اتاق قانون؛ قسمت اول : دلایل حقوقی پیدایش و توسعه هنر و ادبیات زیرزمینی

در نخستین جلسه از برنامه اتاق قانون بنیاد سیامک پورزند آن دسته از قوانینی را که موجبات ایجاد پیدایش و توسعه هنر و ادبیات زیرزمین چنین جریانی را فراهم ساخته اند (همچون قانون خط مشی کلی و اصول برنامه های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) به اختصار مرور می کنیم. اعمال محدودیت ها در قالب الفاظی مبهم هم چون اهانت به مقدسات اسلامی و یا کمک به نفوذ بیگانگان که تعریفی از آن ها در قوانین ایران به عمل نیامده است، دست مامورین اجرا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در اعمال محدودیت در ارایه آثار و یا اساسا اخذ مجوز به افراد باز گذاشته است. هم چنین علاوه بر قوانین مصوبه مجلس شورای اسلامی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی – نهادی که هر چند در قانون اساسی از آن نشانی نیست، ولی مصوبات آن هم چون قانون لازم الاجرا هستند- نیز در این پادکست بررسی می گردد. از جمله این مصوبات می توان به مصوبه راهبردهای محتوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد. در این مصوبه محدودیت هایی هم چون ضرورت حاکمیت اسلام و روح انقلاب و قانون اساسی بر کلیه برنامه ها و هم چنین پرهیز از پخش برنامه هایی که مخالف معیارهای اسلامی هستند، وضع شده است.

همچنین در این پادکست علاوه بر موانع قانونی، به موانع شرعی که می توانند در ارتباط با ارایه محصولات فرهنگی محدودیتی اعمال کنند نیز اشاره می شود. هر چند که اصل قانونی بودن جرم و مجازات در ماده ۲ قانون مجازات اسلامی جدید به صراحت عنوان شده است و بر اساس آن هیچ فعل یا ترک فعلی جرم شناخته نمی شود مگر آن که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد اما اصل ۱۶۷ قانون اساسی قضات را ملزم می کند که در موارد سکوت قانون برای صدور حکم از فتاوی معتبر اسلامی استفاده کنند. علاوه بر آن در بسیاری از موارد، فتاوی می توانند بر روی اذهان مجریان قوانین نیز اثر بگذارد. در این خصوص به فتوای خمینی درباره حرمت موسیقی غنا و فتوای خامنه ای در خصوص رقص و حرکات موزون اشاره می شود.