چرا دلواپسان دست از انتقادهای هسته ای بر نمی دارند؟

چند تصویر منتشر شده از جلسه علنی صبح امروز مجلس ایران که با حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، دو عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای ایران برگزار شد، نشان می دهد مخالفان تندروی دولت ایران، موسوم به دلواپسان را نومیدتر از همیشه نشان می دهد.

آنها در سکوت و با خستگی تمام به سخنان محمدجواد ظریف گوش دادند و جنجال خاصی رقم نزدند. مهدی کوچک زاده، نماینده تهران هم خبر داده اجازه طرح سوال در جلسه مجلس داده نشد. او در صفحه اینستاگرامش وعده داده سوال از محمدجواد ظریف را در صورت نیاز به صورت عمومی بپرسد.

تندروها در چند روز اخیر کمتر از همیشه درباره توافق وین مصاحبه یا انتقاد کرده اند و دامنه انتقادات خود را متوجه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل کرده اند.

در مهم ترین انتقاداتی که امروز آنها مطرح کرده اند، علیرضا زاکانی، نماینده تهران گفته است مکانیسم بازگشت تحریم ها، بازرسی از مکان های نظامی و مصاحبه با دانشمندان اتمی ایران جزو ابهام های توافق وین است.

محمدجواد ظریف امروز در جلسه علنی مجلس کوشید درباره این سه ابهام توضیح دهد، گفت روند بازگشت تحریم ها پیچیده است و در عمل قابل اجرا نیست و در بازرسی از مکان های نظامی و مصاحبه با دانشمندان مصالح کشور با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی رعایت شده است. با این حال به نظر می رسد توضیحات او برای نمایندگان مخالف قانع کننده نبوده است.

احمد سالک، نماینده اصفهان هم در نطق خود گلایه اش را متوجه عدم مشارکت مجلس در طول مذاکرات کرده و گفته است: "نمایندگان مردم را در یک فقر اطلاعاتی در طول این مدت قرار دادند و تا قبل از تصویب قطعنامه خبر نداشتیم و بعد از تصویب نیز اختیاری نداریم."

در همین حال، نمایندگان مجلس ایران امروز در جلسه علنی خود، با 136 رای موافق، تشکیل کمیسیون ویژه در مجلس برای بررسی توافق هسته‌ای را تصویب کردند. هنوز اعضای این کمیسیون و روند کاری اش اعلام نشده ولی به طور طبیعی انتظار نمی رود بررسی ها و اعلام نظر این کمیسیون، تاثیر خاصی بر توافق وین بگذارد.

اما چرا با وجود آگاهی تندروها در ایران از عدم اثربخشی فنی و بین المللی این انتقادات و تکراری شدن بسیاری از محورهای انتقادی، آنها دست از تلاش نمی کشند.

در پاسخ به این سوال می توان گفت بخش عمده این تلاش ها در واقع به رقابت های سیاسی داخل ایران باز می گردد. بازماندن پرونده هسته ای در مجلس در طول ماه های آینده و شنیده شدن انتقادات مختلف علیه تیم هسته ای و دولت حسن روحانی، آنها را در موقعیت کماکان دفاعی قرار خواهد داد. آنها نمی توانند مانند یک قهرمان دیپلمات مانور جدی بدهند و به طور دائم باید در حال پاسخ دادن به پرسش ها و ابهام های موجود باشند.

 هدف تندروها در شرایط کنونی، مهار پیامدهای مثبت احتمالی سیاسی توافق هسته ای برای دولت و اصلاح طلبان است، تلاش ویژه آنها برای بررسی توافق وین در مجلس، می تواند تا حدودی این هدف را تامین کند.

البته این تلاش معطوف به برنامه هسته ای نخواهد بود. پیگیری و برجسته سازی موضوع پول های بلوکه شده ایران در خارج از کشور که اعداد متناقض مقام های دولتی هم سبب طرح پرسش هایی درباره میزان آن شده و یا اشاره به حاشیه های سفر معاون صدراعظم آلمان به ایران که خواستار به رسمیت شناختن اسرائیل توسط ایران شده بود، از جمله پازل هایی است که کماکان سبب می شود دولت روحانی در فضای پس از توافق در وضعیت دفاعی باقی بماند.

اما امروز در خارج از مجلس، محمدرضا نقدی رئیس سازمان بسیج با اشاره به برخی تهدیدهای نظامی مقامات آمریکایی علیه ایران، گفته است: "اظهارات این روزهای مقامات آمریکایی هیچ نشانی از نزدیک شدن به اجرای یک تفاهم عادلانه را ندارد، بلکه ظاهراً مذاکرات، آنها را در دشمنی خودشان جدی تر کرده است."

وی همچنین در اظهاراتی کنایه وار خطاب به حان کری، وزیر امور خارجه آمریکا گفت: آمریکا در یک اقدام بی سابقه و خلاف عرف دیپلماتیک وزیر خارجه اش برای مسأله ایران بیشتر از هشتاد بار عرض اقیانوس اطلس را طی کرده و برای گدایی یک تفاهم نامه،  20 شبانه روز با پای شکسته محل مذاکره را ترک نکرده است."

این مقام نظامی همچنین با ابراز بدبینی درباره قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل گفت: "ما می گفتیم هسته ای بهانه ای است و آنها حتی اگر توافق هسته ای بشود، بعداً سراغ موشکی و قدرت منطقه ای ایران و بهانه حقوق بشر و امثال آن می آیند، ولی قطعنامه پیشنهادی دیروز آمریکا نشان داد ظاهراً آنها می خواهند همه راه را یک ضرب بروند."

سایت اصولگرای پارس نیوز هم خبر داده که علی اصغر سلطانیه، نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی "در نامه ای به مقامات نظام نسبت به اعتماد به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخصوصا در قطعنامه سازمان ملل ابراز نگرانی کرده است."

وی تاکید کرده که «راستی آزمایی توسط آژانس، اقدام خیلی خطرناکی است. چون بالاخره اینها با شیطنیت می توانند معیار تخلف پیدا کنند و اصلا معیار برای تخلف در مشکلاتی که ما در تاسیسات هسته ای داریم، به راحتی پیدا شدنی است.»

با وجود ادامه داشتن فضای انتقادی در ایران، امروز سایت آیت الله خامنه ای، گفت و گویی با علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی منتشر کرد که نوعی تلاش برای توضیح درباره برخی ابهامات موجود درباره توافق هسته ای و قطعنامه شورای امنیت تلقی می شود.

ولایتی در این گفت و گو از محتوای مذاکرات به طور کلی دفاع کرده است: "برای اولین بار در شورای امنیت سازمان ملل تصویب می‌شود که یک کشوری مانند ایران، پنج شش هزار سانترفیوژ فعال داشته باشد و فرآیند غنی‌سازی را انجام بدهد. این البته آن حد مورد انتظار و ایده‌آل ما نیست ولی همین‌قدر که تولید مواد رادیواکتیو غنی‌سازی شده برای ما از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته می‌شود، نفس این امر یک دستاورد مهمی است."

 وی با اشاره به اینکه در متن توافق اشکالاتی وجود دارد، گفته است: "در گفتگوها موضوع بده و بستان وجود دارد و "اگر کاری هم محقق نشده، یقینا بیش  از این نمی‌توانستند انجام بدهند."