لیست اصلاح طلبان، بازی با ناشناخته ها و اصولگرایان

دیروز و با پایان یافتن مهلت قانونی رسیدگی به صلاحیت ها در شورای نگهبان، لیست 30 نفره اصلاح طلبان برای حوزه تهران منتشر شد. لیست تهران به طور معمول نماد انتخاباتی جریان های سیاسی محسوب می شود. نمایندگان برگزیده نیز از قدرت و شانس بالایی برای حضور موثر در مجلس برخوردار هستند.

لیست منتشر شده توسط ائتلاف اصلاح طلبان موسوم به «گام دوم»، ترکیبی از اصلاح طلبان میانه رو، حامیان دولت روحانی و اصول گرایان میانه رو نزدیک به «علی لاریجانی» است. در این لیست 30 نفره، به اندازه کافی چهره های تازه وارد و جوان دیده می شود.

اصرار اصلاح طلبان بر دادن یک لیست ترکیبی و ناشناخته، مبنای سیاسی دارد. اولین مبنا، روش سیاست ورزی انتخاباتی آن ها است. شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان، مبنا را بر لیست گذاشته و روش تبلیغاتی خویش را هم بر فراخوان برای رای دادن به لیست استوار کرده است. آن ها اعتقاد دارند از پشتوانه اجتماعی لازم برای کسب رای برخوردار هستند و انتخابات کنونی می تواند یک ترازو برای سنجش چنین ادعایی باشد.

اصلاح طلبان در میدان عمل هم دو تجربه دارند؛ نخست، تجربه انتخابات مجلس نهم که به دلیل ردصلاحیت های گسترده، امکان ارایه لیست را نداشتند و ترجیح دادند در میدان نباشند. در نتیجه، نه تنها به طور کامل مجلس را از دست دادند بلکه پیامد ظهور و قدرت یافتن نیروهای تندرو در مجلس، بر خارج از مجلس هم اثر گذاشت و در واقع، مجلس منبع قدرت تندروها در سیاست ایران شد. آن ها نمی خواهند چنین رخ‎دادی را برای چهار سال دیگر تماشا کنند.
اما تجربه مثبت آن ها به دو سال پیش باز می گردد؛ لیست اصلاح طلبان در انتخابات شورای شهر سال 92 تا حدود زیادی موفق بود و به همین جهت، این بار هم قصد تکرارش را دارند.

تن دادن به بازی ناشناخته ها اگرچه متاثر از ردصلاحیت ها، یک بازی اجباری است ولی از مدت ها پیش اصلاح طلبان تاکید داشتند که در صورت ردصلاحیت گسترده، با نیروهای لایه سوم و چهارم خود به میدان انتخابات وارد می شوند.
به گفته «علی شکوری راد»، دبیرکل حزب اصلاح طلب «اتحاد ملت»، فراخوان گسترده برای ثبت نام کاندیداها در جهت خنثی کردن تاکتیک ردصلاحیت ها و داشتن نیروهای ذخیره بوده است.

در عین حال، منطق کلان اصلاح طلبان این است که به تعبیر «محمدرضا عارف»، رییس شورای عالی سیاست‎گذاری اصلاح طلبان، با سیلی صورت خویش را سرخ نگه داشته و هر طور شده در رقابت حضور داشته باشند. این نیز مبنای اصرار آن ها بر ارایه لیست انتخاباتی کامل است.

نکته دیگر اما به حضور نیروهای اصول گرا در فهرست اصلاح طلبان باز می گردد. «غلامحسین کرباسچی»، دبیرکل حزب «کارگزاران سازندگی» پیش از این گفته بود در انتخابات مجلس، قصد یارگیری از رقیب را دارند. حضور چهره های نزدیک به لاریجانی در لیست را می توان در راستای این منطق ارزیابی کرد. تن دادن به پذیرفتن چهره هایی چون «بهروز نعمتی»، سخن گوی هیات رییسه مجلس نهم در لیست نیز برای خنثی کردن تحرک جداگانه حزب «اعتدال و توسعه» (مهم ترین حزب حامی دولت) بوده است.

پیش بینی این که چنین لیستی بتواند در انتخابات موفق شود، به اندازه کافی دشوار است. سردسته های اصلاح طلبان، از جمله «محمد خاتمی»، امکان ارتباط با جامعه را ندارند، «حسن خمینی» سکوت کرده و «مجمع روحانیون مبارز» هم تکانی نخورده است. «اکبر هاشمی رفسنجانی» نیز بیش تر درگیر انتخابات مجلس خبرگان رهبری است و حسن روحانی هم فکر و ذکرش این است که مجلس آینده میانه رو باشد؛ حالا اصول گرا یا اصلاح طلب بودنش خیلی تفاوت ندارد. به همین جهت، بعید است سرمایه گذاری وسیعی به سود اصلاح طلبان انجام دهد.

برای تبلیغ و معرفی ناشناخته ها، زمان به اندازه کافی وجود ندارد، نشانه های یک سازمان تبلیغاتی قدرتمند به چشم نمی خورد و به نظر می رسد برخی اختلافات درونی اصلاح طلبان سبب شود لایه های وابسته به حزب های «ندای ایرانیان» و «اعتماد ملی» که تاکنون فعال بوده اند، کندتر و خاموش تر شوند.

فعلا می توان رگه های کم سویی از حرکت سیاسی و اجتماعی مبتنی بر «لیست های سلبی» را دید. در واقع، اصلاح طلبان و حامیان دولت می کوشند انتخابات را به صحنه «نه» گفتن به عده ای از اصول گرایان تبدیل کنند. این حرکت برای هیجان بخشیدن به صحنه، از جذابیت های مقدماتی برخوردار است ولی اصلاح طلبان به تاکتیک های متنوع تری نیاز دارند. فعلا صحنه انتخابات دوقطبی نیست، لیست شان نیمه جان است و خودشان پراکنده. آن ها روی کارت محمدرضا عارف نمی توانند حساب باز کنند؛ حتی کارت «علی مطهری» هم کافی نیست. باید یک کارت تازه رو کنند در طول یک هفته آینده.