سیمای جدید علی مطهری؛ او دیگر ابوالیلغوز نیست

«علی مطهری»، نماینده تهران در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی امروز با کسب ۱۳۳ رای، به عنوان نایب رییس دوم مجلس انتخاب شد؛ یک نقش جدید. در کنار او «مسعود پزشکیان»، نماینده تبریز هم ایستاده که با ۱۵۸ رای، نایب رییس اول شده ولی کماکان نگاه ها متوجه علی مطهری است که در کنار داماد خانواده خود، یعنی «علی لاریجانی»، روزگار تازه ای شروع کرده است.

کسب این موقعیت تنها به خاطر مواضع سیاسی، برای او مهم نیست. اصول گرایان در مجلس نهم مدام او را «تنها» صدا می زدند. خودش هم تایید کرده بود که تنها است.

«احمد علم الهدی»، امام جمعه مشهد که از جمله دشمنان سرسخت او به شمار می رود، آذر۹۳ علی مطهری را « ابوالیلغوز» خوانده بود که در زبان ترکی به معنای «تنها» است و به مشهدی می شود «آدم بی‎کار و مهمل».

مطهریِ بی‎کار و تنها اکنون رای ۱۳۳ نماینده مجلس دهم را در کیسه خود دارد و شغلش هم معلوم است.‌ او اکنون بی‎کار و تنها نیست.

مطهری پیش از انتخابات، این وضعیت را پیش بینی کرده و گفته بود حُسن مجلس دهم این است که اگر بخواهم نامه بنویسم، تنها نیستم. انتظار می رود او در مقام نایب رییس مجلس، محتاط تر از یک نماینده باشد ولی خصوصیت های شخصیتی و رویکرد سیاسی او به اندازه ای متفاوت است که احتیاط را بیش از حد نکند و به شکل گیری صورت بندی های تازه در مجلس کمک کند.

اکنون در مجلس دهم دو فراکسیون شناخته شده داریم؛ فراکسیون «ولایت» که ترکیبی است از تندروها و میانه روهای اصول گرا و فراکسیون «امید» که ترکیبی است از اصلاح طلبان و حامیان دولت. هرگونه تحرک علی مطهری به روال سابق که رویکردی معترضانه و انتقادی علیه تندروها دارد، موجب شکاف در میان فراکسیون ولایت می شود. تندروهای حاضر در این فراکسیون کماکان در میدان حاضر هستند. «جواد کریمی قدوسی»، نماینده مشهد در مجلس دهم دیروز گفته است: «در دیدار با لاریجانی به او گفتیم خط قرمز ما این است که اگر واقعه ای چون سال ۸۸ رخ داد، مجلس را به جاده خاکی نبرد و از انقلاب و نظام دفاع کند.»

آن ها هرگونه تلاش علی مطهری برای نامه نگاری و شکل دهی پتانسیل اعتراضی درباره وقایع ۸۸ را زدن به جاده خاکی و عبور از خط قرمز می دانند و مقابل آن خواهند ایستاد.

سیاستمدارن معترضی چون علی مطهری، مخالفان سرسختی هم دارند. در انتخابات هیات رییسه موقت، تندروها بیش از این که از شکست «محمدرضاعارف» خوشحال بودند، از رای نیاوردن علی مطهری شادمان بودند. اکنون این جشن به پایان رسیده و آن ها منتظر تقابل هستند.

«مهدی محمدی»، تحلیل گر تندرو روزنامه «وطن امروز» دیروز نوشت: «در برنامه های آینده، نقشی ویژه بر عهده مطهری است که یدک کشیدن عنوان نایب رییس ضرورت دارد.»

در تقابل تندروهای اصول گرا با علی مطهری، مشخص نیست که همه اعضای فراکسیون ولایت به میدان بیایند. همین نقطه شروع یک شکاف سیاسی خواهد شد.

نقطه قوت علی مطهری در چنین تقابلی، صراحت او است. او نه تنها در مقابل اصول گرایان مجلس و یا محمود احمدی نژاد، که در برابر «صادق لاریجانی»، رییس قوه قضاییه  و علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی – که همه از آن ها واهمه دارند- با صراحت ایستاد و نظراتشان را رد کرد.

در سوی دیگرِ میدان اما رویکرد علی مطهری در میان اصلاح طلبان، حداقل در حرف، از حمایت چهره های برجسته این طیف مانند محمدرضا عارف، «مصطفی کواکبیان» و مسعود پزشکیان برخوردار است. در واقع، او اکنون هم موقعیت حقوقی بهتری دارد و هم میدان بازی وسیع تری و می تواند یک کارت بازی مناسب روی میز میان اصلاح طلبان و لاریجانی هم باشد.

موقعیت تازه علی مطهری تنها معطوف به پی گیری مولفه های سیاسی مانند «رفع حصر» نیست؛ او در مجلس نهم مهم ترین صدای مخالف محمود احمدی نژاد هم بود. پتانسیلی که مطهری علیه هرگونه تحرک سیاسی احمدی نژادی می تواند شکل دهد نیز قابلیت سازمان دهی دارد.

با این وجود، موقعیت تازه مطهری دردسرهای خاص خود را برای اصلاح طلبان به همراه می آورد. او مواضع غریبی در زمینه فرهنگ و اجتماع دارد و حرف هایش در قامت نایب رییس دوم مجلس و نماینده مهم اصلاح طلبان در هیات رییسه، به نام فراکسیون امید نوشته می شود.

با این وجود، برآیند نشستن علی مطهری در جایگاه هیات رییسه برای اصلاح طلبان این است که ارزشش را دارد. فضای روانی منفی انتخاب «احمد جنتی» به عنوان رییس مجلس خبرگان رهبری با پیروزی علی مطهری تا حدودی خنثی شده است. او پیش‎رو و سپر محکمی در تقابل های احتمالی بین اصلاح طلبان و تندروها خواهد بود و هوس تشکیل فراکسیون مستقل هم نخواهد کرد.

دوگانه مطهری ـ تندروها که ترجمه دوگانه مطهری ـ خامنه ای است، پیچیده و جذاب تر از هر زمان دیگری شده است. تندروها/خامنه ای چنین وضعیتی را نمی پسندند ولی راه دیگری وجود ندارد؛ این انتخاب خودشان بوده است.