آمریکا انتخابات را رصد می کند، اما چقدر از نزدیک؟

مقامات و سیاست‌گذاران کشورهای مختلف جهان با توقعات مختلف و تردیدهایی به مراتب  بزرگتر از هر زمان دیگری انتخابات ریاست جمهوری ایران را دنبال می کنند. بخصوص در ایالات متحده، رسانه‌ها به نسبت انتخابات گذشته در ایران علاقه کمتری به پوشش انتخابات امروز از خود نشان داده‌ و از نظر بیشتر روزنامه ها و صاحب‌نظران روابط  بین‌الملل، نتیجه این انتخابات تأثیر چندانی در بهبود موقعیت بین المللی ایران نخواهد داشت. برای اطلاع از نظر مقامات واشنگتن با "کریم سجادپور" تحلیلگر برجسته ایرانی در "موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی" گفت و گو کردیم، کارشناسی که حرف‌اش نزد مقامات ارشد آمریکایی خریدار دارد.

• سیاست‌گذاران در واشنگتن چقدر از نزدیک این انتخابات را دنبال می کنند؟

البته که مقامات آمریکایی کنجکاوند بدانند نتیجه این انتخابات چه خواهد شد اما نه به اندازه‌ای  که در سال 2009 کنجکاو بودند. فکر می کنم این اتفاق نظر در واشنگتن وجود دارد که آمدن یک رئیس جمهور دیگر، تغییری در این واقعیت ایجاد نمی‌کند که آیت الله خامنه‌ای حق وتوی خود را در مهم ترین حوزه‌های نگرانی‌ ایالات متحده – به ویژه پرونده هسته ای و سیاست‌های منطقه ‌ای ایران –  کماکان حفظ خواهد کرد. با در نظر گرفتن تحولات دیگری که هم‌اکنون در منطقه خاور میانه در حال روی دادن است – بخصوص جنگ و خرابی‌های سوریه – موضوع انتخابات ایران در مرکز توجه سیاست گذاران آمریکایی قرار ندارد. گذشته از آن، فکر می‌کنم در صورت تکرار دستکاری فاحش نتایج انتخابات یا حضور اعتراضی مردم در خیابان‌ها، این بار عکس‌العمل  جسورانه تری را از دولت آمریکا در مقایسه با سال 2009 شاهد باشید. چهار سال پیش در واشنگتن دی سی هنوز بارقه‌ای از امید وجود داشت که اتخاذ رویکرد آشتی جویانه‌تر از سوی ایالات متحده، اگر نه به قیمت حل و فصل مشکلات عمیق تر سیاسی میان دو کشور که حداقل ممکن بود به انجام یک معامله هسته‌ای با تهران بیانجامد. اما فکر نمی‌کنم امروز دیگر کسی از این توهمات داشته باشد که حرمت گذاشتن به خامنه‌ای یا سکوت درباره رفتار رژیم ایران با شهروندان‌اش، تهران را به اتخاذ موضع میانه‌روتری در قبال ​​سیاست های هسته‌ای‌اش وادار کند.

• آیا این حس در میان سیاستمداران آمریکایی وجود دارد که نتیجه انتخابات، تغییری در روند مشکلات کلیدی با ایران ایجاد خواهد کرد؟

نه واقعا. من با مقامی برخورد نداشته‌ام که امید زیادی به این موضوع داشته باشد که نتیجه انتخابات در رفتار سیاست خارجی ایران – از جاه‌طلبی‌های هسته‌ای اش گرفته تا پشتیبانی ایران‌ از سوریه یا حمایت‌اش از گروه‌هایی مانند حزب الله و رد موجودیت اسرائیل – تغییر معناداری ایجاد کند. به نظر من بزرگترین منبع تنش میان ایالات متحده و ایران مسئله هسته‌ای نیست بلکه اتخاذ مواضع شدیدأ متناقض دو طرف در قبال اسرائیل است. فکر نمی کنم که کنگره آمریکا بتواند با رژیمی که فعالانه علیه موجودیت اسرائیل تلاش می کند، کنار بیاید.
 

• در مورد نامزدها چطور؟ فرد خاصی در بین نامزدهای ریاست جمهوری هست که واشنگتن احساس کند کارها را با او به نسبت بقیه بهتر پیش خواهد برد؟

در مقایسه با سال 2009، مقامات آمریکایی اینبار شاید آنقدرها هم با نامزدها – و تفاوت میان آنها – آشنایی نداشته باشند. بعضی مقامات آمریکایی که در مذاکرات هسته ای با جلیلی سروکار داشته‌اند، از او شناختی کلی دارند آنهم در این حد که جلیلی را فردی می دانند با اعتماد به نفس بسیار کم که از هوش، پختگی، و تدبیر دیپلماتیک لازم برخوردار نیست. روحانی احتمالا آخرین گزینه بد برای آن دسته از مقامات ایالات متحده است که مایلند فرایند اعتماد‌سازی پرباری با تهران بوجود آورند. اما باز فکر می‌کنم درک واقع‌ بینانه‌ای از حدود اختیارات و توانایی‌های رئیس جمهور در ایران (در میان مقامات آمریکایی) به وجود آمده است. در واقع فکر می‌کنم کسانی اینطور استدلال ‌کنند که برای کاهش تنش‌های داخلی رژیم و سهولت در حصول اتفاق نظر برای انجام یک معامله هسته ای، ممکن است مصلحت اینطور اقتضا کند که یک پادوی خامنه‌ای – یعنی کسانی مثل جلیلی یا ولایتی – به ریاست جمهوری برسد.
 

• انتخابات این دوره بیشتر انتخاباتی محافظه کارانه و کسل کننده توصیف می شود که فقط می‌تواند شور انتخاباتی دقیقه نودی در تهران ایجاد کند. آیا میزان حضور مردم در انتخابات تأثیری بر اتخاذ سیاست انعطاف‌پذیرتر آمریکا در قبال رژیم ایران نخواهد داشت؟

فکر نمی کنم غیر از چند نماینده، کسی از اعضای کنگره معتقد باشد که رژیم ایران در آستانه سقوط یا در وضعیت قبل از طوفان انقلاب است. جمهوری اسلامی آنطور که هست دیده می‌شود، رژیمی بی‌رحم که بر جمعیت غالبأ جوان ناامیدی حکمرانی می‌کند، رژیمی که تا به حال موفق شده هرگونه مخالفت داخلی را سرکوب کند. به اعتقاد من انجام یک معامله هسته ای با رژیم ایران و نه تلاش آرمان‌گرایانه برای سرنگونی این رژیم، کماکان اولویت اول رئیس جمهور آمریکا است.