استان وایر- با آب‌گیری سد «تالوار» در شهرستان بیجار، 22  اثر طبیعی و تاریخی منحصر به فرد در این شهرستان زیر آب دفن می شود.

به گزارش نیویدار، در حالی که هنوز تکلیف «چشمه بل» در شهرستان سروآباد که با آب‌گیری سد «داریان» زیر آب می رود، روشن نشده است، این بار نیز در شهرستان بیجار و با آب‌گیری سد تالوار، بخشی از آثار تاریخی و میراث فرهنگی این منطقه نیز زیر آب دفن خواهد شد.

احداث سدهای مختلف در استان کردستان یکی از برنامه های دولت های نهم و دهم بود و به همین دلیل هم اکنون عملیات اجرایی بیش از 10 سد در این استان در دست اجرا است که به نوشته مهر، میزان خسارت های این فعالیت ها به دو بخش محیط زیست و میراث فرهنگی تا حدود زیادی نگران کننده است.

این در حالی است که از حدود هفت سد احداث شده در کردستان، تنها منابع آبی یکی از این سدها به مردم استان می رسد و بهره برداران سدهای احداث شده در کردستان، سایر استان های اطراف هستند.

شهرستان بیجار با قدمت شش هزار ساله، دارای آثار تاریخی، جاذبه های دیدنی و سنتی فراوانی است. این شهرستان به دلیل ارتفاعی که از سطح دریا دارد، به «بام ایران» شهرت دارد.

قلعه تاریخی «قمچقای»، پل تاریخی «صلوات آباد»، بنای سنگی «اوچ گنبد»، مسجد تاریخی «خسروآباد»، تیمچه «حاج شهباز خان»، تیمچه «امیر تومان» متعلق به دوره صفویه، تپه «نجف آباد»، آثار سد خاکی «جعفر آباد» نمونه کوچکی از تاریخ گسترده مردم بام ایران است.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردش‌گری بیجار گفته است: «تا کنون دو فاز کاوش بر روی یکی از آثار انجام شده است و قدمت آن به هزاره ششم قبل از میلاد رسیده و با توجه به این که فعلا به خاک بکر نرسیده است، شاید زیر این لایه‌هایی که تاکنون رسیده‌ایم، لایه‌های قدیمی‌تری نیز وجود داشته باشد.»

«ابراهیم الیاسوند» افزود:«با توجه به این که آب‌گیری سد آغاز شده و حتی یکی از روستاها به نام "رضاآباد" زیر آب رفته است، تلاش میراث فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند از زیر آب رفتن آثار باستانی جلوگیری کند و کمک سایر دستگاه‌ها هم‎چون فرمانداری، استانداری و نمایندگان مردم استان در مجلس را می‌طلبد تا بتوانیم اعتبار این پروژه را تامین و برای آثاری که قرار است زیر آب بروند، عملیات نجات‌بخشی را انجام دهیم.»

به گفته وی، با آب‌گیری سد، روی هم  22 اثر تاریخی زیر آب خواهند رفت که در میان آن ها، 11 اثر شاخص و مهم یعنی، قابل حفاظت و ثبت  وجود دارد که متاسفانه تاکنون اقدامی عملی برای نجات آن ها صورت نگرفته است.»

وی به «فرهنگ دالما» و ضخامت شش متری لایه‌ها و قدمت آن اشاره کرد و گفت: «تاکنون هیچ آثاری با قدمت بیش‌تری از فرهنگ دالما در باستان‌شناسی کشف نشده است اما آثار کشف شده کنونی 10 متر ضخامت دارند؛ یعنی چهار متر بیش‌تر از فرهنگ دالما که با قدمت‌ترین آثار باستانی است تاکنون کشف شده است.»

او یکی از نقاط جالب توجه این اثر را ارتباط هم‌زمان با آسیای صغیر (ترکیه کنونی)، بین‌النهرین (عراق کنونی) و مرکز کشور عنوان کرد.