درگذشت استاد «محمدرضا شجریان»، چهره سرشناس موسیقی ایران در حالی رخ داد که به دلیل تعطیلات مذهبی، بخشی از روزنامه‌ها و چاپ‌خانه‌هایشان در ایران تعطیل بودند. به همین دلیل، پوشش خبری اتفاقات مربوط به درگذشت این هنرمند بیشتر در سایت‌های این رسانه‌ها بازتاب پیدا کرده یا در مواردی، نسخه الکترونیکی روزنامه‌ها به طور ویژه منتشر شده است. در این میان، سایت‌های خبری طرف‌دار حکومت ایران که در سال‌های اخیر از آوردن نام شجریان خودداری می‌کردند، حالا در حال خبررسانی درباره او هستند. این گزارش نگاهی کرده است به پوشش خبری درگذشت محمدرضا شجریان در رسانه‌های ایران.
لغو ممنوع‌التصویری بعد از مرگ
صداوسیمای جمهوری اسلامی که سال‌ها نام، صدا و تصویر محمدرضا شجریان را سانسور و ممنوع کرده بود،، در اعلام خبر درگذشت او بر دیگر رسانه‌ها پیشی گفت. این شتاب‌زدگی تا حدی بود که چند روز پیش خبرنگار این ارگان حکومتی شایعه درگذشت شجریان را با عنوان «یک خبر رسمی» منتشر کرده بود. این اشتباه فاحش، واکنش تند خبرنگاران حرفه‌ای در داخل و خارج از ایران را به دنبال داشت.
پنج‌شنبه ۱۷ مهرماه ۱۳۹۹، هم‌زمان با اعلام رسمی خبر درگذشت محمدرضا شجریان در ایران، صداوسیما برای اولین‌بار در بیش از یک دهه گذشته، نام، تصویر و صدای او را پخش کرد. در اخباری که به انتشار خبر درگذشت شجریان می‌پرداخت، نام این هنرمند محبوب توسط صداوسیما به عنوان «چهره ماندگار موسیقی» ذکر شد.
این رسانه بعد مراسم خاک‌سپاری استاد شجریان را نیز پوشش داد. همه این‌ها در حالی رخ داده‌اند که جمعیت سوگوار در مقابل «بیمارستان جم» شعارهایی در مخالفت با صداوسیما سر می‌دادند.
تقابل صداوسیمای ایران و محمدرضا شجریان در زمان انتخابات جنجال‌برانگیز ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ خورشیدی به اوج خود رسید. بعد از این که «محمود احمدی‌نژاد» در سخنرانی خود بعد از پایان انتخابات، معترضان به تقلب در انتخابات را «مشتی خس و خاشاک» خطاب کرد، استاد شجریان به این برخورد واکنش نشان داد. او در نامه‌ای رسمی به رییس وقت صداوسیما، به او گفت دوست ندارد صدایش در تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شود. هم‌چنین در گفت‌وگو با بخش فارسی شبکه «بی‌بی‌سی» تاکید کرد: «صدای شجریان، صدای خس و خاشاک است و همیشه صدای خس و خاشاک خواهد ماند.»
همشهری؛ ویژه‌نامه شبانه به یاد استاد شجریان
روزنامه «همشهری» چاپ تهران در شب درگذشت محمدرضا شجریان، یک ویژه‌نامه الکترونیکی منتشر کرد. «مرتضی کاردر»، خبرنگار سرویس فرهنگی این روزنامه در بخشی از این ویژه‌نامه، لحظات پیش از اعلام رسمی خبر مرگ استاد شجریان را روایت کرده است. او در این یادداشت کوتاه نوشته است مدتی پیش از اعلام رسمی خبر درگذشت شجریان، نیروهای انتظامی با «سردوشی‌های سنگین» در اطراف «بیمارستان جم» حاضر شده بودند.
به نوشته او، برخی از همین چهره‌ها، از فعالیت خبرنگاران حاضر در محل جلوگیری کرده و آن‌ها را به ضبط کردن تلفن همراه‌شان تهدید کرده‌اند. این نیروهای امنیتی به خبرنگاران تاکید کرده بودند: «فیلم نگیرید وگرنه موبایل‌تان را می‌گیریم.»
بخش‌های دیگری از ویژه‌نامه الکترونیکی همشهری به انتشار یادداشت‌ها و خاطراتی از روزنامه‌نگاران یا هنرمندان در مورد محمدرضا شجریان اختصاص پیدا کرده است.
تیتر ساده رسانه‌های طرف‌داران حکومت: شجریان درگذشت
رسانه‌های طرف‌دار حاکمیت که مرگ محمدرضا شجریان را پوشش داده‌اند، در اخباری کوتاه و خلاصه شده، به درگذشت استاد آواز ایران بر اثر بیماری اشاره و منبع خبری خود را اینستاگرام «همایون شجریان» ذکر کرده‌اند.
در این اخبار کوتاه، هیچ اشاره‌ای به جایگاه هنری محمدرضا شجریان و ویژگی‌های خاص هنری یا موضع‌گیری‌های سیاسی او نشده است. این در حالی است که درگذشت هنرمندان یا چهره‌های حامی حکومت عمدتا توسط این رسانه‌ها در ایران مفصل و در قالب‌های گزارش‌های نوشتاری و تصویری پوشش داده می‌شود.
«فارس»، خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خبر درگذشت استاد شجریان را با تیتر ساده «محمدرضا شجریان درگذشت» پوشش داده و در متن خبر نیز او را «خواننده موسیقی ایرانی» خطاب کرده است. در خبر منتشر شده توسط این خبرگزاری، تاکید شده است که پزشکان امریکا از درمان او قطع امید کرده بودند و در نتیجه شجریان از دو سال و نیم پیش به ایران بازگشته بود.
در این خبر کوتاه، به محل تولد محمدرضا شجریان اشاره شده و بدون ذکر محل دقیق دفن پیکر این خواننده سرشناس موسیقی سنتی ایرانی، آمده است شجریان در مشهد به خاک سپرده می‌شود. این در حالی است که طبق اعلام همایون شجریان، پیکر استاد آواز ایران قرار است در جوار «حضرت فردوسی» در شهر طوس و نه مشهد به خاک سپرده شود.
در گزارش ویدیویی کوتاهی، «فارس‌پلاس»، بخشی از خبرگزاری فارس که به ارایه گزارش‌های ویژه درباره موضوعات روز می‌پردازد، محمدرضا شجریان را «همراهی با انقلاب اسلامی» دانسته است که در سال‌های اخیر اظهارنظرهای سیاسی و مصاحبه‌‌هایش با رسانه‌های اپوزیسیون، بر آثار هنری او سایه‌ای از مخالفان و موافقان انداخته بود.
این در حالی است که رسانه‌های جناح مخالف تا چندی پیش گزارش‌ها و یادداشت‌های یک‌سویه‌ای درباره این هنرمند محبوب منتشر می‌کردند. در یکی از این گزارش‌ها، خبرگزاری «بسیج» با تیتر «از هم‌خوانی با نسوان تا درام شجریان»، فعالیت‌های هنری استاد موسیقی ایرانی را به تندی نقد کرده بود. این خبرگزاری، خبر درگذشت شجریان را در خبری کوتاه و به نقل از خبرگزاری صداوسیما منتشر کرده است.
پوشش خبری خاک‌سپاری در شرایط امنیتی
رسانه‌های حامی جریان اصلاح‌طلب عمدتا به پوشش اخبار مربوط به درگذشت یا خاک‌سپاری محمدرضا شجریان پرداخته‌اند. با توجه به واکنش‌های کاربران شبکه‌های مجازی و روایت خبرنگاران از حضور نیروهای امنیتی، به نظر می‌رسد به جز تعداد محدودی خبرنگار، دیگران اجازه پوشش آزادانه مراسم خاک‌سپاری این هنرمند نامی را نداشته‌اند.
«روزنامه شرق» در گزارش خبری کوتاهی، درگذشت شجریان را بازتاب داده و روند بیماری او را گزارش کرده است.
«حساب آنلاین» «روزنامه مردم‌سالاری» نیز صحنه‌هایی از کنسرت‌های پیشین استاد آواز ایرانی را انتشار داده است.
رسانه‌های طرف‌دار حکومت اما هم‌چنان دست بازتری در پوشش خبری اتفاقات دارند؛ از جمله، خبرگزاری صداوسیما یا «ایرنا» (خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی) وضعیت انتقال پیکر محمدرضا شجریان از تهران به طوس را به شکل گزارش لحظه‌ای پوشش می‌دهند.
برای دیدن اخبار و گزارش‌های بیشتر درباره رسانه و خبرنگاری به سایت خبرنگاری جرم نیست مراجعه کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر