؟
از «موسی برزین خلیفه لو»، حقوق دان مشاور «ایران وایر» در مورد امکان های قضایی مشتریان شرکت های خودروساز برای پی گیری حقوق خود پرسیدیم. گفت: «در مسایلی از این دست، باید به محتویات قرارداد بسته شده بین مشتریان و شرکت سایپا توجه شود. در این نوع قراردادها، معمولاً زمان تحویل کالا که این جا خودرو است، به عنوان زمان تعیین قیمت نهایی آن شناخته می شود؛ مثلاً اگر در قرارداد شرکت سایپا یا ایران خودرو با خریداران، زمان تحویل خودروها بهمن ماه امسال اعلام شده باشد، قیمت نهایی بر اساس نرخ همین ماه تعیین می شود. در صورتی که تحویل خودرو از زمان تعیین شده در قرارداد عبور کرد، فروشنده اجازه ندارد قیمت روز را برای کالای خود در نظر بگیرد.»

اما با توجه به تأخیر صورت گرفته در تحویل خودروهای پیش خرید شده، مشتریان برای دریافت جریمه دیرکرد چه کاری می توانند انجام دهند؟ برزین خلیفه لو در پاسخ به این پرسش می گوید:«اولین راه این است که با نظر دادگاه، خسارت این تأخیر را تعیین و در کنار خودرو، از این شرکت دریافت کنند.»
بعضی از خریداران معتقدند خودرو‌های آن‌ها تولید شده و در انبار‌ها وجود دارند اما شرکت سازنده در انتظار تغییر قیمت است تا سود بیش تری ببرد. افزون‌ براین، سود تأخیر در مقایسه‌ با افزایش قیمت روزانه خودرو‌ها ناچیز است و همین مبلغ نیز هنگام تسویه‌حساب خریدار به او پرداخت خواهد شد.
مشتریان می توانند برای پی گیری حقوقی ماجرا، در دادگاه های حقوقی شهرستان هایی که شرکت های خودرو ساز و نمایندگی های آن وجود دارند، طرح شکایت کنند.

موسی برزین خلیفه لو می‌گوید: «براساس "قانون مدنی" و "حقوق قراردادها"، نمی توان به دلیل عمل‌کرد شرکت سایپا بر خلاف قرارداد رسمی، اتهام خاصی را به شرکت ها نسبت داد. دادگاه بر اساس حقوق قراردادها و قانون مدنی، از شرکت ها می خواهد به مسوولیت خود در قرارداد خود عمل و سود تأخیر در تحویل خودروها را بر اساس نرخ تورم روز به مشتریان ارایه کنند و یا کالا را بر اساس قیمت اعلام شده در قرارداد تحویل دهند.»

به نظر این حقوق دان، راه دوم مشتریان، فسخ قرارداد خود با شرکت های خودروساز است: «خریداران می توانند با فسخ قرارداد خود بابت "عدم انجام تعهد"، نه تنها اصل پول پرداختی به شرکت سایپا که سود آن را نیز نسبت به تورم و مدت زمان گذشته از زمان قید شده در قرارداد برای تحویل خودرو دریافت کنند. مشکلی  که در حال حاضر میان مشتریان و شرکت سایپا وجود دارد، کم بودن سود پیشنهادی این شرکت به مشتریان است که به نظر می رسد با نظر کارشناسی دادگاه، این مشکل احتمالاً قابل برطرف کردن است.»

علاوه بر پی گیری موضوع از طریق دادگاه های حقوقی، شما می توانید از طریق شکایت در کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی و «کمیته خودرو» سازمان بازرسی کل کشور، این موضوع را به سرانجام مناسب برسانید.

برای پی گیری از طریق کمیسیون اصل 90، باید یا به مجلس مراجعه کنید و یا شکایات خود را برای پارلمان به آدرس تهران، میدان «بهارستان»، خیابان «مجاهدین اسلام»، مجلس شورای اسلامی ارسال کنید. شماره تلفن روابط عمومی مجلس ۳۹۹۳۱ و شماره فکس آن هم ۳۳۱۳۲۴۴۱است.

برای ثبت شکایات خود در سازمان بازرسی کل کشور، از طریق سامانه این نهاد به آدرسshekayat.bazresi.ir   اقدام کنید و برای گرفتن مشورت حقوقی از حقوق دانان سازمان بازرسی هم با شماره ۱۳۶ تماس بگیرید.