خبر حذف رشته «نمایش» از هنرستان‌های دخترانه سوره، پایان هفته تلخی را برای علاقه‌مندان به هنر در ایران رقم زد. هر چند مسئولان حوزه هنری در پی افزایش واکنش‌ها و قیاس تصمیم آن‌ها با آنچه طالبان در افغانستان کرده، طی اطلاعیه‌ای اعلام کردند، این اقدام با هدف بازنگری و برنامه‌ریزی در رشته نمایش صورت گرفته است. با این حال بسیاری این تصمیم حوزه هنری را سرآغاز اقدامی بزرگ در جهت کمرنگ کردن دختران و زنان در حوزه‌های مرتبط با سینما و تئاتر عنوان کردند. موضوعی که با توجه به سوابق این نهاد دور از انتظار نیست.
***
برای افرادی که شناختی از فعالیت‌های حوزه هنری ندارند، ماجرای حذف رشته نمایش از هنرستان‌های دخترانه زیر مجموعه این نهاد، شاید به نظر مهم نباشد. اهمیت موضوع اما دقیقا در این است که حوزه هنری طی سال‌ها فعالیت همیشه در حال سنگ‌اندازی در مسیر پیشرفت دختران در حوزه سینما و تئاتر بوده است.
حوزه هنری طی دوران سلطه خود بر سینماهای کشور دست‌کم ۲۰ فیلم سینمایی را به دلیل آنچه «ضد خانواده و اخلاق» عنوان شده، تحریم کرد. تحریم‌هایی که به فروش و دیده شدن این فیلم‌ها ضربه سنگینی وارد کرده است.
اقدام اخیر حوزه هنری اما تنها به تحریم نهایی محصول سینما و تئاتر محدود نمی‌شود. تعطیلی رشته نمایش در هنرستان‌های زیر مجموعه این حوزه تیشه‌ای خواهد بود بر ریشه فعالیت هنری دختران این سرزمین.
دغدغه «خانواده» یا در معنای دقیق‌تر زنان برای حوزه هنری از نهاد بالادستی آن نشات می‌گیرد. این نهاد که بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌هایی را که به معضلات اجتماعی روز و بنیان خانواده می‌پردازند، تحریم کرده است، زیر نظر «سازمان تبلیغات اسلامی» فعالیت می‌کند. برای شناخت بیشتر این سازمان و نهادهایی هم‌سوی آن باید به نگاه آن‌ها به موضوع زنان توجه بیشتری داشت. آن‌جا که تفکر ترویج حضور زنان در خانه و وظیفه فرزندآوری از جمله مهمترین دغدغه‌های ایشان محسوب می‌شود.
«محمد قمی»، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در تاریخ ۲۴ تير ۱۴۰۰، درست پیش از ماه محرم درباره برنامه‌های هدف هیات‌های مذهبی گفته بود: «فرزندآوری و تحکیم بنیان خانواده یکی دیگر از مطالبات مهم مقام معظم رهبری است که توسط هیات‌های مذهبی دنبال خواهد شد.»
«علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی از سال ۱۳۹۰ تاکنون بیش از ۵۰ بار در سخن‌رانی‌های خود نسبت به مسئله جمعیت و فرزندآوری تاکید کرده است.
از این روست که آثاری که کمترین تضاد را با اظهارات او داشته باشد، توسط حوزه هنری تحریم می‌شود.
«عبدالرضا کاهانی»، کارگردان شناخته شده سینمای ایران درباره این تحریم‌ها در سال ۱۳۹۱ گفته بود: «ما متهم هستیم فیلم‌هایمان ضد خانواده و اخلاق است، اما می‌توانم ثابت کنم رفتار مدیران حوزه هنری و ارشاد بسیار غیراخلاقی‌تر است».
حال با گذشت یک دهه از آن دوران نه تنها حوزه هنری از مواضع خود پایین نیامده، بلکه با روی کار آمدن «محمدمهدی اسماعیلی»، وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی، حالا هنر سینما و تئاتر در کشور، یک‌سوتر از همیشه شده است.
حوزه هنری: طالبان نیستیم
حذف رشته نمایش از هنرستان‌های دخترانه سوره طی روزهای گذشته تبدیل به دغدغه اصلی هنردوستان شد. بسیاری این اقدام حوزه هنری را با اقدامات طالبان در افغانستان قیاس کرده‌اند. هرچند مدیران حوزه هنری می‌گویند: «ما طالبان نیستیم».
«حسام‌الدین حسینی»، مدیرکل ارتباطات و رسانه حوزه هنری، پس از واکنش‌های گسترده تعطیل شدن این رشته در گفت‌وگو با «مهر» اعلام کرد که این اقدام «یک‌ساله» خواهد بود.
او در خصوص علت اتخاذ چنین تصمیمی توضیح داد: «تا دوستان بازنگری و برنامه‌ریزی‌های لازم را در جهت ارتقای سطح کیفی آموزش هنرهای نمایشی در هنرستان انجام دهند.»
حسینی همچنین گفته است: «ما مساله و مشکلی با هنر نداریم و طالبان نیستیم. هنرستان دخترانه سوره تعطیل نیست و به فعالیت خود ادامه می‌دهد.»
این دومین بار است که طی هفته‌های اخیر رفتارهای مسئولان فرهنگی جمهوری اسلامی با طالبان مقایسه می‌شود.
اخیرا برنامه «محمدمهدی اسماعیلی» برای رسیدن به وزارت‌خانه فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با واکنش گسترده هنرمندان همراه شد. بسیاری با انتقاد از برنامه اسماعیلی او را با طالبان مقایسه کرده بودند.
او در برنامه خود با مواردی چون عدم ساماندهی جهت پرورش و تربیت هنرمندان فعال در حوزه هنرهای نمایشی، عدم توجه هنرمندان مجرب و حرفه‌ای به موضوعات دینی و ارزشی و فرهنگی، توجه و تقلید هنرمندان حوزه هنرهای نمایشی به آثار غربی در مقایسه با آثار ایرانی و شرقی و اعطای مجوز به آثار دارای زاویه با انقلاب اسلامی، اخلاق و ارزش‌ها، انتقاد کرده بود.
براساس این برنامه از میان ۷۰ نمایش رصد و تحلیل شده توسط وزیر ارشاد، ۳۹ نمایش ترویج‌کننده سبک زندگی غیر اسلامی-ایرانی بودند.
بیشترین شباهت دیدگاه وزیر جدید ارشاد با حوزه هنری نیز در حوزه بازیگران زن است. آن‌جا که آقای وزیر در برنامه خود به «قبح‌زدایی از کشف حجاب با موی مصنوعی»، یا آنچه «انحراف و ابتذال»، «هم‌جنس‌گرایی» و «تمجید زنان بی‌حیا» در تئاتر نام نهاده، انتقاد کرده است. او حتی «خانه سینما» را فاقد وجاهت قانونی، معارض انقلاب اسلامی و مهمترین مرکز تولید بحران دانست.
حال که وزیر پیشنهادی وزارت ارشاد تاییدیه خود را از مجلس شورای اسلامی گرفته، حوزه هنری نیز با خیال آسوده‌تری در حذف دختران از حوزه هنرهای نمایشی گام نهاده است.
طی روزهای اخیر در جهت مقابله با حذف رشته نمایش از هنرستان‌های دخترانه سوره، کارزاری به راه افتاد. امضاکنندگان این کارزار معتقد هستند: «حذف رشته نمایش از هنرستان می‌تواند آغازی برای نابودی نمایش از دانشگاه‌ها و در آینده‌ای نه چندان دور، حذف کلی آن از عرصه هنر کشور باشد.»
همچنین تعدادی از هنرمندان از جمله «اشکان خطیبی، تینا پاکروان، پانته‌آ پناهی‌ها، شادی کرم رودی، رحمت امینی و الهام کردا» نسبت به اقدام اخیر حوزه هنری واکنش نشان دادند.
در یکی از این موارد «مونا احمدی»، بازیگر تئاتر در حساب کاربری خود در اینستاگرام تصویری از دوران تحصیل خود در هنرستان سوره را منتشر کرد و نوشت: «هنرستان سوره دختران، در انتهای بن‌بست خوشبختی با دیوار‌های بلند و در‌های تو در تویی که ساخته بودند تا هرچه بیشتر پنهانمان کنند، با هدبند‌هایی که زیر مقنعه‌های بلندمان یک بار دیگر تک تک موهایمان را می‌پوشاند، با تمام توبیخ‌ها و تحقیر‌هایی که به خاطر چند تار ابرو، عکس‌های رنگی، گوشی موبایل و... متحمل می‌شدیم، جایی برای رویابافی ما بود.»
او نوشته است: «حالا با همان برچسب بی‌حیایی می‌خواهند همین چند وجب زمین را هم غصب کنند. حق تحصیل در رشته‌ای که هر دختری در این سرزمین رویایش را دارد، دست شما نیست که بخواهید سلبش کنید. ما نیاز به صیانت نداریم، فقط دستتان را از گلویمان بردارید.»
طی سال‌های اخیر به دلیل محدودیت‌های فراوانی که در حوزه تئاتر و سینما برای هنرمندان زن ایجاد شد، بسیاری تصمیم به ترک وطن گرفتند.
«گلشیفته فراهانی، مهناز افشار، صدف طاهریان، ریحانه پارسا، چکامه چمن ماه، رابعه اسکویی (به ایران بازگشت)، بهارک صالح نیا، پردیس افکاری، بهناز سلیمانی، سپیده ذاکری، ساناز زرین مهر، ملیسا مهربان، سارا باهنر، آیتک جاویدنژاد، الهه فرشچی، ساناز(مرضیه) طاری، شقایق نوروزی، فائزه علوی، روناک یونسی و مینا لاکانی»، تنها بخشی از بازیگرانی زنی هستند که به دلایل مختلف رفتن را به ماندن در سینما، تئاتر و تلویزیون جمهوری اسلامی ترجیح دادند.
افزایش محدودیت‌ها بر بازیگران زن در ایران از جمله اقدام اخیر حوزه هنری که تنها هنرستان دخترانه تئاتر ایران را در اختیار دارد، نیز حالا مزید بر علت شده تا استعدادهای دنیای سینما و تئاتر بیش از هر زمان دیگر به فکر مهاجرت از کشور باشند.
شاید هم روزی بیاید که پیش بینی «هوشنگ گلمکانی»، کارگردان، نویسنده و سردبير وقت ماهنامه «فيلم» به واقعیت مبدل شود.
او حدود ده سال پیش با اشاره به اقدامات حوزه هنری در تحریم فیلم های سینمایی گفته بود: «اين مساله كل سينمای ايران است و ممكن است پس فردا افراد ديگری دچار اين مشكل شوند و كم‌كم به جايی برسيم كه بگويند اصلا نیازی به سينما نيست و بعضی از كشورها سينما ندارند و ما هم نداشته باشيم.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر