در حالی که طی سال‌های اخیر مجازات شلاق در اکثر کشورهای دنیا مصداق شکنجه محسوب می‌شود و حتی از قوانین مجازات اسلامی بسیاری از کشورهای مسلمان حذف شده است، اما همچنان در ایران جزء پراستفاده‌ترین مجازات‌های صادرشده از سوی قضات به شمار می‌رود؛ مجازاتی که علاوه بر صدمات جسمی و شدیدا دردناک، صدمات روحی جبران‌ناپذیری را هم به شهروندان وارد می‌کند و بسیاری از آن‌ها تا آخر عمرشان نمی‌توانند لحظات رقت‌انگیز و کابوس‌وار برخورد ضربات شلاق به بدن‌شان را فراموش کنند.
مجازات شلاق طی دهه‌های گذشته بارها برای روزنامه‌نگاران، شهروندخبرنگاران و فعالان شبکه‌های اجتماعی نیز صادر شده است. در این گزارش به زوایای حقوقی شلاق در قانون مجازات اسلامی در گفت‌وگو با دو وکیل می‌پردازیم.
برای حذف مجازات شلاق، عضو کنوانسیون جهانی نمی‌شوند
«موسی برزین خلیفه‌لو»، وکیل، به «خبرنگاری جرم نیست» می‌گوید که جزای شلاق برای اکثر اتهامات در دادگاه‌های ایران صادر می‌شود و هیچ عزمی هم در مجلس یا قوه قضاییه برای توقف این «جزای قرون وسطایی» وجود ندارد.
برزین خلیفه‌لو می‌گوید: «مثلا برای محاکمه روزنامه‌نگاران و اهالی رسانه، بیشترین اتهامی که از طرف قضات عنوان می‌شود توهین و افترا، یا نشر اکاذیب است که هر دو جزای شلاق را هم در پی دارند. خب این خیلی تاسف‌آور است که برای اهالی فرهنگ و قلم و رسانه همچنان حکم شلاق صادر و اجرا می‌شود. شلاق علاوه بر صدمه بدنی اثر روانی شدیدی هم دارد. جدای از این، طبق ماده ۱۳۲ قانون درباره نحوه اجرای مجازات شلاق آمده است که شلاق برای جرایمی مانند زنا و لواط و شرب خمر باید شدید زده شود و شلاق برای سایر جرایمی مانند همین توهین و افترا یا نشر اکاذیب حتما باید سبک و نرم زده شود. اما مثلا در همین مورد آقای سوداگر که شما گزارشش را نوشتید یا سایر روزنامه‌نگاران می‌بینیم که با نهایت توان شلاق می‌زنند و این خلاف قانون است.»
این حقوقدان می‌گوید دلیل اصلی این که حکومت ایران به کنوانسیون جهانی «لغو مجازات خشن» نمی‌پیوندد، همین مجازات شلاق است که حذف آن یکی از شروط اصلی برای عضویت در کنوانسیون است.
برزین خلیفه‌لو می‌افزاید: «در کنوانسیون فوق صراحتا آمده است که مجازات شلاق برابر شکنجه است و کشورهایی که ادعای رعایت حقوق بشر را دارند، باید شلاق را کنار بگذارند. دو بار هم نمایندگان مجلس در دهه هشتاد خورشیدی در ایران سعی کردند تا با تصویب قانونی در همین راستا قوه قضاییه ایران را ملزم به عضویت در کنوانسیون لغو مجازات خشن کنند که هر دو بار طرح مجلس توسط شورای نگهبان رد شده است. حالا تعداد کشورهایی که در آن‌ها همچنان شلاق اجرا می‌شود انگشت‌شمارند که متاسفانه ایران در صدر آن‌هاست.»
صدور حکم شلاق برای روزنامه‌نگاران خلاف قانون است
«محمد اولیایی‌فرد»، وکیل دادگستری، در گفت‌وگو با خبرنگاری جرم نیست می‌گوید که طبق همین قوانین موجود در ایران نباید برای هیچ روزنامه‌نگاری حکم شلاق صادر شود.
این حقوقدان می‌گوید: «ما در ایران درباره محاکمه مطبوعات و خبرنگاران جرایم مخصوصی داریم که در هیچ کدام از آن‌ها مجازات شلاق به جرم نوشتن ذکر نشده است، اما مشکل اینجاست که قضات جرم روزنامه‌نگاران یا اهالی فرهنگ را بر اساس حقوق جزا پیش‌بینی می‌کنند. مثلا می‌گویند توهین و افترا، یا تبانی علیه نظام، در حالی که طبق هیچ منطقی نمی‌توان نوشتن و اثر ادبی و هنری را مصداق این اتهام‌ها دانست. می‌دانیم که شلاق طبق حقوق بشر نوین مصداق علنی شکنجه است، اما در ایران بسیاری از قضات در حالی که می‌توانند از احکام جایگزین به جای شلاق استفاده کنند، این کار را نمی‌کنند.»
اولیایی‌فرد ادامه می‌دهد: «شلاق اصلا با فلسفه مجازات تناقض دارد، زیرا نه تنها موجب بازدارندگی از جرم و تادیب نمی‌شود، بلکه خود ادامه‌دهنده چرخه خشونت است. شلاق مانند اعدام می‌ماند که اگر اجرا شود، دیگر بازگشت و جبرانی برایش وجود ندارد و فرد را از لحاظ روحی نابود می‌کند، اگر هم در ملا عام باشد که قطعا خیلی آثار وخیم‌تری در پی دارد و راه را برای بازگشت آن فرد به خانواده و جامعه بسیار دشوار می‌کند. حکم شلاق متعلق به زمانی بوده است که جرم‌شناسی و آسیب‌شناسی اجتماعی جریمه‌ها وجود نداشته است و نمی‌دانستیم که این شکنجه‌ها چه تبعاتی را برای شهروندان در پی دارند. حالا که دیگر سطح اخلاق و تعالی بشر افزایش پیدا کرده است، انتظار می‌رود تا قوانین ایران هم از بدوی بودن دور شوند و کرامت انسانی شهروندان با دقت بیشتری رعایت شود.»
اولیایی‌فرد در پایان صحبت‌هایش می‌گوید که اگر شهروندی به دلایل واهی محکوم به تحمل ضربات شلاق شود و آن حکم هم با شدت زیاد بر روی او اعمال شود، حتما می‌بایست از قاضی پرونده در دادگاه عمومی شکایت کند، چون «به هر حال احتمال این که دادگاهی دیگر از یک قاضی منصف بهره‌مند باشد و قاضی متخلف محکوم شود وجود دارد.»
شلاق ادامه دارد...
طی سال‌های گذشته «ایرج جمشیدی»، «سیامک قادری»، «مزدک علی نظری»، «رحمان بوذری»، «شجاع حسین‌زاده»، «امیرعباس دهباشی‌نژاد»، «حسین موحدی» و «محمدرضا فتحی» از جمله دیگر روزنامه‌نگارانی بودند که حکم شلاق برای آن‌ها اجرا شده است.
همچنین چندین روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای ایرانی نیز در حال حاضر با حکم شلاق مواجه هستند و پرونده‌‌هایشان یا در مرحله دادگاه تجدیدنظر قرار دارند یا در مرحله پیش از اجرای حکم هستند. افرادی مانند «کسری نوری» با حکم ۷۴ ضربه شلاق، «محمد نوری‌زاده» با حکم ۱۴۸ ضربه شلاق و «مرضیه امیری» با ۱۴۸ ضربه شلاق جزء همین گروه روزنامه‌نگاران هستند.
«میلاد ناظری» و «شبیر حسینی نیک» هم جزء دانشجویان فعال در فضای مجازی هستند که حدود یک ماه پیش و به دلیل طرح انتقاداتی در یک کانال تلگرامی، هر کدام با حکم ۳۶ ضربه شلاق محکوم شدند.
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.
مطالب مرتبط:
رد شلاق روی قلم، چرایی صدور مجازات جسمی برای فعالان رسانه‌ای
محمدحسین سوداگر و حکم ۷۴ ضربه شلاق: حس بچه‌ای را داشتم که او را جلوی دیگران کتک می‌زنند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر