واکنش تندروها به سفر آمانو به تهران

«یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی امروز در تهران به سر می برد تا در گفت و گو با حسن روحانی، رییس جمهور ایران و «علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور، آخرین تحولات فنی پرونده هسته ای ایران را مرور و ارزیابی کند.

سفر آمانو با واکنش های فوری و گسترده در ایران روبه رو شده است. عمده این واکنش ها، از سوی چهره ها و رسانه های جناح تندرو بوده است.

سایت «ایران هسته ای» که توسط «مهدی محمدی»، عضو تیم هسته ای ایران در دوران «سعید جلیلی» اداره می شود، در گزارشی پیرامون این سفر نوشته است: «آمانو با طرح جدیدی به ایران آمده که تلاش شده مساله دسترسی به افراد و مکان های نظامی در ایران به نوعی در آن تغییر شکل داده یا به آینده موکول شود.»

این سایت درباره جزییات طرح آمانو سخن نگفته ولی «فواد ایزدی»، تحلیل گر منتقد دولت روحانی به خبرگزاری «تسنیم» گفته است: «آمانو به تهران آمده تا مسوولان ایرانی را متقاعد به عبور از خطوط قرمز و پذیرش تعهداتی فراتر از پروتکل الحاقی کند.»

به گفته فواد ایزدی، آمانو در واقع نقش یک دیپلمات امریکایی را بازی می کند:«در سفر به تهران به نمایندگی از امریکا تلاش می‌کند ایران را راضی به مصاحبه از دانشمندان هسته‌ای کند. ضمن این که در بحث "PMD" (ابعاد احتمالی نظامی) نیز مباحث مدنظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بپذیرد.»

هم‎زمان با سفر امروز آمانو به تهران، تیتر یک امروز روزنامه کیهان هم این بود: «چرا رهبر انقلاب به آژانس اعتماد ندارند».

اشاره گزارش مفصل روزنامه کیهان به سخنان هفته گذشته علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی است که از بدبینی و بی اعتمادی به آژانس سخن گفته بود. 

در گزارش روزنامه کیهان تاکید شده که در طول دهه گذشته، آژانس وظیفه جاسوسی را به عهده داشت تا تشکیلات حساس، از جمله تشکیلات نظامی  و همکاران آن را برای اقدامات خصمانه بعدی شناسایی کند.

«حسین شیخ‌الاسلام»، مشاور امور بین‌الملل رییس مجلس ایران هم به خبرگزاری فارس گفته است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قابل اعتماد نیست و به فرض اگر قابل اعتماد هم بود، درخواست برای بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای ما درخواست منطقی‌ نیست.»

«ابراهیم آقامحمدی»، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت و گو با یک سایت وابسته به صداوسیمای ایران‌، حضور آمانو در ایران را برای تلطیف مواضع دانسته و تاکید کرده است: «موضع ما کاملا روشن است و قطعا از آن عدول نخواهیم کرد. در این راستا نیز اگر مقامات امریکایی و آژانس به حقوق ما در زمینه قوانین بین‌المللی احترام بگذارند، برای ما قابل پذیرش است در غیر این صورت، این گونه حضورها و دیدارها برای ما چندان اهمیتی ندارد.»

وی با اشاره به حساس شدن موضوع مذاکرات وین و پایان ضرب‌العجل تعیین شده، حضور آمانو در کشور را راهی برای تلطیف مواضع و احتمالا میانجی‌گری درخصوص نزدیک شدن دیدگاه‌های کشورهای مذاکره‌کننده دانست.

با وجود انتقادات تندروها، آن ها به خوبی از اهمیت سفر کنونی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران آگاهی دارند. سایت ایران هسته ای در این زمینه نوشت: «این که آمانو چه گونه تهران را ترک کند، اثری تعیین کننده بر تحولات روز شنبه در وین بر جای خواهد گذاشت.»

در همین حال، با وجود این که از جزییات پیشنهادات آمانو به مقامات ایران خبری منتشر نشده، خبرگزاری «مهر» در گزارشی از طرح پیشنهادی ایران نوشته است: «مبنای طرحی که در تهران به آمانو ارایه خواهد شد، مدلی است که از سال ها پیش و در دوره مدیریت "علی اکبر صالحی" بر سازمان انرژی اتمی، از سوی ایران به آژانس ارایه شده است. مقامات کشورمان باور دارند بر مبنای همین مدل می توانند در فرصتی چهار تا پنج ماهه، همه ابهامات ادعایی آژانس را برطرف کرده و پرونده آن را تا پیش از اجرای توافق جامع ببندند... . مقامات کشورمان می خواهند تضمین های لازم و ضروری را از آمانو دریافت کنند که آژانس در انجام وظایفی که بر اساس توافق احتمالی جامع بر عهده اش گذاشته خواهد شد، به درستی و با صداقت عمل خواهد کرد.»

سایت «پارس نیوز» هم دیروز در گزارشی نوشته بود که مسوولان ایرانی راه حل هایی برای حل مساله بازرسی و بازجويی آماده كرده اند كه در سفر آمانو به ايران به وی ارايه خواهد شد: « چهارچوب اين پيشنهادات، همان توافق دو سال پیش بین آمانو و صالحی است.»

بر اساس گزارش این سایت، توافقی بین ایران و آژانس امضا نمی شود ولی قرار است تا پیش از اجرایی شدن توافق جامع، مساله ابعاد نظامی ایران و آژانس حل شود.

«علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، امروز در دیدار با آمانو با تاکید بر این که ایران چون گذشته آماده تداوم همکاری نزدیک با آژانس برای حل مسایل باقی مانده است، گفت: «هرگونه پیشنهادی که دارای کارکرد واقعی در زمینه تداوم پیشرفت صنعت صلح آمیز هسته ای و رفع غیر مشروط تحریم های غیرقانونی و ظالمانه باشد، به طور قطع با نگاه مثبت جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد.»

موضع تقریبا مثبت علی شمخانی که تصویری کلی از موضع دولت ایران به عنوان مهره اصلی مذاکرات هسته ای است، نشان می دهد که با وجود فشارهای کافی تندروها برای ترسیم تصویری غیرقابل اعتماد از آژانس، آن ها کماکان مایل به ادامه بازی با کارت آژانس هستند؛ شاید به این دلیل که درک واقع بینانه تری از اهمیت این کارت در فرایند مذاکرات هسته ای دارند.