صادق زیباکلام: با واکنش سریع رهبری، ملوان های آمریکایی سریع آزاد شدند

آزادی سریع ملوان‌های آمریکایی برخی فعالان سیاسی را شگفت زده کرد، صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران یکی از آن‌ها بود او چند ساعت پیش از آزادی ملوان‌های آمریکایی در گفت‌وگو با «ایران وایر» پیش بینی کرده بود سپاه تا جایی که بتواند آزادی ملوان‌ها را به تاخیر می‌اندازد. با او درباره دلایل سریع آزادی ملوان‌ها و حواشی پیرامون این موضوع گفت‌وگو کرده‌ایم.

در مصاحبه قبلی، پیش بینی کرده بودید که سپاه تا جایی که بتواند آزادی ملوان‌ها را به تاخیر می‌اندازد..

حقیقتش را بخواهید خیلی‌ها از این سرعت آزادی ملوان‌ها شگفت زده شدند. ما می‌دانیم کم نبودند کسانی که بدشان نمی‌آمد از این جریان بهره برداری کنند. مثلا بگویند دولت آمریکا رسما باید عذرخواهی کند یا وزارت دفاع آمریکا رسما باید از ما عذرخواهی کند و قس علی هذا... در آمریکا هم کم نبودند کسانی که  ترجیح می‌دانند که به این سرعت ملوان‌ها آزاد نشوند.

فکر می‌کنید چه عواملی باعث آزادی سریع ملوان‌ها شد؟

به نظر من چند عامل خیلی به آزادی ملوان‌ها سرعت بخشید. اول تماس مستقیم بین واشنگتن و تهران بود. ما نباید فراموش کنیم که از چند وقت بعد از انقلاب یعنی از سیزده آبان 1358 روابط بین ایران و آمریکا قطع شد و حتی ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین تماس‌ها هم که بعضا ضرورت پیدا می‌کرد بین ایران و آمریکا برقرار شود، از طریق یک کشور ثالث مثل سوئیس، عمان و... انجام می‌شد. برای اولین بار هست که بعد از سی و هفت سال مستقیما بین تهران و واشنگتن تماس برقرار می‌شود. نکته دوم این که بین   وزیر خارجه ما و آمریکا، یک جور احترام و صمیمیت بعد از دو سال ایجاد شده. به نظر می‌رسد که در این دو سال که این دو نفر بارها پشت درهای بسته مذاکرات طولانی انجام دادند، حس صمیمت و اعتماد مقابل بین‌شان به وجود آورده. همچنین این خطر وجود ‌داشت که اگر این مسئله به یک بحران بدل می‌شد و جریانات تندرو در ایران می‌گفتند حالا نباید برای آزادی ملوان‌ها عجله کنیم، دو سال زحمتی که برای برداشتن تحریم‌ها و شروع برجام  کشیده شده بود، هدر برود یا لااقل شروع آن که قرار است از هفته آینده باشد به تاخیر می‌افتاد. دولت ایران تشخیص داده بود آقای اوباما چقدر برای عادی سازی روابط و شروع برجام و برداشتن تحریم‌ها تحت فشار جمهوری خواهان و تندروهاست، قبل از این که تندروها در ایران یا آمریکا بتوانند از این قضیه بهره برداری کنند، مساله را حل و فصل کرد. مقامات ایران هوشیاری به خرج دادند و قبل از بدل شدن به یک بحران مساله را خاموش کردند.

به فعالیت تندروها اشاره کردید. روش کارشان برای تبدیل موضوع به بحران چیست؟ 

کافی بود یک نفر در نمازجمعه می‌گفت تا آمریکایی‌ها عذرخواهی رسمی نکنند ما این ملوان‌ها را آزاد نمی‌کنیم. کافی بود روزنامه کیهان سرمقاله می‌نوشت که هیچ کس حق ندار ملوان‌های آمریکایی را تا قبل از عذرخواهی دولت آمریکا آزاد کند. یعنی در واقع اگر یک نفر از این تندروها می‌گفت رئیس جمهور آمریکا باید رسما و کتبا از ما عذرخواهی کند، هیچ‌کس در ایران نمی‌گفت که شما داری حرف بیخود می‌زنی! احتمالا دیگران هم تکبیر می‌گفتند و مرگ بر امریکا می‌گفتند و این موضوع به بحران بزرگی تبدیل می‌شد که نه تنها دولت بلکه سایر ارکان قدرت هم نمی‌توانستند به این آسانی جلوی این موضوع را بگیرند.

قبلا خودتان اشاره کردید دولت فعلی رابطه گرمی با سپاه ندارد، اما سپاه در این ماجرا به خواسته دولت عمل کرده...

من معتقدم شورای عالی امنیت ملی هم که نقش بزرگی در این قضایا دارد، موافق آزاد کردن سریع این ملوان‌ها بودند اما من فکر می‌کنم مهم‌تر از دولت، مهم‌تر از شورای عالی امنیت، نظر خود مقام معظم رهبری بوده و ایشان هم روی آزاد کردن سریع این ملوان‌ها تاکید داشته‌اند. قطعا ایشان خیلی سریع واکنش نشان داده‌اند و قبل از این که دور دست تندروها بیافتد، آتش را خاموش کرده‌اند.

نظرتان درباره فیلم‌هایی که از بازداشت ملوان‌ها منتشر شده، چیست؟

جریانات تندرو با انتشار چیزهایی از این دست حداکثر بهره برداری را از این موضوع خواهند کرد، چه درون سپاه و چه بیرون سپاه. آن‌ها سعی دارند بگویند ملوان‌ها بسیار ترسیده بودند و به عجز افتاده بودند. آقای اوباما به دست و پای ما افتاده بود، آمریکایی‌ها محرمانه پیغام عذرخواهی داده بودند و... مطالبی از این دست در چند روز آینده توسط رسانه‌های تندرو منتشر می‌شود چون آن‌ها دلشان می‌خواهد عجز و ناتوانی آمریکایی‌ها را به تصویر بکشند.