بنا بر اعلام «سازمان گزارشگران بدون مرز» (RSF)، از زمان به قدرت رسیدن «طالبان» در افغانستان تاکنون، از ۷۰۰ زن خبرنگار شاغل در کابل، تنها کمتر از ۱۰۰ نفر به محل کار خود بازگشتهاند. این در حالی است که مقامات طالبان طی هفتههای اخیر بارها تاکیده کردهاند که شرایط را برای فعالیت زنان در رسانهها محیا خواهند کرد. هرچند شرایط فعلی نشان میدهد احتمال محقق شدن وعدههای طالبان همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد.
«حجتالله مجددی»، معاون «انجمن روزنامهنگاران آزاد افغانستان» با تایید آمار ارایه شده از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز، به «خبرنگاری جرم نیست» میگوید: «بیشتر خبرنگاران بیکار شده، در تلویزیون و رادیوهای افغانستان فعالیت دارند. چرا که تعداد روزنامههای منتشر شده در کشور کم است. در تلویزیون میوند، بیش از ۳۰ تا ۴۰ خبرنگار زن از کار بازماندهاند و دیگر به فعالیت خود ادامه نمیدهند. همچنین در تلویزیون خورشید نیز برنامهها به طور کامل متوقف شده و علاوه بر زنان، مردان خبرنگاران بسیاری نیز شغل خود را از دست دادهاند.»
او با تاکید بر این که برخی خبرگزاریها نیز طی این مدت فعالیت خود را کنار گذاشتهاند، وضعیت این روزهای رسانهای افغانستان را «فاجعه بزرگ» میخواند و میگوید: «در حال حاضر این یک فاجعه بزرگ برای جامعه رسانهای افغانستان است و ما نگران از این وضعیت هستیم که بیشترین خبرنگاران خود را در حالتی میبینیم که کار خود را دست دادهاند.»
مجددی میگوید دلیل اصلی بیکار شدن این تعداد از خبرنگاران، ترسی است که از عملکرد گذشته طالبان وجود دارد.
او در این باره توضیح میدهد: «به استثنای تلویزیون ملی، خانمهایی که تاکنون به محل کار خود بازگشته، به مشکلی برنخوردهاند؛ از جمله، میتوان به شبکههای تلویزیون کابلنیوز و شمشاد اشاره کرد. اما علتی که باعث شده است بخش زیادی از خبرنگاران زن به محل کار خود مراجعه نکنند و ترجیح بدهند در خانههایشان بمانند، از ترسی ناشی میشود که از تبلیغات علیه طالبان در گذشته وجود داشت. همان ترس همچنان بین خبرنگاران زن وجود دارد.»
تلویزیون ملی افغانستان دارای ۱۴۰ زن روزنامهنگار و همکار مطبوعاتی است که امروز هیچکدام کار نمیکنند.
سوال اصلی اما این است که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ سازمان گزارشگران بدون مرز روز چهارشنبه ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ در گزارشی، به وضعیت بازگشت زنان خبرنگار افغانستان به رسانههایشان پرداخت.
در این گزارش آمده است با وجود تعهد طالبان برای رعایت آزادی رسانهها و بازگشت به کار زنان خبرنگار در افغانستان، چشمانداز ترسیم شده آینده، نبود آنها را در رسانهها نشان میدهد. این سازمان از طالبان خواست که آزادی و امنیت و امنیت شغلی خبرنگاران زن را تضمین کنند.
مجددی در این باره به «خبرنگاری جرم نیست» میگوید: «در حال حاضر یک سری از خبرنگاران زن به روشهای مختلف از افغانستان خارج و به کشورهای مختلف انتقال داده شدهاند. بخشی نیز در خانههای خود هستند و همچنان از حضور در محل کار میترسند. ما منتظر هستیم تا حکومت تشکیل شود و بعد از آن ببینیم قوانین مربوط به فعالیت رسانهها و به طور کلی، خبرنگاران زن و مرد چهطور تعیین خواهد شد. هرچند همچنان حکومت تشکیل نشده است تا مسیری که باید خبرنگاران بپیمایند، مشخص شود.»
این انتظار به نظر نمیرسد به زودی به پایان برسد و روند بیکاری خبرنگاران زن افغانستانی همچنان ادامه خواهد داشت.
بنا بر تحقیق انجام شده از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۲۰، در کابل ۱۰۸ رسانه وجود داشت که چهار هزار و ۹۴۰ نفر در آنها به کار مشغول بودند. از این تعداد، هزار و ۸۰ زن بودند که ۷۰۰ تن از آنها کار خبرنگاری میکردند.
همچنین در میان ۵۱۰ خبرنگار زن که در هشت گروه رسانهای و رسانههای بزرگ کار میکردند، در حال حاضر تنها ۷۶ نفر (۳۹ خبرنگار) همچنان به کار خود ادامه میدهند.
«کریستف دولوار»، دبیر اول گزارشگران بدون مرز با محترم شمردن حقوق بنیادین زنان و از آن میان، زنان روزنامهنگار از سوی طالبان داوی اصلی است، گفت: «این مهم است که زنان خبرنگار بتوانند هر چه زودتر به کار خود بازگردند. مهم است چرا که حضورشان در جامعه حق آنها است و در عرصه مطبوعات هر آنجا که آنها نباشند، زنان افغان به سکوت وادار میشوند. ما از رهبران طالبان میخواهیم حضور آزاد و امنیت زنان خبرنگار را تضمین کنند.»
بنا بر این گزارش، در همه شهرهای افغانستان تقریبا همه رسانههای خصوصی به فعالیت خود پایان دادهاند و از این رو، زنان خبرنگار نیز مجبور شدهاند به کار حرفهای خود پایان دهند.
در بخشی از این گزارش آمده است: «تا ۴۸ ساعت پس از مهار پایتخت از سوی طالبان، شبکههای تلویزیونی خصوصی مانند طلوعنیوز، آریانانیوز، کابلنیوز، شمشاد و خورشید خبرنگاران زن خود را همچنان برای تهیه گزارش به خیابانها میفرستند. اما آرام آرام مسوولان رسانهها متوجه فشارهایی بر خبرنگاران زن شدهاند. ناهید بشردوست، خبرنگار خبرگزاری مستقل پژواک هنگام تهیه گزارش از میدان هوایی، مورد لت و کوب قرار گرفت. چند خبرنگار در ویدیوهایی با چهرههای گریان از ممانعت برای تهیه گزارش و یا حتی خارج شدن از محل کار خود شکایت شدند.»
همچنین به نقل از یک خبرنگار زن در ولایت غزنی نوشته شده است: «دو روز پس از مهار غزنی از سوی طالبان، آنها به رادیوی ما آمدند و گفتند شما یک رادیوی خصوصی هستید و میتوانید به کار خود ادامه دهید اما بدون حضور صدای زنان و موسیقی!»
در رادیو تلویزیون ملی، همان شب نخست، یکی از طالبان به جای مجری زن این شبکه نشست و به زنان گفته شد که چند روز را در خانه بمانند.
برخی شبکههای تلویزیونی خصوصی از همکاران زن خود خواستهاند که در خانه بمانند. برخی دیگر نیز رسانه خود را تعطیل کردهاند. از این میان، شبکههای «زن» و «بانو» که شبکههایی از زنان و برای زنان بودند و به ترتیب ۳۵ و ۴۰ همکار داشتند، در همان روز ورود طالبان به کابل فعالیتهای خود را متوقف کردهاند.
در ردهبندی جهانی آزادی رسانهها در سال ۲۰۲۱، افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان، در رده ۱۲۲ قرار دارد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر